اثربخشی درمانهای شناختی رفتاری گروهی و درمان مثبت نگر بر سرسختی روانشناختی و کیفیت زندگی زنان مبتلا به دیابت نوع دو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری روان‌شناسی بالینی دانشگاه عدالت، تهران، ایران

2 نویسنده مسئول: دانشیار دانشگاه جامع امام حسین علیه‌السلام، تهران، ایران

3 استاد دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

4 استاد پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی ناجا، تهران، ایران

5 استادیار، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

دیابت نوع دو از بیماریهای مزمن و شایع است که باعث به­خطر افتادن سلامت روانی افراد می‌شود. این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی درمانهای شناختی­ ـ ­رفتاری گروهی و درمان مثبت­نگر بر افزایش سرسختی روانشناختی و کیفیت زندگی زنان مبتلا به دیابت نوع دو انجام شد. این مطالعه به روش نیمه­آزمایشی از نوع پیش­آزمون­ ـ ­پس­آزمون با دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل انجام شد. جامعه مورد مطالعه افراد مبتلا به دیابت نوع دو شهر تهران در سال 95­ ـ ­96 بودند. نمونه آماری پژوهش 45 نفر (سه گروه 15 نفره) از افراد مبتلا به دیابت نوع دو بود که برای انتخاب آنها از روش نمونه‫گیری در دسترس استفاده شد. دو گروه مداخله به‌ترتیب در جلسات مداخله­ای درمانهای شناختی­ ـ رفتاری گروهی و درمان مثبت‌نگر قرار گرفتند و در این مدت گروه کنترل، مداخله­ای را دریافت نکردند. داده­ها با پرسشنامه­های استاندارد گردآوری، و با کمک نرم­افزار SPSS نسخه 22 تحلیل گردید. نتایج آزمون مانکووا نشان داد که درمان شناختی­ ـ رفتاری و درمان مثبت­نگر بر بهبود کیفیت زندگی و افزایش سرسختی روانشناختی بیماران مؤثر است (01/0>P). هم­چنین نتایج آزمون t نشان داد در برخی از مؤلفه­ها تأثیر درمانهای شناختی رفتاری گروهی از درمان مثبت نگر مطلوبتر است و تأثیر بیشتری بر بهبود کیفیت زندگی و سرسختی روانشناختی در زنان مبتلا به دیابت نوع دو دارد. به­نظر می‫رسد درمانهای شناختی­ ـ ­رفتاری گروهی و درمان مثبت­نگر به­عنوان درمان انتخابی در بهبود سطح کیفیت زندگی و افزایش سرسختی روانشناختی بیماران از اثربخشی مطلوبی برخوردار باشد؛ لذا استفاده از این مداخلات روانشناختی در محیط­های درمانی پیشنهاد می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact of Cognitive-Behavioral Group Therapies and Positive Treatment on the Psychological Hardiness and Quality of Life in Women Suffering from T

نویسندگان [English]

  • Ronak Taherpour 1
  • Hamid-Reza Hatami 2
  • Hassan Ahadi 3
  • Gholam-Reza Zakeripour 4
  • Maryam Kalhorniya Golkar 5
1 PhD in Clinical Psychology, Adalat University, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Imam Hussein (a.s.) Comprehensive University Tehran, Iran
3 Full Professor, Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran
4 Full Professor, Research Center for Law Enforcement Sciences and Social Studies, IRI Law Enforcement Force, Tehran, Iran
5 Assistant Professor, Karaj Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Type 2 diabetes is a common and chronic disease that endangers people's mental health. The aim of this study was to evaluate the impact of cognitive-behavioral group therapies and positive treatment on increasing psychological hardiness and quality of life in women with type 2 diabetes. This is a quasi-experimental study with pretest-posttest, two experimental groups and a control group. The study population included the people suffering from type 2 diabetes in Tehran, Iran in 2015-2016. The statistical sample consisted of 45 people (three groups of 15 people) with type 2 diabetes who were selected using the convenience sampling method. The two intervention groups were in the intervention sessions of cognitive-behavioral group therapies and positive treatment, respectively, and the control group did not receive any intervention during this period. The required data were collected using standard questionnaires and analyzed using SPSS software 22. The results of MANCOVA test showed that cognitive-behavioral therapies and positive treatment are effective in improving the quality of life and increasing the psychological hardiness of patients (p < 0.01). The results of t-test further indicated that, in some components, the effect of cognitive-behavioral therapies is more desirable than positive treatment, and it has a greater effect on improving the quality of life and psychological hardiness in women with type 2 diabetes. It seems that cognitive-behavioral group therapies and positive treatment have desirable effects on improving the quality of life and increasing the psychological hardiness of patients. Therefore, the use of these psychological interventions in therapeutic settings is recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

  • cognitive-behavioral group therapy
  • positive treatment
  • psychological hardiness
  • quality of life
  • type 2 diabetes

مراجع

اصغر نژاد فرید، علی اصغر؛ رحیمیان بوگر، اسحاق (1387)، رابطه سر سختی روان شناختی و خود تاب آوری با سلامت روان در نوجوانان و بزرگ سالان باز مانده زلزله شهرستان بم. مجله روان پزشکی و روان‌شناسی ایران، سال چهاردهم، شماره 1: 70 ـ 62.
 پورشریفی حمید، زمانی رضا، مهریار امیرهوشنگ، بشارت محمدعلی، رجب اسدالله (1387)، تاثیر مصاحبه انگیزشی بر بهبود شاخص‌های سلامت جسمی (کاهش وزن و کنترل قندخون) در افراد مبتلا به دیابت نوع دو. روانشناسی معاصر، شماره 6.
صمدزاده، نسیم؛ پورشریفی، حمید؛ باباپور خیرالدین، جلیل (1393). بررسی اثربخشی درمان شناختی ـ رفتاری بر سازگاری روانی ـ اجتماعی با بیماری و نشانه‌های افسردگی در افراد مبتلا به دیابت نوع 2. مطالعات روان‌شناسی بالینی. 5 (17): 96 ـ 77.
مجلسی فرشته، رحیمی فروشانی عباس، شجاعی‌زاده داود، عباسی بروجنی پروین (1391)، بررسی سازگاری شناختی صفتی و حالتی و عوامل موثر بر آن در بیماران دیابتی نوع ۲. مجله دیابت و متابولیسم ایران. ۱۱ (۶): ۵۲۸ ـ ۵۳۷.
خوش نیت نیکو، سید محسن؛ مادرشاهیان، فرح؛ حسن آبادی، محسن؛ حشمت، رامین؛ خالقیان، نسیم (1386)، مقایسه وضعیت شناختی سالمندان مبتلا به دیابت نوع ۲ با افراد غیر مبتلا. مجله دیابت و متابولیسم ایران.  ۷ (۱): ۷۱ ـ ۷۶.
یاسمی نژاد، پریسا؛ گل محمدیان، محسن؛ بشلیده، کیومرث؛ مومنی، خدامراد (2014)، رابطه تیپ‌های شخصیتی A و B با درگیری شغلی در اعضای هیات علمی، مشاوره شغلی و سازمانی، (17): 122 ـ 137.
فصلنامه فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده
دوره 15، شماره 51
فصلنامه تابستان
شهریور 1399
صفحه 151-168

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 05 اردیبهشت 1400
  • تاریخ پذیرش: 05 اردیبهشت 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار