بررسی معنایی، مفهومی و کاربردی احادیث «فضیلت‌مندی زنان زایا و مهربان»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: دانشجوی کارشناسی ارشد نهج البلاغه، دانشگاه حضرت معصومه (س)، قم، ایران

2 استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه حضرت معصومه (س)، قم، ایران

چکیده

این جستار به روش کتابخانه­ای و با هدف واکاوی معنای احادیثی از پیامبر(ص) در «برتری زنانی که صاحب فرزندان متعدد هستند» انجام شده و با توصیف و تحلیل آیات و روایات، به بررسی مقصود محتمل گوینده پرداخته شده است. ابتدا حدیث «إِنَّ خَیْرَ نِسَائِکُمُ‏ الْوَلُودُ الْوَدُودُ» از میان احادیث مشابه انتخاب شد و پس از حصول اطمینان از اعتبار سندی و متنی آن، معنای لغوی بررسی گردید. با پذیرفتن معنای ظاهری صفت «وَلُود» یعنی تأیید صفت پرفرزندی در برتری‌بخشی به زنان زایا دو فرضیه درنظر گرفته شد که براساس آن‌، بیان این کلام به ‌‌جهت 1) مصلحت و اقتضای زمان و عصر پیامبر(ص) بوده یا 2) حکمی عام و توصیه به‌‌ امری مطلوب در همه ادوار می‌باشد. در روند تحقیق تعدادی از آیات و برخی از روایات شامل معیارهای اصلی ازدواج و برتری افراد بررسی گردید تا ابهام حاصل از نوع برتری‌بخشی این حدیث که می‌توانست بار منفی آموزشی داشته باشد رفع گردد. یافته‌‌‌‌ها نشان داد که در قرآن کریم تنها صفت متمایزکننده و ملاک برتری افراد چه مرد و چه زن، میزان تقوا و طهارت نفس بوده و در روایات نیز منحصر به‌‌یک صفت خاص و مطلق نمی‌باشد؛ لذا این نتیجه به‌صورت استقرایی حاصل شد که مقصود پیامبر(ص) از بیان برتری چنین زنانی، تبیین اهمیت موضوع فرزندآوری در بعد اجتماعی آن بوده؛ زیرا درصورت تمایل به تعدد فرزندآوری در جوامع اسلامی، ضمن لحاظ‌نمودن شرایط آن هم‌چون تربیت، امنیت و معاش فرزندان، تأثیرات مثبت آن ازجمله افزایش استحکام خانواده‌ها، پرورش نسل سالم، هوشمند و پایبند به ‌‌اصول اخلاقی، رشد و شکوفایی فرهنگی و اجتماعی، ترقی و تعالی عموم اقشار و ... در جامعه حاصل خواهد شد؛ لذا احادیث مذکور دستوراتی تعلیمی به روش تشویقی برای مسلمانان در همه سطوح جامعه بوده و مخاطبان آن، تنها مسلمانان عصر رسالت نبوده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Semantic, Conceptual, Practical Study of the Hadiths of the Virtue of Fertile and Kind Women

نویسندگان [English]

  • Mona Khani 1
  • Mohsen Rafat 2
1 Corresponding Author: MA in NahjolBalagheh, Department of Quranic Science Department and Hadith, Hazrat Masoume University
2 Assistant Professor, Hazrat Masoume University
چکیده [English]

