مطالعه ویژگی‎های روان سنجی پرسشنامه غیرت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: استادیار گروه روان‌شناسی موسسه امام خمینی، قم، ایران.

2 کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی دارالحدیث قم، قم، ایران.

3 استادیار، عضو هیئت‌علمی موسسه امام خمینی، قم، ایران.

چکیده

این پژوهش با هدف ساخت پرسشنامه غیرت، براساس مبانی نظری اسلامی انجام گرفت. در این پژوهش، جهت مطالعه منابع اسلامی از روش تحلیل محتوا و برای ارزیابی روایی و اعتبار پرسشنامه، از روش پیمایشی و انتخاب اتفاقی 100 تن از دانش­پژوهان و طلاب علوم دینی مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی رحمةالله علیه استفاده شد. ساختار برداشت‌شده از منابع اسلامی برای غیرت عبارت‌اند از: مؤلفه‌های بینشی، عاطفی هیجانی، رفتاری، ارتباطی و جنسی. روایی محتوای این ساختار ازنظر کارشناسان خبره دین و روان‌شناسی، طبق ساختار لیکرت چهارگزینه‌ای با میانگین کل 3 و واریانس 564/0 محاسبه‌شده و روایی گویه‌ها با میانگین 875/2 و ضریب هماهنگی و تطابق کندال در سطح اطمینان 99 درصد به‌دست آمده است. همبستگی بالا میان مؤلفه‌ها با کل آزمون و همچنین بین گویه‌ها، نشان‌دهنده روایی سازه بود. اعتبار آزمون به‌واسطة بررسی همسانی درونی پرسشنامه با ضریب آلفای کرونباخ 87/0 به دست آمد. دو نیمه­سازی نیز اعتباری در حد 799/0 و 637/0 برای دو نیمه را نشان داد؛ بنابراین این پرسشنامه از اعتبار و روایی مناسب برخوردار است. درنتیجه، پرسشنامه غیرت می­تواند به‌عنوان ابزاری معتبر و علمی در پژوهش­های اسلامی و کمی­سازی استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Construction and Validation of a Jealousy Questionnaire Based on Islamic Sources

نویسندگان [English]

  • mohamadreza ahmadi 1
  • Mohsen Shariatpanah 2
  • Rahim Mirdrikvandy 3
  • abolhasan haqqhni 3
1 Assistant Professor, Department of Psychology, Imam khomeini’s Institution
2 Department of Psychology, Qom Darolhadis
3 Faculty Board Member, Imam khomeini’s Institution
چکیده [English]

The aim of this study was to construct a jealousy questionnaire based on Islamic theoretical foundations. To study the Islamic sources following content analysis method and to evaluate the validity of the questionnaire following the survey method by random selection, a sample of 100 scholars and students of religious sciences of Imam Khomeini Educational and Research Institute in the academic year 1397-1396 Were exploited. The structure derived from Islamic sources for zeal includes the components of insight, emotional, behavioral, communicative and sexual. The content validity of this structure was calculated by the experts of religion and psychology according to the Likert structure of four options with a total average of 3.0 and a variance of 0.564 and the validity of the items was obtained with an average of 2.875 and Kendall's coordination coefficient at 99% confidence level. The high correlation between the components with the whole test was also between the items indicating the construct validity. The validity of the test was obtained by examining the internal consistency of the questionnaire with Cronbach's alpha coefficient at the level of 0.87. The two semi-constructions also have a credit of / 799. And 637 /. Showed for two halves, so this questionnaire has good validity and validity. As a result, the Jealousy Questionnaire can be used as a valid and scientific tool in Islamic research and quantification.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jealousy
  • Validation
  • Questionnaire Making

