اثربخشی کنترل شناختی زبان مبتنی بر آموزه‌های اسلامی بر کنترل عواطف زنان با تعارضات زناشویی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند، بیرجند، ایران

2 کارشناسی‌ارشد روانشناسی بالینی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند، بیرجند، ایران

چکیده

وجود تعارض زناشویی به­کاهش میزان بهداشت روانی و به­کم شدن میزان رضایت از زندگی زوجین می‌انجامد و این تعارضات ناشی از به­کارگیری متفاوت نحوه کلمات و گفتگوهای میان زنان و مردان است. لذا این مطالعه با هدف اثربخشی آموزش کنترل شناختی زبان بر کنترل عاطفه زنان با تعارضات زناشویی مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره انجام شد. این مطالعه نیمه­آزمایشی با طرح پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری شامل تمام زنان با تعارضات زناشویی  مراجعه­کننده به مرکز مداخله در بحرانهای خانوادگی، فردی و اجتماعی بهزیستی شهر بیرجند در سه ماهه سوم سال 1394، است. با روش نمونه­گیری در دسترس 32 نفر انتخاب شدند و کاملا تصادفی در دو گروه 16 نفر قرار گرفتند. ابزار پژوهش کنترل عواطف توسط ویلیامز و چمبلس (1997) بود. اعضای گروه­های آزمایش در نه جلسه 60 دقیقه­ای آموزشهای  کنترل شناختی زبان را مبتنی بر آموزه‌های اسلامی دریافت کردند. داده­ها با استفاده از تحلیل کواریانس در سطح معنی­داری 05/0 تجزیه­و­تحلیل شد. یافته‌های تحلیل کواریانس چندمتغیره حاکی از اثربخشی آموزش کنترل شناختی زبان مبتنی بر آموزه­های اسلامی بر کاهش میزان خشم، اضطراب و افسردگی و افزایش عاطفه مثبت است. براساس نتایج این مطالعه، آموزش کنترل شناختی زبان در جهت فعال­سازی گفتار سودمند و بازداری از گناهان زبان مبتنی بر آموزه­های اسلامی می­تواند بر کنترل عواطف مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Impact of Cognitive Language Control Based on Islamic Teachings on Controlling the Emotions of Women with Marital Conflicts

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Shahabizadeh 1
  • Mozhgan Mohammadi 2
1 Associate Professor, Birjand Branch, Islamic Azad University, Birjand, Iran.
2 Master of Clinical Psychology
چکیده [English]

Existence of marital conflict leads to a decrease in mental health and couples’ satisfaction with their lives, and these conflicts result from the way in which words and conversations are used between husbands and wives. Therefore, this study was conducted to examine the impact of cognitive language control training on controlling the emotions of women with marital conflicts who had referred to counseling centers. This is a quasi-experimental study with a pretest-posttest design and a control group. The statistical population included all the women with marital conflicts who had referred to the Center for Intervention in Family, Individual and Social Crises of Birjand Welfare Office in the third quarter of 2015. Using the convenience sampling method, 32 people were selected and were randomly divided into two groups, each including 16 people. The data collection instrument was The Emotion Control Scale (Williams and Chambels, 1997). The experimental group received nine 60-minute sessions of cognitive language control training based on Islamic teachings. The collected data were analyzed using analysis of covariance at the significance level of 0.05. The findings of multivariate analysis of covariance indicated the effectiveness of language cognitive control training based on Islamic teachings on reducing anger, anxiety and depression and increasing positive emotions. According to the results of this study, cognitive language control based on Islamic teachings aimed at activating useful language and preventing language sins can affect emotion control.

کلیدواژه‌ها [English]