This research has been done in a library method with the aim of analyzing the meaning of hadiths from the Prophet (PBUH) in "The superiority of women who have multiple children". First of all the hadith “The best of your wives are those who are kind and prolific” was selected among similar hadiths. And after ensuring the authenticity of the document and its text, the lexical meaning was examined. By accepting the apparent meaning of adjective “ prolific “ as having multiple children In the superiority of fertile women, two hypotheses were considered that According to them the expression of this word had been for: 1. the expediency of the time and era of the prophet(PBUH) or 2. a general rule and recommendation for a desirable action in all periods. In the process of research a number of verses and some narrations Including the main criteria of marriage and superiority of individuals were examined to remove the ambiguity resulting from the superiority of this hadith which could have had a negative educational burden. The findings showed that The only distinguishing feature and criterion of superiority of men and women in the holy Quran was the degree of piety and self-purification and In narrations, it is not limited to any specific and absolute adjective. So This result was inductively obtained that the issue of childbearing in its social dimension had been the intention of the Prophet (PBUH) to express the superiority of such women. Because tendency to have more children in Islamic societies, while considering its conditions such as education, security and livelihood of them, will affect positively on Increasing the strength of families, raising a healthy and intelligent generation adhering to moral principles, cultural and social growth and prosperity, progress and excellence of the general public and …. So the above mentioned hadiths could be Incentive instruction for Muslims at all levels of society and Its audience was not only Muslims of the Prophet's time.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Best Women
  • Childbearing
  • the Holy Quran
  • the Narrations of the Infallible (AS)
  • the Criterion of Superiority
ابن­أبی­جمهور، محمد‌‌‌بن‌‌زین الدین (1405 ق)، عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، تصحیح مجتبی عراقی، 3، 1، قم: دارسیدالشهداء.
ابن­بابویه، محمد‌‌‌بن‌‌على (1362 ق)، الخصال، تصحیح علی‌اکبرغفاری، 2، 1، قم: جامعه مدرسین.
ابن­بابویه، محمد‌‌‌بن‌‌على (1362 ق)، الخصال، تصحیح علی‌اکبر غفاری، 2، 2، قم: جامعه مدرسین.
ابن­بابویه، محمد‌‌‌بن‌‌على‏، (1413 ق)، من لا یحضره الفقیه، تصحیح علی‌اکبرغفاری ، 3، 2، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
ابن­بابویه، محمدبن علی (1403 ق)، معانی الاخبار، تصحیح علی‌اکبر غفاری، 1، 1، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
ابن­حیون، نعمان‌‌‌بن‌‌محمد مغربی (1385 ق)، دعائم الاسلام، تصحیح آصف فیضی، 2، 2، قم: موسه آل‌البیت(علیهمالسلام).
ابن­درید، محمد‌‌‌بن‌‌حسن (1987 م)، جمهرة اللغة، 2، 1، محقق و مقدمه نویس بعلبکی، رمزی، بیروت: دارالعلم.
ابن­منظور، محمد‌‌‌بن‌‌مکرم (1414 ق)، لسان العرب، تصحیح جمال‌الدین میردامادی، 5 ، 3 ، بیروت: دارالفکر ـ دارصادر.
آلوسی، محمود‌‌‌بن‌‌عبدالله (1415 ق)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، محقق علی عبدالباری عطیه، 1، 28، بیروت: دارالکتب العلمیة.
بیهقی، احمد‌‌‌بن‌‌حسین (1424 ق)، السنن الکبری، محقق عبدالقادر محمدعطا، 7، 1، بیروت: دارالکتب العلمیة.
پسندیده، عباس، (1391 ش)، رضایت از زناشویی، 1، 1، قم: مؤسسه علمی ـ فرهنگی دارالحدیث.
جعفر‌‌‌بن‌‌محمد(منسوب به‌‌امام صادق(علیه‌السلام) (1400 ق)، مصباح الشریعة، 4، 1، بیروت: اعلمى.
جرجانی، عبدالقاهر‌‌‌بن‌‌عبدالرحمن، (1430 ق)، درج الدرر فی تفسیر القرآن العظیم، تصحیح محمد ادیب شکور، 2، 1، اردن: دارالفکر.
حسینی‌زبیدی، محمدمرتضى، (1414 ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، تصحیح علی هلالی و علی سیری‏، 5، 1،  بیروت: دارالفکر.
حمیری، عبدالله‌‌‌بن‌‌جعفر، (1413 ق)، قرب الاسناد، 1، 1، قم: موسسه آل‌البیت(علیهمالسلام).
دیلمی، حسن‌بن‌محمد، (1412 ق)، ارشاد القلوب الی الصواب (للدیلمی)، 1، 1، قم: الشریف الرضی.
راغب­اصفهانى، حسین‌‌‌بن‌‌محمد، (1374 ش)، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، مترجم غلامرضا خسروی، 1، 2، تهران: مرتضوی‏.
راغب­اصفهانى، حسین‌‌‌بن‌‌محمد، (1374 ش)، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، مترجم غلامرضا خسروی، 2، 2، تهران: مرتضوی‏.
راغب­اصفهانى، حسین‌‌‌بن‌‌محمد، (1374 ش)، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، مترجم غلامرضا خسروی، 4، 2، تهران: مرتضوی‏.
راوندی­کاشانی، فضل‌الله‌بن‌علی، (بی‌تا)، النوادر (للراوندی)، 1، 1، تصحیح احمد صادقی اردستانی، قم: دارالکتاب.
شریف­الرضی، محمد‌‌‌بن‌‌حسین، (1414 ق)، نهج البلاغه، صبحی صالح، 1، 1، قم: دارالهجرة.
طباطبایی، محمدحسین، (1390 ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، 8، 2، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏.
طباطبایی، محمدحسین، (1390 ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، 16، 2، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏.
طباطبایی، محمدحسین، (1390 ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، 19، 2، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏.
طبرسى، حسن‌‌‌بن‌‌فضل، (1412 ق / 1370 ش)، مکارم الأخلاق‏، 1، 4، قم: الشریف الرضى.
طبرسى، فضل‌‌‌بن‌‌حسن، (1380 ش)، الآداب الدینیة للخزانة المعینیة (عربی ـ فارسی)، مترجم احمد عابدى‏، 1، 1، قم: زائر.
طوسی، محمد‌‌‌بن‌‌الحسن، (1407 ق)، تهذیبالاحکام، تصحیح حسن الموسوی خرسان، 7، 4، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
عبداللهی­عابد، صمد؛ قدسی، مینا (1399)، بررسی متنی احادیث ناظر به‌ ‌فضیلت زنان دارای فرزندان بیشتر، دو فصل‌نامه علمی حدیث‌پژوهی، بهار و تابستان، شماره 23.
فاضلی، مهسا (1384)، مواجهه قرآن با فرهنگ‌های عصر نزول، مجله پژوهش‌های قرآنی، تابستان و پاییز، شماره 42 و 43.
قرشى، على‌اکبر (1371 ش)، قاموس قرآن، دارالکتب الاسلامیة، 3، 6، تهران: دارالکتب اسلامیه.
قرشى، على‌اکبر (1371 ش)، قاموس قرآن، دارالکتب الاسلامیة، 5، 6، تهران: دارالکتب اسلامیه.
قرشى، على‌اکبر (1371 ش)، قاموس قرآن، دارالکتب الاسلامیة، 7، 6، تهران: دارالکتب اسلامیه.
کبیر ­مدنی­شیرازی، سیدعلی‌خان‌بن‌احمد، (1384 ش)، الطراز الأول و الکناز لما علیه من لغة العرب المعول، سیدعلى‌خان‌‌‌بن‌‌احمد، 6، 1، مشهد: مؤسسة آل‌البیت(علیهم‌السلام).
کلینی، محمد‌‌‌بن‌‌یعقوب، (1407ق)، الکافی، تصحیح علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، 4، 5، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
متی (حواری حضرت عیسی(علیهم‌السلام))، (1895 م)، ترجمه فارسی عهد جدید، مترجم روبرت بروس، 1، 1،  لندن: BFBJ.
مجلسی، محمدتقى، (1406 ق)، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، محقق حسین موسوی­کرمانی و اشتهاردی علی‌پناه، 3، 2، قم: مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانبور.
مصطفوی، حسن، (1416 ق)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، 2، 4، تهران: مؤسسه چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مصطفوی، حسن، (1416 ق)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، 2، 8، تهران: مؤسسه چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مصطفوی، حسن، (1416 ق)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، 2، 13، تهران: مؤسسه چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مفید، محمد‌‌‌بن‌‌محمد، (1413 ق)، الإختصاص، محقق علی‌اکبرغفاری و محمود محرمی زرندی، 1، 1، قم: الموتمر العالمى لالفیة الشیخ المفید.