مراجع

قرآن کریم.
نهج‌البلاغه.
آقا جمال خوانساری، محمد بن‌ حسین. (1366 ش). شرح آقا جمال‌الدین خوانساری بر غررالحکم و درر الکلم، تهران: دانشگاه تهران.
ابن‌بابویه، محمد بن‌ علی. (‌1381 ش). پاداش نیکی‌ها و کیفر گناهان، ترجمه مجاهدی، قم: سرور.
ابن­منظور، محمد بن مکرم. (‌1414 ق). لسان العرب، بیروت: دارالفکر للطباعه و النشر و التوزیع، دار صادر.
ابوالحسین، احمد بن فارس بن زکریا. (‌1404 ق). معجم مقائیس اللغه، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه.
اکبری، محمود. (‌1381 ش). غیرتمندی و آسیب‌ها، قم: گلستان ادب.
امیدواری، زهرا. (‌1394 ش). غیرتمندی از منظر آیات و روایات، پایان­نامه کارشناسی ارشد، قم: دانشگاه اصول دین.
بستان، حسین. (‌1388 ش). اسلام و تفاوت‌های جنسیتی در نهادهای اجتماعی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه؛ تهران: دفتر امور بانوان.
پسندیده، عباس. (‌1388 ش). اخلاق پژوهی حدیثی، تهران: سمت.
پناهی، علی احمد. (‌1393 ش). سبک زندگی (همسرداری از منظر دین با رویکردی روان‌شناختی)، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
الترمذی، محمد بن عیسی. (‌1402 ق). سنن‌الترمذی، تحقیق: احمدمحمد شاکر، بیروت: دارالاحیاء‌التراث العربی.
تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد. (‌1410 ق). غررالحکم و دررالکلم، قم: دارالکتاب الاسلامی،
تهرانی، مجتبی. (‌1391 ش). سلوک عاشورایی (غیرت دینی)، تهران: مؤسسه فرهنگی پژوهشی مصابیح الهدی.
ثابت، حافظ. (‌1385 ش). تربیت جنسی در اسلام، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
جوهری، اسماعیل بن حماد. (‌1418 ق). الصحاح، تاج اللغه و صحاح العربیه، بیروت: دارالفکر.
حافظ­نیا، محمدرضا. (‌1395 ش). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران: سمت.
احمدی، خدابخش. (‌1391). مؤلفه­های تحکیم و تعالی خانواده در الگوی اسلامی پیشرفت، تهران: الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.
راغب اصفهانی، حسین‌ بن‌ محمد. (‌1412 ق). المفردات فی غریب القرآن، تحقیق: صفوان عدنان داودی، دمشق، بیروت: دارالعلم، دارالشامیه.
رضایی تهرانی، علی. (‌1393 ش). سیر و سلوک، طرحی نو در عرفان عملی شیعه، قم: مؤسسه امام خمینی.
زادپور، مژگان. (‌1391). بررسی اصطلاحات عرفانی هیمان، محبت و غیرت در عرفان اسلامی تا پایان قرن ششم، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
سبحانی­نیا، محمدتقی. (‌1389). «بررسی معیارهای هفت‌گانه جرمی بنتام با تکیه‌بر آموزه­های اسلامی»، معرفت اخلاقی، سال اول، بهار، شماره 2.
شجاعی، محمدصادق. (‌1388 ش). درآمدی بر روان‌شناسی تنظیم رفتار با رویکرد اسلامی، قم: دارالحدیث.
شرتونی، سعید. (‌1403 ق). اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، قم: کتابخانه مرعشی نجفی.
شریعتمداری، مهدی. (‌1388 ش). تحقیق و پژوهش در علوم رفتاری، تهران: کوهسار.
صادقیان، احمد. (‌1389 ش). قرآن و بهداشت روان، قم: زمزم هدایت.
طباطبایی، سید محمدحسین. (‌1417 ق). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طریحی، فخرالدین. (‌1375 ش). مجمع البحرین، تحقیق: سید احمد حسینی، تهران: مرتضوی.
عبدی، حمزه. (‌1394 ش). بررسی و تحلیل روایات مکارم الاخلاق، قم: دارالحدیث.
عمید، حسن. (‌1390 ش). فرهنگ عمید، تهران: امیرکبیر.
فقیهی، علی‌نقی. (‌1387 ش). تربیت جنسی (مبانی، اصول و روش‌ها از منظر قرآن و حدیث)، قم: دارالحدیث.
قرشی، سید علی‌اکبر. (‌1412 ق). قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
کاویانی، محمد. (‌1393 ش). روان‌شناسی در قرآن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
کفوی، ابوالبقاء. (‌1391). الکلیات للکفوی، ج 7، تهران: ذوالقربی.
کلینی، محمد بن یعقوب. (‌1407 ق). الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
متقی‌هندی، علیبنحسامالدین. (1409ق). کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت: مؤسسه الرساله.
مجلسی، محمدباقر. (‌1403 ق). بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت: مؤسسه الوفاء.
مدرس تبریزی، محمدعلی. (‌1392). قاموس المعارف، قم: مؤسسه امام صادق (علیه‌السلام).
مصباح یزدی، محمدتقی. (‌1392). اخلاق در قرآن، قم: مؤسسه امام خمینی.
مطهری، مرتضی. (‌1368 ش). مجموعه آثار، جلد چهاردهم، قم: صدرا.
میری، مجتبی. (‌1393). غیرت ورزی نسبت به خانواده در آیات و روایات، پایان­نامه کارشناسی ارشد، قم: دانشگاه قرآن و حدیث.
میرحسینی، علی­نقی. (‌1385). «غیرتمندی از منظر نبوی»، فرهنگ کوثر، شماره 68.
نجاتی، محمد عثمان. (‌1314 ق). الدراسات النفسانیه عند العلماء المسلمین، قاهره: دارالشروق.
نادری، عزتالله. (1387)، روشهای تحقیق در علوم انسانی، با تاکید بر علوم تربیتی، تهران: دفتر تحقیقات و انتشارات بدر.
نراقی، ملا مهدی. (‌1312 ش). جامع السعادات، تهران: مطبوعات.
هومن، حیدرعلی. (‌1385 ش). استنباط آماری در پژوهش رفتاری، تهران: سمت.
فصلنامه فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده
دوره 16، شماره 54
فصلنامه بهار
خرداد 1400
صفحه 27-45

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 30 مرداد 1399
  • تاریخ بازنگری: 07 خرداد 1400
  • تاریخ پذیرش: 21 آبان 1399
  • تاریخ انتشار: 01 خرداد 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار