رابطه دوسویه احساس تنهایی و نگرش به فرزندآوری: پژوهشی مبتنی بر مدل معادلات ساختاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: استاد جامعه‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.

2 دکتری بررسی مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

3 کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

چکیده

جلوگیری یا رهایی از احساس تنهایی، به عنوان یکی از نیازهای اساسی انسان مطرح می‌شود. پیدایش بعضی نیازها نیز، انگیزه فرزندآوری را در افراد ایجاد می‌کند و منجر به تغییر روابط اجتماعی والدین و به دنبال آن، کاهش احساس تنهایی می‌شود. بر این اساس هدف اصلی این پژوهش، تبیین رابطه دوسویه احساس تنهایی و نگرش به فرزندآوری است. این پژوهش از نوع پیمایشی است و اطلاعات تحقیق با استفاده از تکنیک پرسشنامه، توأم با مصاحبه گرد‌آوری شده است. علاوه بر این، با استفاده از فرمول نمونه‌گیری کوکران، حجم نمونه تعیین شده و با مد نظر قرار دادن شاخصه‌های جمعیت شناختی جامعه هدف و ویژگی‌های بافتی ساکنان پهنه جغرافیایی شهر تهران، 550 تن به عنوان نمونه به روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند. نتایج پژوهش حاضر، بیانگر رابطه معکوس و معنادار میان متغیر‌های احساس تنهایی و نگرش به فرزندآوری است. به عبارت دیگر، افرادی احساس تنهایی کمتری دارند که نگرش مثبت­تری به فرزندآوری دارند و متقابلاً، افرادی که نگرش مثبتی به فرزندآوری دارند، احساس تنهایی کمتری می­کنند. این رابطه دوسویه، علاوه بر تأیید به وسیله ضریب همبستگی پیرسون، در مدل معادله ساختاری نیز مورد تأیید قرار گرفت و خروجی مدل بازگشتی معادله ساختاری، بیانگر رابطه متقابل یا دوسویه متغیر‌های بیان شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explain the Two-Way Relationship between Feeling Lonely and Having a Childlike Attitude Research Based on the Structural Equation Regression Model

نویسندگان [English]

  • Mohsen Niyazi 1
  • Elham Shafai Moghadam 2
  • Nahid Khodadadi 3
1 Full Professor, Department of Sociology, College of Humanities. Kashan University
2 Ph.D in Iranian Social Affairs, Kashan University
3 MA in Cultural Studies, Kashan University
چکیده [English]

Today, preventing or relieving loneliness is one of the basic human needs. On the other hand, the emergence of certain needs motivates people to have children, because the child is considered as a factor that leads to a change in the social relations between their parents, which in turn reduces the feeling of loneliness. Accordingly, the main purpose of this study is to explain the two-way relationship between feelings of loneliness and attitudes toward childbearing. This study is a social survey and the statistical population of the study is all citizens living in Tehran. The sample size is estimated at 550 people based on the sample power sample software, and the respondents were randomly surveyed in each geographical area based on the demographic characteristics of the population of Tehran. The results of the present study indicate the inverse and significant relationship between loneliness and attitude towards childbearing. In other words, people feel less lonely and have a more positive attitude toward having children. Conversely, people with a positive attitude toward childbearing feel less lonely. This two-way relationship, in addition to being confirmed by Pearson correlation coefficient, was also confirmed in the structural equation model, and the output results of the structural equation return model indicate the interaction or reciprocal effect of the two variables.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Attitude
  • Childbearing
  • Loneliness
  • Family

