کارامدی بسته آموزشی ارتقای روابط عاطفی زوجین براساس آیه مودت و رحمت نسبت به رضایت زناشویی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: استادیار، گروه روانشناسی، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، ایران

2 کارشناسی ارشد ، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی کارامدی بسته آموزشی ارتقای روابط عاطفی زوجین براساس آیه مودت و رحمت نسبت به رضایت زناشویی بود. طرح پژوهش از نوع نیمه‌تجربی با روش پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون با دو گروه آزمایش و گواه بود. جامعه آماری را زوجین مراجعه‌کننده به یکی از مراکز مشاوره شهرستان همدان تشکیل دادند که با درنظرگرفتن ملاک­های ورود و خروج، 14 زوج در دامنه سنی 21 تا 44 و سابقه ازدواج حداقل 2 و حداکثر 16 سال انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه جای گرفتند. ابزار پژوهش، پرسش‌نامه رضایت زناشویی جدیری و بسته آموزشی محقق‌ساخته بود. تعداد جلسات آموزشی 7 جلسه بود و هفته‌ای یک‌بار اجرا شد. پس از اتمام جلسات آموزشی از هر دو گروه، پس‌آزمون گرفته شد. پس از تجزیه و تحلیل داده­ها نتایج نشان داد که بسته آموزشی تدوین‌شده، کارامدی قابل قبول داشته و مشاهده شد که بین دو گروه آزمایش و گروه گواه، تفاوت معناداری وجود دارد. هم‌چنین نتایج پژوهش نشان داد که اثربخشی این بسته آموزشی بر رضایت زناشویی زنان و مردان یکسان بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of the Educational Package for Promoting Couples' Emotional Relationships Based on the Verse of Friendship and Mercy on Improving Marital Satisfaction

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Ahmadi 1
  • Hasan Rahimi Mehran 2
1 Corresponding Author: Assistant Professor, Department of Psychology, Imam Khomeini Educational and Research Institute, Qom, Iran.
2 M.Sc., Imam Khomeini Educational and Research Institute, Qom, Iran
چکیده [English]

The aim of this study was to determine the effectiveness of the educational package to promote couples' emotional relationships based on the verse of friendship and mercy on improving marital satisfaction. The research design was quasi-experimental with pre-test and post-test methods and control group. The statistical population consisted of couples referring to the counseling center of Hamadan city who were selected according to the entry and exit criteria of 14 couples in the range of 21 to 44 and the marriage record, with at least a two-time marriage and a maximum of 16 years were selected and placed in the experimental and control groups. The research instrument was a serious marital satisfaction questionnaire and a researcher-made educational package. The training sessions were held 7 times and once a week. Post-test was taken from both groups after the training sessions. After analyzing the data, the results showed that the training package to promote the couple's emotional relationship based on the verse of kindness and mercy, significantly increased the marital satisfaction of the experimental group compared to the control group. Also, the effect of this treatment on marital satisfaction of men and women has been the same.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Couples’ Emotional Relationships
  • Marital Satisfaction
  • Friendship and Mercy Verse
  • Gender
  • Islamic Sources
احمدی، خدابخش؛ آزاد مرزآبادی، اسفندیار و ملازمانی، علی (1384)، بررسی وضعیت ازدواج و سازگاری زناشویی در بین کارکنان سپاه، نشریه طب نظامی، شماره 7.
اولیاء،‌ نرگس؛ فاتحی‌زاده، مریم‌السادات و بهرامی، فاطمه (1385)، تأثیر آموزش غنیسازی زندگی زناشویی بر افزایش صمیمت زوجین، خانواده‌پژوهی، تابستان،شماره 6.
آیت­اللهی، زهرا (1392)، اخلاق خانواده، قم: دفتر نشر معارف، چاپ ششم.
باقریان، مهرنوش؛ بهشتی، سعید (1390)، بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی زناشویی مبتنی‌بر آموزههای اسلام بر سازگاری زناشویی زوجین، فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، تابستان، شماره 6.
بستان، حسین (1390)، خانواده در اسلام، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بستان، حسین (1381)، اسلام و جامعه­شناسی خانواده، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
پسندیده، عباس (1389)، رضایت از زندگی، قم: سازمان چاپ و نشر دارالحدیث.
پسندیده، عباس (1391)، رضایت زناشویی، چاپ دوم، قم: سازمان چاپ و نشر دارالحدیث.
پورغفاری، سیده‌سوگل (1389)، بررسی اثربخشی آموزش مؤلفههای سبک زندگی مبتنی‌بر رویکرد روان‌شناسی فردی بر رضایت زناشویی در بین پرستاران متأهل بیمارستان دکتر گنجویان دزفول، فصل‌نامه یافته‌های نو در روان‌شناسی، سال چهارم، شماره 12، ص 27.
پورمحسنی، فرشته (1389)، طراحی برنامه توان‌مندسازی زوجین برمبنای الگوی رضایت‌مندی زناشویی و مقایسه آن با برنامه توانمندسازی انریچ، رساله دکتری روان‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
تمیمى آمدى، عبدالواحد (1410 ق )، غررالحکم و دررالکلم، قم: دارالکتاب الاسلامی.
ثنایی، باقر (1385)، رواندرمانی و مشاوره گروهی، تهران: انتشارات چهر.
جدیری، جعفر؛ جان‌بزرگی، مسعود (1387)، بررسی رابطه رضامندی زناشویی براساس معیارهای دینی با ثبات هیجانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
جدیری، جعفر و همکاران (1395)، طراحی پروتکل درمان‌گری زناشویی با رویکرد اسلامی و امکان‌سنجی آن بر رضایت زناشویی، رساله دکتری روان‌شناسی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
جدیری، جعفر و همکاران (1396)، اثربخشی زوجدرمانی با رویکرد اسلامی بر رضایت زناشویی، فصل‌نامه مطالعات اسلام و روان‌شناسی، شماره 20.
جمشیدی، محمدعلی (1390)، اثربخشی توانمندسازی کارکردی زوجین به‌صورت گروهی بر رضامندی زناشویی مبتنی‌بر رویکرد اسلامی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
حیدری، مجتبی (1385)، دینداری و رضامندی خانوادگی، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
دانش؛ عصمت (1389)، افزایش سازگاری زناشویی زوج‌های ناسازگار با مشاوره از چشم‌اندازهای اسلامی، مطالعات روان‌شناختی، تابستان، دوره 6، شماره 2.
دانش، عصمت (1385)، تأثیر خودشناسی اسلامی در افزایش میزان سازگاری زناشویی، پژوهش‌های مشاوره، شماره 11.
راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد (1412 ق)، مفردات الفاظ قرآن، لبنان: ج اول، دارالعلم.
رفیعی‌بندری، فرحناز؛ نورانی‌پور، رحمت‌الله (1384)،‌ تأثیر آموزش‌های شناختی ـ رفتاری بر رضایت زناشویی زوج‌های دانشجوی مستقر در خوابگاه متأهلین دانشگاه تهران، پژوهش‌های مشاوره، تابستان، شماره 14.
رضاپورمیرصالح، یاسر؛ اسمعیلی، معصومه، فرحبخش؛ کیومرث (1392)، اثربخشی آموزههای هستیشناختی اسلامی بر رضایت زناشویی زنان متأهل، روان‌شناسی و دین، شماره 22.
زادهوش، سمیه و همکاران (1390)، بررسی اثربخشی گروه‌درمانی شناختی ـ رفتاری با جهتگیری مذهبی بر رضایت زناشویی بانوان، مطالعات روان‌شناسی بالینی، شماره 3.
سالاری­فر، محمدرضا (1385)، نظام خانواده در اسلام، قم: مرکز نشر هاجر.
سالاری­فر، محمدرضا (1386)، خانواده در نگرش اسلام و روان‌شناسی، قم: انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
سالاری‌فر، محمدرضا (1393)، طراحی زوجدرمانی شناختی ـ رفتاری توسعه‌یافته در افزایش رضایت زناشویی زوج‌ها، رساله دکتری روان‌شناسی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
فتوحی‌بناب، سکینه، حسینی‌نسب، داوود و هاشمی، تورج (1388)، بررسی اثربخشی آموزشی رویکردهای زوجدرمانی شناختی ـ رفتاری، اسلامی و تحلیل رفتار متقابل بر سازگاری زناشویی زوجهای ناسازگار روان‌شناسی، پژوهش‌های مشاوره، شماره 32.
فقیهی، علی­نقی (1387)، تربیت جنسی مبانی، اصول و روشها ازمنظر قرآن و حدیث، قم: دارالحدیث.
فقیهی، علی‌نقی؛ رفیعی‌مقدم، فاطمه (1388)، بررسی میزان اثربخشی آموزش‌های روانشناختی مبتنیبر روایات اسلامی در رضایت زناشویی زوجین، دین و روان‌شناسی، شماره 3.
فقیهی، علی‌نقی (1386)، آموزش روانشناختی مبتنیبر قرآن و حدیث و بررسی تأثیرات روانی و تربیتی آن در روابط همسران، تربیت اسلامی، شماره 2.
قرشى‌بنایى، على‌اکبر (1371)، قاموس قرآن، جلد 7، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ ششم.
محمدی ری‌شهری، محمد (1389)، تحکیم خانواده از نگاه قرآن و حدیث، قم: مشعر.
مصباح‌یزدی، محمدتقی (1378)، اخلاق در قرآن، قم، مرکز انتشارات موسسه امام خمینی(ره).
مصطفوى، حسن (1368)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
منجزی، فرزانه؛ شفیع‌آبادی، عبدالله و سودانی، منصور (1391)،‌ اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی با رویکرد اسلامی بر رضایت‌مندی زناشویی زوج‌ها، دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، شماره 47.
مهرابی‌زاده هنرمند، مهناز؛ حسین‌پور، محمد؛ مهدی‌زاده، لیلا (1389)، اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی در افزایش سازگاری زناشویی زنان متأهل 40-20 سال، مطالعات آموزش و یادگیری، بهار و تابستان.
Aluja,A. & Barrio, D. V. & Garcia, F. L. (2007), Personality, social values, and marital satisfaction as predictors of parents’ rearing styles.International Journal of Clinical and Health Psychology. 7(3), 725-737.
Bradbery ,N. T. Fincham,D. F.,& Beach,R. S,(1974), Research on the nature and; determinants of maritalsatisfaction:A decade in review. Journal of marriage and family. 62, 964-980.
Dudley, Margaretg, Kosinski, Frederick, (2006). religiosity and marital satisfaction: a resarch note. Review of religious research Vol.32, No.1, Sep, P.78-86.
Fincham, F. D. & Lambert, N. M. & Beach, S. R. H. (2010), Faith and Unfaithfulness: Can Praying for Your Partner Reduce Infidelity? Journal of Personality and Social Psychology, 99(4), 649–659.
Heaton, T.B. & Pratt, E.L. (2004). The Effects of Religious Homogamy on Marital Satisfaction and Stability, Journal of Family Issues, vol. 11(2): 191-207.
Marsh, R & Dallos, R. (2001). “Roman Catholic couples: wrath and religion”, Fam Process. Fall, 40(3): 343-60.
Patterson, J, Hayworth, M, Turner, C & Raskin, M. (2001),” Spiritual issuesin family therapy: A graduate-level course”, Journal of Marital and Family Therapy, 26: 199-210.
Dudley, M. & Kosinski, F. (2006). Religiosity and marital satisfaction: A research note. Review of Religious research. vol 32(1): 78-86.
Heaton, T.B. & Pratt, E.L. (2004). The Effects of Religious Homogamy on Marital Satisfaction and Stability, Journal of Family Issues, vol. 11(2): 191-207