بررسی تغییرات در سبکهای فرزندپروری ادراک شده در طول چهار نسل متوالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی دانشگاه یزد، یزد، ایران

2 نویسنده مسئول: استادیار گروه روانشناسی عمومی دانشگاه یزد، یزد، ایران

3 استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

خانواده مهمترین نهاد اجتماعی در جوامع انسانی است و وظیفه جامعه‌پذیری و تربیت نسلهای آینده را در سالهای نخستین زندگی کودک بر عهده دارد. این پژوهش به­منظور بررسی تغییرات سبکهای فرزندپروری ادراک‌شده در طول چهار نسل متوالی (گروه‌های سنی 12 تا 75 ساله) در شهر یزد انجام شد. طرح این پژوهش توصیفی از نوع پس‌رویدادی بود. شرکت­کنندگان در این پژوهش 381 نفر بودند که از شش گروه سنی انتخاب شدند؛ به‌ترتیب گروه­های سنی 12 ساله (80 نفر)، 15 تا 17 ساله (80 نفر)، 20 تا 25 ساله (80 نفر)، 35 تا 40 ساله (60 نفر)، 45 تا 55 ساله (50 نفر) و 60 ساله به بالا (31 نفر). گروه‌های نمونه اول تا چهارم به روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای وگروه‌های پنجم و ششم به روش در دسترس انتخاب شدند. شرکت­کنندگان به پرسشنامه سبکهای فرزندپروری ادراک‌شده (نقاشیان، 1358) پاسخ دادند. نتایج آزمون خی‌دو نشان داد بین گروه‌های سنی از نظر سبک فرزندپروری ادراک شده تفاوت وجود دارد. سبک فرزندپروری مقتدر به­طور کلی بیشترین درصد فراوانی را در کل گروه نمونه داشت. در گروه اول و دوم سبک فرزندپروری مقتدر به میزان بیشتری نسبت به سبکهای دیگر ادراک شد. در گروه سوم و چهارم سبک فرزندپروری آسانگیر بر دیگر سبکها غلبه داشت و در گروه ششم بیشترین درصد فراوانی در سبک فرزندپروری سختگیر به­دست آمد. به­طور کلی می‌توان نتیجه گرفت با توجه به ادراک گروه­های سنی مختلف، که به نوعی نمونه­ای از نسلهای تربیت شده متفاوت هستند، تغییراتی در سبکهای فرزندپروری به­وجود آمده که عمدتاً به سمت غالب‌شدن سبک‌ مقتدر پیش رفته است. یافته­ها با توجه به پیشینه­های نظری و پژوهشی مرتبط مورد بحث قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Investigation into the Changes in Perceived Parenting Styles during Four Consecutive Generations

نویسندگان [English]

  • Madineh Yektaparast 1
  • Samaneh Asadi 2
  • Mehdi Rahimi 3
1 MA, University of Yazd
2 Assistant Professor, Department of General Psychology, University of Yazd
3 Assistant Professor, Department of Educational Sciences, University of Yazd.
چکیده [English]

The current research has been carried out with the aim of analyzing the changes in comprehended parenting styles during four consecutive generations in Yazd. The design of this descriptive research is causal-comparative. There have been 381 participants picked out from age groups, say, 12 years old (80 people), 15-17 years old (80 people), 20-25 years old (80 people), 35-40 years old (60 people), 45-55 years old (50 people) and 60 and more years old (31 people). The first and fourth sampled groups have been chosen via multi-stage sampling method, and the fifth and sixth groups, via access method. the participants answered the comprehended parenting styles questionnaire (Naghashian 1358). The results of Chi-square test indicated that the age groups are different in terms of comprehended parenting style. The strict parenting style had totally the biggest frequency percentage among the whole sampled group. In the first and second groups, the strict style was more tangible than the rest. The easy-going style dominated other styles in the third and fourth groups, and the biggest frequency related to the strict style in the sixth group. Overall, it can be concluded that in different age groups, some changes have occurred in parenting style, often leading to the strict style’s prevalence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • parenting styles
  • family and child rearing
  • generation break
آزاد ارمکی، تقی (1386).  فرایند تغییر نسلی بررسی فراتحلیلی در ایران. فصلنامه جوان و مناسبات نسلی. ش1: 41 ـ 68.
آزادارمکی، تقی؛ غفاری، غلامرضا (1383). جامعه‌شناسی نسلی در ایران. تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاه.
آقاجری، هاشم (1382). انقطاع نسل­ها­ ـ ­انسداد نسل­ها، سیر گسست و مبانی معرفت سیاسی ایران. مجموعه مقالات گسست نسل‌ها (رویکرد فلسفی، جامعه‌شناختی، روانشناسی، سیاسی، تاریخی و ادبی) به کوشش علی‌اکبر علی‌خانی. پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی. ص 123 ـ 145.
اسلاوین، رابرت­ای (1393). روانشناسیتربیتی،ازنظریهتاکاربست. ترجمه یحیی سیدمحمدی. تهران:  نشر روان.
به‌پژوه، احمد (1391). خانواده و روشهای تقویت اعتماد به ­نفس در کودکان در: خانواده و کودکان با نیازهای ویژه. تهران: انتشارات آوای نور.
حاج‌اسماعیل، امیرحسین (1396). نقش زن و شیوه فرزندپروری او بر سلامت روانی جامعه و خانواده. دومین کنگره بین‌المللی نقش زن و شیوه‌های فرزندپروری او بر سلامت خانواده و جامعه. ص 224 ـ 231.
حسین‌نژاد، محمد؛ عبدالله‌زاده، حکمت‌اله (1393). بررسی نقش سبک فرزندپروری والدین در اجتماعی‌شدن دانش‌آموزان مدارس راهنمایی (رویکردی­ ـ جتماعی). فصلنامه تعلیم و تربیت. ش 122: 119 ـ 144.
خدابخش، روشنک؛ جعفری، مصطفی (1388). مقایسه سبکهای فرزندپروری زنان شاغل و خانه‌دار. فصلنامه فرهنگی­ تربیتی زنان و خانواده. ش 5 (15): 27 ـ 42.
خدادادی سنگده، جواد؛ نظری، علی محمد؛ احمدی، خدابخش؛ حسنی، جعفر (1394). تجربه­های والدین موفق در مورد زمینه‌های خانواده سالم: یک پژوهش کیفی. مجله تحقیقات کیفی در علوم سلامت. ش 4 (2): 19 ـ 178.
خواجه‌پور، مهناز؛ عطار، حمیدرضا (1390). مقایسه شیوه‌های فرزندپروری با سبکهای هویت و بررسی رابطه آنها در دانش‌آموزان دختر و پسر پیش‌دانشگاهی نواحی چهارگانه آموزش و پرورش شیراز. پژوهشنامه مبانی تعلیم و تربیت. ش 1  (8): 180 ـ 197.
رضایی، فهیمه (1390). بررسی رابطه شیوه­های فرزندپروری با کیفیت زندگی همراه با ضرورت انواع مشاوره در بهبود وضعیت نوجوانان کانون اصلاح و تربیت اصفهان 1389. دومین همایش ملی مشاوره. ص 1 ـ 10.
ساروخانی، باقر (1375). درآمدی بر دائره‌المعارف علوم اجتماعی. تهران: انتشارات کیهان.
کوزور، ل (1387). زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی. ترجمه محسن ثلاثی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
ماسن، پ؛ کیگان، ج؛ هوستون، آ؛ کانجر، ج (1998). رشد و شخصیت کودک. ترجمه مهشید یاسایی (1380). تهران: کتاب ماد وابسته به نشر مرکز.
نقاشیان، ذ (1385). رابطه محیط خانواده و موفقیت تحصیلی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.
هیبتی، خلیل (1381). بررسی شیوه‌های فرزندپروری والدین و رابطه آن با شیوه‌های مقابله با استرس دانش‌آموزان دختر و پسر سال سوم دبیرستانهای رشد زرقان. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.
یعقوبخانی‌غیاثوندی، مرضیه (1372). رابطه محیط خانواده و پیشرفت تحصیلی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.
یوسفی، نریمان (1383). شکاف بین نسل‌ها، بررسی نظری و تجربی. تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.