مراجع

باعزت، فرشته و دیگران. (1396). «بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی نسخه فارسی مقیاس نگرش به باروری و فرزندآوری». مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره 15، شماره 1، صص 47-37.
باومن، زیگموند. (1384). عشق سیال، ترجمه عرفان ثابتی. تهران: ققنوس.
پوراحمد، احمد و دیگران (1392). «پهنه­بندی شهر تهران بر اساس شاخص­های اجتماعی جمعیتی مدرنیته». مطالعات پژوهش‌های شهری و منطقه­ای، سال 5، شماره 19، صص 18-1.
تورنجی­پور، فاطمه. (1394). تبیین عوامل فرهنگی و اجتماعی مؤثر بر نگرش به فرزندآوری شهروندان شهر کاشان در نیمسال اول 1394. پایان­نامه کارشناسی ارشد، مطالعات فرهنگی. دانشگاه کاشان.
. جوکار، بهرام و عظیمه سلیمی. (۱۳۹۰). «ویژگی‌های روان‌سنجی فرم کوتاه مقیاس احساس تنهایی اجتماعی و عاطفی بزرگسالان». مجله علوم رفتاری، دوره ۵، شماره ۴، زمستان ۱۳۹۰، صص ۳۱۷-۳۱۱.
جهانگیری، جهانگیر و دیگران (1393). «برساخت فهم زنان تک فرزند از چالش‌های فرزندآوری (مشارکت کنندگان: زنان تک فرزند شهر اهواز)». فصلنامه توسعه اجتماعی، دوره 9، شماره 1، صص 110-85.
حسینی، حاتم. (1381). درآمدی بر جمعیت­شناسی اقتصادی و تنظیم خانواده، همدان: دانشگاه بوعلی سینا.
رجبی، ماهرخ و فاطمه هاشمی­نیا. (1392). «ارزش کودکان و رفتار باروری در شهر شیراز». نامه انجمن جمعیت­شناسی، دوره 8، شماره 15، صص 42-23.
رحیم­زاده، سوسن و دیگران (1390). «مبانی مفهومی حساس تنهایی: یک مطالعه کیفی». فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روانشناس ایرانی، سال 8، شماره 30، صص 141-123.
رستمی، راحله. (1392). رابطه الگوهای ارتباطی خانواده و احساس تنهایی: بررسی نقش واسطه ای هویت معنوی، پایان­نامه کارشناسی ارشد. رشته روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه شیراز.
سرایی، حسن. (1385). «تداوم و تغییر خانواده در جریان گذار جمعیتی ایران». انجمن جمعیت­شناسی ایران، شماره 2، صص 37-60.
سرمد، زهره و دیگران (1398). روش­های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: آگه.
شاهنوشی، مجتبی و اعظم سامی. (1388). «بررسی تفاوت ارزش فرزندان در مناطق شهری و روستایی شهرستان سمیرم». نشریه جامعه شناسی، شماره 3، صص 96-75.
صنایعی، علی و رضا شافعی. (1391). «ارائه مدلی برای تحلیل و پیش‌بینی رفتار خرید مشتری‌ها بر اساس تئوری کارکردی نگرش (مطالعه موردی صنعت خودرو ایران)». فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 62، صص 192-153.
عباسی شوازی، محمدجلال. (1392). تحولات باروری در ایران در چهار دهه اخیر. مرکز آمار ایران، پژوهشکده آمار.
قاسمی، وحید. (1392). مدل­سازی معادله ساختاری در پژوهش‌های اجتماعی با کاربرد Amos Graphics، تهران: جامعه‌شناسان.
قربانی، شیما. (1388). بررسی عوامل مؤثر بر ارزش فرزندان در فرایند فرزندآوری، مورد مطالعه شهر جهرم. پایان نامه کارشناسی ارشد. رشته جمعیت شناسی، دانشگاه شیراز.
کاوه فیروز، زینب و دیگران. (1396). «تأثیر مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی و فرهنگی بر نگرش به فرزندآوری (مورد مطالعه: زوجین در آستانه ازدواج شهر تهران)». مطالعات تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره 6، شماره 1، صص 143-119.
کبودی، مرضیه و دیگران (1392). «الگوی تصمیم­گیری فرزندآوری: یک مطالعه کیفی». فصلنامه پایش، شماره 5، صص 515-505.
کلانتری، عبدالحسین و سید سعید حسینی­زاده آرانی. (1394). «شهر وروابط اجتماعی: بررسی ارتباط میان انزوای اجتماعی و سطح حمایتی اجتماعی دریافتی با میزان تجربه احساس تنهایی». مطالعات جامعه شناختی شهری، سال پنجم، شماره 16.
هاشمی­نیا، فاطمه و دیگران. (1396). «بررسی نگرش زنان به ارزش فرزندان (مورد مطالعه: زنان 49-15 ساله شهر شیراز)». جامعه شناسی کاربردی، سال 28، شماره 3، صص 61-78.
Arnold, Fred, Bulatao, Rodolfo A. , Buripakdi, Chalio, Chung, Betty Jamie, Fawcett, James T. , Iritami, Toshio, Lee, Sung Jin, and Wu, Tsong-Shien (1975). The Value of Children. A Cross-National Study. Volume One: Introduction and Comparative Analysis. Honolulu: East-West Center, East-West Population Institute.
Bernardi, Laura (2003). Channels of Social Influence on Reproduction. . Population Research and Policy Review, 22: 527-555.
Bernardi, Laura, Keim, Sylvia. and von der Lippe. Holger (2007). . Social Influences on Fertility: A Comparative Mixed Methods Study in Eastern and Western Germany. Journal of Mixed Methods Research. 1: 23-47.
Bühler, C. (2008). On the Structural Value of Children & Its Implication on Intended Fertility in Bulgaria. Demographic Research. 18(20), 569-610.
Bühler, Christoph and Fratczak, Ewa (2007). Learning from Others and Receiving Support: The Impact of Personal Networks on Fertility Intentions in Poland. European Societies 9: 359-382.
Bühler, Christoph and Philipov, Dimiter (2005). “Social Capital Related to Fertility: Theoretical Foundation and Empirical Evidence from Bulgaria. Vienna Yearbook of Population Research. 2005: 53-81.
Bühler, Cristoph and Kohler, Hans-Peter (2004). Der Einfluss starker Beziehungen auf die Nutzung moderner Kontrazeptiva. Zeitschrift für Soziologie. 33, 1: 5–25.
Bulatao, Rodolfo A. and Arnold, Fred (1977). Relationships between the Value and Cost of Children and Fertility: Cross Cultural Evidence. Reprint No. 92, East- West Center, East-West Population Institute, Honolulu.
Casterline, John B. (2001). Diffusion Processes and Fertility Transition: Introduction. In: Casterline, John B. (ed. ) Diffusion Processes and Fertility Transition. Selected Perspectives. National Research Council, Division of Behavioral and Social Sciences and Education. Committee on Population. Washington, D. C. : National Academy Press: 1-38.
Chulmin, K. , Sounghie, K. , Subin, I. , Changhoon, S. (2003) . The Effect of Attitude and Perception on Consumer Complaint Intentions. Journal of Consumer Marketing, vol. 20, pp. 352-371.
Cox, Donald (1987). Motives for Private Income Transfers. Journal of Political Economy. 95: 508-546
DiTommasso E, Brannen, C, Best LA (2004). Measurement and validity characteristics ofthe short version of the social and emotional loneliness scale for adults. Educ Psychol Meas;64(1):99-119.
Dyer, S. J. (2007). The Value of Children in African Countries-Insight from Studies on Infertility. Journal of Psychosomatic Obstetrics and Gynecology. 28 (2): 69-77.
Fawcett. J. T. (1972) The Statisfaetions and Costs of Children: Theories. Concepts. Methods. Hawaii. East-West Center.
Fawcett. James T. (1978). The Value and Cost of Children: Converging Theory and Research. Reprint No. 108, East-West Center, East-West Population Institute,Honolulu.
Hafman,L. (1973). The value of children to Parent,s NEW York: Bacic Books, P: 19-76.
Hagestad GO. Call. VRA. (2007). Pathways to Childlessness. J Fam Is sues 2007; 28(10): 1338-61.
Heady. Patrick (2007) . Fertility as a Process of Social Exchange. Demographic Research, Special Collection, 5: S465-S496.
Hoffman. Lois Wladis (1987). The Value of Children to Parents and Childbearing Patterns. Social Behaviour, 2: 123-141.
 Hoffman. Lois Wladis and Hoffman, Martin L. (1973). The Value of Children to Parents. In: Fawcett, James T. (ed. ) Psychological Perspectives on Population. New York: Basic Books: 19-76.
Hoffman, Lois Wladis and Manis, Jean Denby (1979). The Value of Children in the United States: A New Approach to the Study of Fertility. Journal of Marriage and the Family, 41, 3: 583-596.
Hollstein, Betina and Bria, Gina (1998). Reziprozität in Eltern-Kind-Beziehungen? Theoretische berlegungen und empirische Evidenz. Berliner Journal fürSoziologie, 8: 7-22.