  • language cognitive control based on Islamic teachings
  • emotional control
  • marital conflicts
­ایمانی، مهدی (1388). نقش زبان در سرنوشت انسان. قم: عطرعترت.
امینی، علی­اکبر (1387). چگونه واژگان بازیچه دست سیاست می‌شود. مجله اطلاعات سیاسی اقتصادی. ش255 و 256: 221 ـ 212.
آقاگل‌زاده، فردوس (1382). نگاهی به تفکر و زبان. فصلنامه تازههای علوم شناختی. ش  5(1): 57 ـ 85.
­ آمدی تمیمی، عبدالواحدبن­محمد (1366). غررالحکم و دررالکلم. قم: دفتر تبلغات اسلامی.
 احمدی، محمدرضا؛ هراتیان، عباس­علی؛ ولی­زاده، ابوالقاسم (1394). اعتبار و روایی ساختار عاملی فرم تجدید نظر شده مقیاس اسلامی حسادت. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی. ش 16 (3): 100 ـ 112.
بیرجندی، زهرا؛ قطبی، ثریا؛ شعیری، محمدرضا (1397). شناسایی مفهوم و ابعاد حسادت در قرآن‌ و حدیث و مقایسه آن با روانشناسی حسادت. روانشناسی بالینی و شخصیت. ش  16(2): 249ـ266.
بهاری، فرشاد؛ فاتحی­زاده، مریم؛ احمدی، احمد؛ مولوی، حسین؛ بهرامی، فاطمه (1390). تأثیر آموزش مهارتهای ارتباط همسران بر کاهش تعارضهای زناشویی زوجهای متعارض متقاضی طلاق. پژوهشهای روانشناسی بالینی و مشاوره. ش 1 (1): 59 ـ 70.
بگیان­ کوله­مرز، محمدجواد؛ درتاج، فریبرز؛ محمدامینی، مهدی (1391). مقایسه ناگویی خلقی و کنترل عواطف در مادران دانش­آموزان با و بدون ناتوانی یادگیری. مجله ناتوانی­های یادگیری. ش 2 (2/24ـ6): 6 ـ 24.
تهرانی، مجتبی (1386). اخلاق الهی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ اندیشه اسلامی.
حرعاملی، محمدبن­حسن (1372). آداب معاشرت از دیدگاه معصومین(ع). ترجمه محمد فارابی. مشهد: آستان قدس­رضوی.
خالدیان، محمئ­علی؛ حسینی، مجدمهدی (1395). بررسی و تحلیل آفات زبان در سه دفتر مثنوی و مولوی. زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد سنندج. ش 8 (28 و 29): 43 ـ 64.
خاکی، غلامرضا (1374). نقش بدگویی در کاهش بهره‌وری سازمانی. فصلنامه علمی­ ـ ­پژوهشی فرایند مدیریت و توسعه. ش 9 (2 و 3): 57 ـ 65.
دل­آرانعمتی، پیرعلی؛ مهری، طاهر (1394). غیبت و پیامدهای اجتماعی آن در تعالیم اسلامی. فصلنامه علمی بصیرت و تربیت اسلامی. ش 12 (32): ش 1 ـ 24.
رخشانی‌پور، پلین (1394). الگوی دلزدگی زناشویی در ارتباط با الگوی ابعادی ارتباط با خدا، کنترل فکر و زبان دانشجویان دانشگاه آزاد و دولتی شهر بیرجند. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته روان‌شناسی بالینی، دانشگاه آزاد بیرجند.
رخشانی، پلین؛ شهابی­زاده، فاطمه؛ علیزاده، حمید (۱۳۹۵). الگوی دلزدگی زناشویی در ارتباط با الگوی ابعادی ارتباط با خدا، کنترل فکر و زبان. فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات اسلامی و روانشناختی. ش 10(19): 7 ـ 30.
سالاری‌فر، محمدرضا (1385). خانواده در نگرش اسلام و روانشناسی. قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
سجادی­پور، فریده­سادات (1386). اثربخشی فراگیری مهارتهای ارتباطی براساس برنامه سازمان بهداشت جهانی بر میزان سازگاری دانش­آموزان دختر دبیرستانی مراکز شبانه­روزی بهزیستی استان تهران. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.
شیری، زهره (1387). مهارت حل تعارض برای همسران. تهران: سازمان بهزیستی کشور. اداره کل روابط عمومی بهزیستی.
شهابی­زاده، فاطمه؛ رخشانی، پلین (1398). تدوین مدل الگوی ارتباط با خدا و دلزدگی زناشویی با میانجی­گری کنترل شناختی زبان. معنویت، سلامت و اخلاق پزشکی، علوم پزشکی قم. ش 6 (3): 3ـ10.
عرب­عامری، زینب (1388). همانندی­ها و ناهمانندی­ها جنسی در حسادت، پایان­نامه کارشناسی ارشد، رشته روانشناسی بالینی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد.
قاسمی، سمیه؛ محدثی­ گیلوایی، حسن (1396). مطالعه جامعه­شناختی دروغ‌گویی در روابط بینا جنسی مورد زوجهای تهران: پژوهشنامه زنان. ش 8 (21): 87 ـ 116.
کریمی، مرضیه؛ فیاض، ایراندخت (1389). بررسی مهارتهای ارتباطی بین فردی در سیره معصومین (ع). تربیت اسلامی. ش 10 (5): 7 ـ 28.
محلاتی، محمد سروش (1391). تهمت در خدمت دیانت! مجله داندان پزشکی جامعه اسلامی دندان پزشکان. ش 24 (1): 5 ـ 9.
مجلسی، محمدباقر (1403). بحارالانوار، ج 70: 250 و 256 و 253، ج 74: 237، ج 30: 343، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
محدثی، جواد (1387). آفات زبان و رسانه­های امروز. فرهنگ کوثر. ش 76: 1 ـ 5.
محمدی­مقدم، مژگان؛ شهابی­زاده، فاطمه (1398). اثربخشی اموزش بهداشت کلام مبتنی بر آموزه­های اسلامی بر دلبستگی به همسر زنان با تعارضات زناشویی. مجله روانشناسی و دین. ش 12 (1):  37ـ54.
نراقی، احمدبن­محمدمهدی (1378). معراج السعاده. قم: هجرت.
هاشمی، لیلا؛ آل­رسول، سوسن (1395). بررسی راهکارهای واپایش و مدیریت زبان از دیدگاه قرآن و حدیثفصلنامه علمی بصیرت و تربیت اسلامی. ش 13 (37): 21 ـ 44.