نقش الگوی مطلوب شبکه اجتماعی در تحکیم بنیان خانواده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: دانشجوی دکتری، مهندسی سیستم های فرهنگی، دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام، تهران، ایران.

2 استادیار، دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام، تهران، ایران.

3 استادیار، پژوهشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران.

چکیده

با توجه به نقش فناوری در عصر امروز، شبکه‌های اجتماعی به‌عنوان ظرفیت و ابزار مناسب می­توانند در تحکیم بنیان خانواده مؤثر باشند. تحقیق از نوع کاربردی – پیمایشی و جامعه آماری تحقیق، کارشناسان شبکه‌های اجتماعی و تحکیم خانواده است. جهت روایی‌سنجی از ضریب لاشه، روایی همگرا و واگرا و برای محاسبه پایایی از آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی استفاده شد. برای تحلیل داده‌ها، از مدل­سازی معادلات ساختاری به روش کمترین مربعات جزئی استفاده شد. بررسی­ها نشان داد که شبکه‌های اجتماعی دارای سه بعد شناختی، عاطفی و رفتاری است. بعد شناختی دارای مؤلفه‌های آموزه‌ها و باورهای دینی، آگاهی‌بخشی سبک زندگی و ادراک‌سازی عوامل تقویت خانواده، بعد عاطفی دارای مؤلفه‌های فضاسازی رقابت و صمیمیت، تعامل و ارتباط و هویت‌بخشی می­باشد. بعد رفتاری دارای مؤلفه‌های فرهنگ‌سازی، پایداری خانوادگی و اجتماعی و توانمندسازی اقتصادی و مالی است. نتایج نشان دادند که تحکیم بنیان خانواده دارای سه بعد شناختی، عاطفی و رفتاری است. بعد شناختی دارای سه مؤلفه خداباوری و دین‌داری، تعالی‌محوری در زندگی و آگاهی از احکام سلامت اقتصادی و مالی، بعد عاطفی دارای سه مؤلفه خودباوری، همدلی و رضایت‌مندی و بعد رفتاری دارای مؤلفه‌های مسئولیت‌پذیری، مهارت‌افزایی و توانمندسازی، تداوم بقای نسل با معیارهای خانواده سالم است. نتایج تحلیل­ها نشان دادند که شبکه اجتماعی بر تحکیم بنیان خانواده مؤثر است. بر مبنای نتایج، شبکه اجتماعی در بعد شناختی بیشترین نقش را در تحکیم بنیان خانواده ایفا می­نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of a Favorable Social Network Model to Strengthening Family Foundation

نویسندگان [English]

  • iraj filli 1
  • Mahmood Pakizeh 2
  • MohammadBagher Hobbi 3
1 Corresponding author: PhD student, Cultural Systems Engineering, Imam Hossein University, Tehran, Iran.
2 Corresponding Author: Assistant Professor, Research Institute of Imam Sadiq, Tehran, Iran.
3 Assistant Professor, Imam Hossein University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

In today's era social networks with considering the role of technology in designing the desired model, can strengthen the foundation of the family as a suitable capability and tool. The present study is applied-descriptive and the statistical population of the research are experts in the field of social network and family consolidation. Based on simple random sampling, 90 people were selected. To assess validity , Lawshe coefficient, convergent and divergent validity criteria and also for calculating the reliability of the questionnaire, Cronbach's alpha and combined reliability were used. SPSS and Smart PLS software were used to analyze the data. Studies have shown that social networks have three dimensions: cognitive, emotional and behavioral. The cognitive dimension has the components of religious teachings and beliefs, lifestyle awareness and perception of family strengthening factors, as well as the emotional dimension has the components of competition and intimacy, interaction and communication and identity. Behavioral dimension also has components of culturalization , family and social stability, as well as economic and financial empowerment. The results also showed that strengthening the foundation of the family has three dimensions: cognitive, emotional and behavioral. Cognitive dimension with three components of theism and religiosity, excellence in life and awareness of the rules of economic and financial health, emotional dimension with three components of self-confidence, empathy and satisfaction and also behavioral dimension with components of responsibility, skill enhancement and empowerment, family survival with continuity i t is healthy. The results of the model analysis showed that the social network is 64% effective in strengthening the family foundation. According to the research results, social network in the cognitive dimension and family in emotional and behavioral dimensions can play the greatest role in the effective functioning of social network and strengthening the foundation of the family.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Network
  • Strengthening Family Foundation
  • Cognitive Dimension
  • Emotional Dimension
  • Behavioral Dimension
افروز، غلامعلی. (1390). مبانی روان‌شناختی تحکیم خانواده در غربت. تهران: مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران.
آل قیس، علیرضا و رسولی، محمدرضا. (1398). تبیین ارتباط میان اقناع رسانه‌ای شبکه‌های اجتماعی و سبک زندگی – موردکاوی تلگرام. مطالعات رسانه­ای، 14(47)، 129-113.
آیت‌اللهی، زهرا؛ بانکی پور فرد، امیرحسین؛ سادات حسینی، شیما؛ حکمت نیا، محمود؛ سیاح، مونس؛ محمودی، محمدجواد و نامجو، بتول. (1392). دانش خانواده و جمعیت، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها. شهر: دفتر نشر معارف.
بروجردی علوی، مهدخت؛ اشرفی، عباس و رزمیان، راضیه. (1392). روابط خانوادگی از منظر تفسیر المیزان. اندیشه علامه طباطبایی، 1(1)، 70-51.
جوادی آملی، عبدالله. (1375). زن در آیینه جمال و جلال. قم: مرکز نشر اسرا.
جوادی آملی، عبدالله. (1392). مفاتیح الحیات. قم: مرکز نشر اسرا.
حسن‌زاده، صالح. (1393). عوامل تحکیم خانواده در فرهنگ اسلامی. پژوهش‌نامه معارف قرانی، 4(15)، 68-45.
حسین‌پور، جعفر و مومنی، علی. (1396). تأثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی بر هویت نهاد خانواده. برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 9(32)، 33-60.
حسین‌پور، جعفر و مومنی، علی. (1396). تأثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی بر هویت نهاد خانواده. برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 9(32)، 33-60.
حسینی، اکرم. (1383). تحکیم خانواده در آموزه­های قرآنی. مطالعات راهبردی زنان، شماره 26، 81-46.
زینلی پور، فاطمه. (1396) تأثیر فضای مجازی بر خانواده و جوانان (آسیب­ها و راهکارها). فصلنامه حیات طیبه، 6(17)، 84-71.
ساروخانی، باقر و دودمان، باقر. (1389). ساختار قدرت در خانواده و تأثیر آن بر مشارکت اجتماعی. جامعه‌شناسی مطالعات جوانان، 1(1)، 129-105.
شرف­الدین، سید حسین و اسماعیلی، رفیع­الدین. (1393). نقش رسانه­ها در تحکیم خانواده ایرانی. پژوهش‌های فرهنگ و تربیت اسلامی، شماره 1، 162-135.
شرفی، محمدرضا. (1392). تربیت خانواده در سیره نبوی. تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.
شعبانی، حسن. (1386). مهارت­های آموزشی. تهران: انتشارات مدرسه.
ظهیری، حسین و فتحی، سروش. (1390). مدیریت خانواده در نظریه‌های جامعه‌شناسی در مقایسه با نظریه علامه طباطبایی. مجله پژوهش‌نامه قرآن و حدیث، شماره 8، 119-99.
عنایت، حلیمه و موحد، مجید. (1380). زنان و تحولات ساختاری خانواده در عصر جهانی شدن. زن در توسعه و سیاست، 2(2)، 166-153.
غلام‌زاده، رسول؛ قنواتی، مهدی و آذر، عادل. (1391). مدل‌سازی مسیری - ساختاری در مدیریت: کاربرد نرم‌افزار SmartPLS. نگاه دانش.
فرهنگ، ارشاد. (1392). مناسبات شبکه‌های اجتماعی مجازی و حقیقی و تأثیر آن بر روابط بین نسلی در ایران. همایش کنکاش­های مفهومی و نظری درباره جامعه ایران، انجمن جامعه‌شناسی ایران.
قراباغی، حسن؛ یوسفی افراشته، مجید و صالحی، وحید. (1397). تأثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی بر حجاب و عفاف، هویت دینی و فردی، تعامل با خانواده و افسردگی و انزوا در بین جوانان. مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، شماره 42، 346-328.
محمدی ری‌شهری، محمد (1387). تحکیم خانواده از نگاه قرآن و حدیث (ترجمه حمیدرضا شیخی). قم: دارالحدیث.
مطهری، مرتضی. (1385). تعلیم و تربیت در اسلام. تهران: انتشارات صدرا.
معصومی، مسیح الله و میر خطیب، اسماء. (1396). بررسی تأثیر طراحی فضاهای باز مجتمع­های مسکونی در ایجاد حس دلبستگی به مکان نمونه موردمطالعه: مجتمع مسکونی ششصد دستگاه در شهر مشهد. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 32(3)، 73-52.
معظمی گودرزی، محبوبه و دعاگویان، داود. (1396). بررسی تأثیر فضای مجازی بر سبک زندگی زنان 18-40 ساله منطقه 2 و 5 شهر تهران (1394-1395). مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 10(1)، 139-125.
ملکی فاراب، ندا؛ شجاع نوری، فروغ الصباح؛ بستان نجفی، حسین؛ حسینیان، سیمین و لبیبی، محمدمهدی. (1396). تدوین شاخص‌ها و ترسیم الگوی کارکردهای خانواده در اسلام با بهره‌گیری از تکنیک پژوهش کیفی داده بنیان. مطالعات زن و خانواده، 5(2) (پیاپی 10)، 99-61.
موسوی، آرش و الستی، کیوان. (1395). شبکه‌های اجتماعی و خلوت انسانی. فصلنامه راهبرد و فرهنگ، 9(34)، 89-63.
میرمحمد رضایی، سیده زهرا و ساروخانی، باقر. (1397). نقش جهانی شدن در تغییرات دو دهه اخیر خانواده ایرانی. فصلنامه فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، 13(44)، 144-131.
هاشمی زاده، سید رضا و انصاری نسب، بنیامین. (1397). عصر مجازی؛ تأملی بر کارکردها و رویکردهای جامعه مجازی. تهران: انتشارات تیسا.
هاشمیان، سید محمدحسین و انوری، محمدرضا. (1397). دلالت‌های نظریه کنشگر شبکه در سیاست‌گذاری فرهنگی: تعامل تکنولوژی و انسان در سیاست‌گذاری. دین و سیاست فرهنگی، 5(10)، 64-37.
Allcott, H., & Gentzkow, M. (2017). Social media and fake news in the 2016 election. Journal of economic perspectives, 31(2), 211-236.
Baarttllettt, J.E., Kottrlliikk, J.W. & Hiiggiins, C.C. (2001). Organizational Research: Determining Appropriate Sample Size in Survey Research. Information Technology, Learning, and Performance Journal, 19(1), 43-50.
Hunt, M. G., Marx, R., Lipson, C., & Young, J. (2018). No more FOMO: Limiting social media decreases loneliness and depression. Journal of Social and Clinical Psychology, 37(10), 751-768.
Hunter, D. R., Goodreau, S. M., & Handcock, M. S. (2008). Goodness of fit of social network models. Journal of the American Statistical Association, 103(481), 248-258.
Kim, Y. B., & Lee, S. H. (2019). Social support network types and depressive symptoms among community-dwelling older adults in South Korea. Asia Pacific Journal of Public Health, 31(4), 367-375.
Liu, W., Sidhu, A., Beacom, A. M., & Valente, T. W. (2017). Social network theory. The international encyclopedia of media effects, 1-12.
Manalel, J. A., & Antonucci, T. C. (2020). Beyond the nuclear family: Children’s social networks and depressive symptomology. Child development, 91(4), 1302-1316.
Miller, T. A., & DiMatteo, M. R. (2013). Importance of family/social support and impact on adherence to diabetic therapy. Diabetes, metabolic syndrome and obesity: targets and therapy, 6, 421-426.
Ye, L., & Zhang, X. (2019). Social network types and health among older adults in rural China: The mediating role of social support. International journal of environmental research and public health, 16(3), 1-14