Kaplan, D. Harik, P. & Hotchkiss. L. (2001). Cross-sectional esti-mation of dynamic structural equation models in disequilibrium. In R. Cudek, S. Du Toit. & D. Sorbom (Eds. ), Structural equation modeling, present and future: a festschrift in honor of Karl Jöreskog (pp. 315–340). Lincolnwood, IL: Software International.
Klaus. D. , Suckow. J. Nauck. B. (2007) The Value of Childern in Palestine and Turkey: Differences and the Consequences for Fertility, Current Sociology, 55(4): 527-544.
Klein. T. Eckhard. J. (2007). Educational Differences, Value of Children and Fertility Outcomes in Germany, Current Anthropology, 55(4): 505-525.
Kohler. Hans-Peter (2001). Fertility and Social Interactions: An Economic Perspective. Oxford: Oxford University Press.
Kohler. Hans-Peter. Behrman. Jere R. . and Watkins. Susan C. (2001). The Structure of Social Networks and Fertility Decisions: Evidence from South Nyanza District Kenya. Demography, 38: 43–58.
Lee, A. Lillard and Willis, Robert J. (1997). Motives for Intergenerational Transfers: Evidence from Malaysia. Demography, 34: 115-134.
Lehrer, Evelyn, Grossbard-Shechtman , Sh. &, Leasure. J. William (1996). Comment on . A Theory of the Value of Children, Demography. 33(1), 133-136.
Lévi-Strauss. Claude (1993). Die elementaren Strukturen der Verwandtschaft. Frankfurt/Main: Suhrkamp.
Mayer, B. . Trommsdorff, G. (2010) . Adolescents , Value of Chidren and Their Intentions to Have Chidren: A Cross- Cultural and Multilevel Analysis, Jounal of Cross-Cultural Psychology, 41(5-6): 671_689.
Montgomery, Mark R. and Casterline, John B. (1996). Social Learning, Social Influence, nd New Models of Fertility. Population and Development Review, 22: S151–S175.
Nauck, Bernhard (2005). The Changing Value of Children - A Special Action Theory of Fertility Behavior and Intergenerational Relationships in Cross-Cultural Comparison. In: Friedlmeier, Wolfgang, Chakkarath, Pradeep, and Schwarz, Beate (eds. ) Culture and Human Development. The Importance of Cross-Cultural Research to the Social Sciences. Hove and New York: Psychology Press: 183-202.
Nauck, Bernhard (2007). Value of Children and the Framing of Fertility: Results from a Cross-Cultural Comparative Survey in 10 Societies. European Sociological Review, 23, 5: 615-629.
Philipov,. Dimiter. Spéder. Zsolt. and Billari, Francesco C. (2006). . Soon, Later or Ever? The Impact of Anomie and Social Capital on Fertility Intentions in Bulgaria (2002) and Hungary (2001). ” Population Studies, 60: 289-308.
Saklofske. D. H. , Yackulic, R. A. , & Kelly, L. W. (1988). Personality and loneliness. Personality and Individual Differences, 7, 899-901.
Schoen, Robert and Tufis, Paula (2003) Precursors of Nonmarital Fertility in the United States. Journal of Marriage and the Family, 65: 1030–1040.
Schoen, Robert, Kim, Young J. , Nathanson, Constance A. , Fields, Jason, and Aston, Nan Marie (1997). Why Do Americans Want Children? Population and Development Review, 23: 333-358.
Solomon, M. (2000), Consumer Behavior an European Perspective, Prentice Hall.
Suckow, J. , Klaus, D. (2002) Value of Children in Six Cultures. In: Nauck, B. &suckow, J. (Ed. ): SozialeNetzwerke und Generation.
Sullivan, H. S. (1953). The interpersonal theory of psychiatry. New York: Norton.
Weiss, RS (1973), Loneliness: The experience of emotional and social isolation. Cambridge, MA: MIT Press.
فصلنامه فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده
دوره 16، شماره 54
فصلنامه بهار
خرداد 1400
صفحه 69-90

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 03 اردیبهشت 1399
  • تاریخ بازنگری: 04 مرداد 1400
  • تاریخ پذیرش: 21 آبان 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار