مطالعه تطبیقی سازش در دعاوی خانوادگی در کنوانسیون سنگاپور 2019، حقوق ایران و فقه امامیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: استادیار، گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشکده حقوق علوم و سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

سازش یا میانجی‌گری مزایای متعددی نسبت به سایر طرق حل و فصل اختلافات دارد. سازمان ملل متحد با تنظیم کنوانسیون سنگاپور در مورد سازشنامه‌های حاصل از میانجی‌گری، به دنبال افزایش اعتبار و ارتقای جایگاه این روش حل اختلاف بوده است. در پاراگراف «ب» از بند 2 ماده 1 کنوانسیون مذکور، سازشنامه‌های خانوادگی از قلمرو اعمال این معاهده خارج شده‌اند و به همین دلیل در صورت تنظیم سازشنامه بین‌المللی در امور خانوادگی، سازشنامه مذکور نمی‌تواند از حمایت کنوانسیون سنگاپور برخوردار شود. در مقاله حاضر، با بررسی تطبیقی در مقررات کنوانسیون سنگاپور به عنوان مهم‌ترین سند بین‌المللی در خصوص میانجی‌گری و رویکرد فقه امامیه به عنوان منبع اصلی قواعد حقوق خانواده در ایران، وضعیت کنونی حقوقی ایران در خصوص میانجی‌گری در دعاوی خانوادگی مورد ارزیابی قرار گرفت. این مقاله با روشی تحلیلی – توصیفی و رویکرد تطبیقی، موضوعات مذکور را بررسی نموده و به این نتیجه نائل آمده است که عدم حمایت کنوانسیون سنگاپور و حقوق ایران از سازشنامه‌های خانوادگی بین‌المللی قابل دفاع است، زیرا امور خانوادگی در کشورهای مختلف، موضوع مقررات متعدد و متفاوتی می‌باشد و الزام به اعطای اعتبار به سازشنامه بین‌المللی در امور خانوادگی توسط کشورها با دشواری پذیرفته می‌شود، اما با توجه به مزایای متعدد توسعه سازش در دعاوی خانوادگی و وجود تأکیدات فقهی، حقوق ایران حمایت قابل توجهی از سازشنامه‌های داخلی در امور خانوادگی نمی‌کند و به مقنن ایرانی پیشنهاد می‌شود که با وضع مقررات جامعی در این خصوص و حمایت اجرایی از سازشنامه، تحول ضروری و مهمی را جهت حل اختلاف دعاوی خانوادگی ایجاد نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Compromise in Family Disputes in the Singapore Convention 2019, Iranian Law and Imami Jurisprudence

نویسندگان [English]

  • Reza Maboudi Neyshabouri 1
  • Seyyed Alireza Rezaee 2
1 Corresponding author: Faculty Board Member, Department of Law, College of Political Sciences Law, Fredosi University ,Mashhad, Iran
2 PH.D Candidate in Private Law, College of Political Sciences Law, Fredosi University ,Mashhad, Iran
چکیده [English]

Conciliation or mediation has many advantages over other dispute resolution methods. The United Nations has sought to increase the credibility and promote the status of mediation by ratification of the United Nations Convention on International Settlement Agreements Resulting from Mediation (Singapore Convention). In article 1 (2) of the Convention, the family disputes are excluded from its scope. According to the adhesion of Iran to the Convention, the approach of Iranian law and Imamiah Jurisprudence should be analyzed. This article concludes that the Singapore Convention's approach towards this types of settlement agreements is justifiable because family matters in different countries are subject to various and different rules and enforceability of the international family settlement agreements by countries is hard to be accepted. Iranian law attitude toward the international settlement agreements in family disputes is defensible but lack of support of the internal settlement agreements, despite the Emphasis of Imamiah Jurisprudence, is not acceptable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mediation
  • Family Rights
  • Divorce
  • Executive Support
  • Arbitration
  1. الجبلی العاملی، زین الدین (شهید ثانی). (بی‌تا). مسالک الافهام فی شرح شرایع الاسلام، جلد 1، چاپ اول، قم: مکتبه بصیرتی.

    جزیری، عبد الرحمن. (1406ق). الفقه علی المذاهب الاربعه، جلد 5، چاپ اول، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.

    جعفری، عباس. (1386). «داوری در دعاوی خانوادگی قوانین موضوعه و رویه قضایی». فقه و حقوق خانواده، شماره 47، ص 1-29.

    حر عاملی، محمد بن حسن. (1372). وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، جلد 18، چاپ اول، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.

    حلی، شمس‌الدین محمد بن شجاع قطان. (1424ق). معالم الدین فی فقه آل یاسین، جلد 2، چاپ اول، قم: مؤسسه امام صادق (علیه‌السلام).

    خالقیان، جواد؛ نوری، الهه؛ محمدی، امید. (1395). «بررسی امکان تداخل صلاحیت ذاتی دادگاه خانواده با مراجع دیگر»، فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، شماره 72، ص 57-80.

    دیانی، عبدالرسول. (1393). «داوری در طلاق». ماهنامه کانون، شماره 44، ص 15-18.

    رسایی، محمد؛ یعقوبی گلوردی، راضیه؛ طبرسا، محمدتقی. (1395). «جستاری تازه در ماهیت نهاد داوری از منظر فقه خانواده». فصلنامه علمى اختصاصى معارف فقه علوى، سال دوم، شماره 3، ص 43-59.

    زینالی، ت. (1394). دعوای طلاق در رویه دادگاه‌ها، چاپ اول، تهران: چراغ دانش.

    1. السان، مصطفی؛ نجفی زاده، لیلا؛ جلیلی آذر، مسعود. (1397). «بررسی موردی مقررات قانون حمایت از خانواده بر مبنای اصول و قواعد آیین دادرسی مدنی». فصلنامه تحقیقات حقوقی، شماره 83، ص 137-158.

    سلیمی الیزئی، فریدون. (1389). طلاق در رویه قضایی، چاپ اول، تهران: جنگل.

    شیروی، عبدالحسین. (1395). حقوق خانواده (ازدواج، طلاق و فرزندان)، چاپ اول، تهران: سمت.

    طباطبائی، سید علی بن محمد. (1418 ق). ریاض المسائل، جلد 16، چاپ اول، قم: مؤسسه آل البیت (علیه‌السلام).

    قبولی درافشان، سید محمدمهدی و محسنی، سعید. (1394). «نوآوری‌های قانون حمایت خانواده مصوب 1391 در زمینه مقررات شکلی مرتبط با دعاوی خانوادگی». فصلنامه پژوهشنامه زنان، شماره 12، ص 119-139.

    قربانوند، محمدباقر. (1393). تفسیر قضایی و نقد قانون حمایت خانواده (مصوب 1391)، چاپ اول، تهران: مجد.

    قمی، محمد بن علی. (1368). ثواب الاعمال، چاپ اول، قم: رضی.

    محقق داماد، سید مصطفی. (1386). تحلیل فقهی حقوق خانواده نکاح و انحلال آن، چاپ شانزدهم، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.

    موسوی خمینی، سید روح‌الله. (1410 ق). الرسائل، جلد 2، چاپ سوم، قم: مؤسسه اسماعیلیان.

    نجفی، ایمان. (1395). قضازدایی از دعاوی خانواده با مطالعه فقهی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته حقوق خصوصی، دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی.

    نجفی، محمدحسن. (1430 ه.ق). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، جلد 29، چاپ اول، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.

    هدایت‌نیا، فرج الله. (1384). «نقد داوری در دعاوی خانوادگی از مقررات تا اجرا». مطالعات راهبردی زنان، شماره 27، ص 76-112.

    هدایت نیا، فرج الله. (1387). داوری در حقوق خانواده، چاپ اول، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

    هدایت نیا، ف. (1387). داوری در حقوق خانواده، چاپ اول، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

    Alexander, N. (2019). “Ten Trends In International Mediation”, Singapore Academy of Law Journal. V 31.

    Beyer, E. F. (2008). “Pragmatic look at mediation and collaborative law as alternatives to family law litigation”. St. Mary's Law Journal, 40(1), 303-342.

    Constain S. (2014). “Mediation in Investor–State Dispute Settlement: Government Policy and the Changing Landscape”, 29(A) ICSID Review – Foreign Investment Law Journal 25.

    Ezzell, B. (2001). “Inside the Minds of America's Family Law Courts: The Psychology of Mediation versus Litigation in Domestic Disputes”, Law and Psychology Review, 25, 119-144.

    Gerencser, A. E. (1995). “Family mediation: Screening for domestic abuse”, Florida State University Law Review, 23(1), 43-70.

    Hills, C. R. (2010). “Family court mediation: practical view”, Journal of Alternative Dispute Resolution, 1(1), 6-13.

    Kisthardt, M. (1997). “The use of mediation and arbitration for resolving family conflicts: What lawyers think about them”. Journal of the American Academy of Matrimonial Lawyers, 14(2), 353-392.

    Lo, C; Jo-Mei W. (2014). Draft “Convention on Cross-Border Enforcement of International Mediated Settlement Agreements”, Contemporary Asia Arbitration Journal, Volume 7, Number 1.

    Pfeiffer, M. (2012).” Choice of law in international family and succession law”, The Lawyer Quarterly 4/2012, available at: www.ilaw.cas.cz/tlq, last visited 1/6/2015.

    Quek Anderson, D. (2019). “Supporting party autonomy in the enforcement of cross-border mediated settlement agreements: A brave new world or unchartered territory?”. Privatizing dispute resolution: Trends and limits. 18, 349-392. Research Collection School of Law. Available at: https://ink.library.smu.edu.sg/sol_research/2909

    Schnabel, T. (2019)(A). “The Singapore convention on mediation: framework for the cross-border recognition and enforcement of mediated settlements”. Pepperdine Dispute Resolution Law Journal, 19(A), 1-60.

    Stitt, A J. (2004), Mediation: A Practical Guide, First published, Great Britain: Cavendish Publishing Limited.

    Sussman E. (2018). “The Singapore Convention Promoting the Enforcement and Recognition of International Mediated Settlement Agreements”, Icc Dispute Resolution Bulletin, Issue 3.

    Vanišová, V. (2019). “Current Issues in International Commercial Mediation: Short Note on the Nature of Agreement Resulting from Mediation in the light of the Singapore Convention”, Charles University In Prague Faculty Of Law, Prague Law Working Paper Series, Available at: https://ssrn.com/abstract=3413560.

    Weissman, G. A.; Leick, C. M. (1985). “Mediation and other creative alternatives to litigating family law issues”. North Dakota Law Review, 61(3), 263-300.