بررسی جامعه‌شناختی رابطه اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی مجازی و طلاق عاطفی در خانواده‌های تهرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

2 نویسنده مسئول: استاد جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

3 استادیار جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، تهران، ایران

چکیده

هدف اصلی مقاله بررسی جامعه‌شناختی رابطه اعتیاد به شبکه­های مجازی و طلاق عاطفی زوجین در شهر تهران و نیز دستیابی به یک الگوی نظری تحلیلی دربارۀ متغیرهای تأثیرگذار در این زمینه است. چارچوب نظری مورد استفاده به­صورت ترکیبی و مبتنی بر نظریه کارکردگرایی ساختی پارسونز است. نوع تحقیق کمی، و روش تحقیق پیمایشی، و اطلاعات لازم با استفاده از ابزار پرسشنامه گردآوری شده است. جمعیت آماری تحقیق تمام ساکنان متأهل در سطح شهر تهران هستند و نمونه مورد مطالعه شامل ۴۰۳ نفر از متأهلانی است که به­ فضای مجازی دسترسی دارند. برای انتخاب این تعداد، روش نمونه­گیری خوشه‌ای دو مرحله‌ای به­کار برده شد. یافته­های تحقیق حاکی است که رابطه آماری مستقیم بین متغیرهای مستقل اعتیاد اینترنتی و متغیر وابسته طلاق عاطفی با ضریب تأثیر 16/0 وجود دارد؛ لیکن اعتیاد اینترنتی به­واسطه متغیرهای صمیمیت، از‌خودبیگانگی، دینداری، سلامت روانی و پایبندی نسبت به سنتها و ارزشها بر متغیر وابسته تأثیرگذار و دارای رابطه­ای معنادار است که از این بین، متغیر صمیمت زناشویی دارای بیشترین مقدار ضریب تأثیر است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Sociological Study of the Relationship between Addiction to Virtual Social Networks and Emotional Divorce in Tehran Families

نویسندگان [English]

  • Zahra Fariborz 1
  • Baqer Sarukhani 2
  • Zahra Hazrati Suma’eh 3
1 PhD in Sociology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Full Professor of Sociology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
3 Assistant Professor of Sociology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The main purpose of the present article is to sociologically study the relationship between virtual network addiction and emotional divorce among couples in Tehran, Iran and also to find the theoretical-analytical pattern of the variables involved in this field. The theoretical framework of this study is synthetic and based on Parsons' theory of structural functionalism. This quantitative research work was conducted using the survey research method, and the required data were collected using a questionnaire. The statistical population of the study consisted of all the married residents in Tehran, and the study sample included 403 married people who had access to cyberspace. To select this sample, the two-stage cluster sampling method was used. The research findings indicate that there is a pattern of inverse statistical relationship between the independent variable ‘Internet addiction’ and the dependent variable ‘emotional divorce’ with an impact factor of 16.0. However, Internet addiction affects the dependent variable through the variables intimacy, alienation, religiosity, mental health and adherence to traditions and values​, among which marital intimacy has the highest impact factor.

کلیدواژه‌ها [English]

  • family and social networks
  • emotional divorce and virtual networks
  • family and Internet addiction
  • Tehran families and virtual networks
احمدنیا، شیرین (1392). بررسی جامعه­شناختی تأثیرات شبکه‌های مجازی بر مناسبات خانوادگی. مجموعه مقالات همایش تخصصی شبکه‌های اجتماعی. تهران: پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات جهاد دانشگاهی.
آزاد ارمکی، تقی (۱۳۸۶). جامعه­شناسی خانواده ایرانی. تهران: نشر سمت.
اسحاقی، محمد؛ محبی، فاطمه؛ پروین، ستار؛ فریبرز، محمدی (1391). سنجش عوامل اجتماعی مؤثر بر درخواست طلاق زنان در شهر تهران. فصلنامه زن در توسعه و سیاست. دوره ۱۰. ش ۳.
اعزازی، شهلا (۱۳۸۹). جامعه­شناسی خانواده با تأکید بر نقش ساختار و کارکرد خانواده در دوران معاصر. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
بریگز، ایسا؛ برک، پیتر (۱۳۹۱). تاریخ اجتماعی رسانه‌ها از گوتنبرگ تا اینترنت. ترجمه حسن نمک‌دوست‌تهرانی. تهران: انتشارات همشهری.
بستان، حسین (۱۳۸۹).  اسلام و جامعه­شناسی خانواده. قم: انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
چیل، دیوید (1388). نگرشی جامعه­شناختی به خانواده‌ها در دنیای امروز. ترجمه محمدمهدی لبیبی. تهران: افکار.
خجیر، یوسف؛ حسین­نظر، فائزه (۱۳۹۲). آسیب­شناسی خانواده ایرانی در عرصه شبکه‌های مجازی. مجموعه مقالات همایش تخصصی شبکه‌های اجتماعی. تهران: پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات جهاد دانشگاهی.
ذکایی، سعید (1383). جوانان و فراغت مجازی. فصلنامه مطالعات جوانان. ش ۶.
رحیمی، محمد؛ شکربیگی، عالیه؛ ساروخانی، باقر؛ حضرتی­صومعه، زهرا (1396). بررسی جامعه­شناختی رابطه شبکه­های اجتماعی مجازی و تغییرات جاری در خانواده­ها. پژوهشنامه اسلامی زنان­ و خانواده. س پنجم.  ش ۸.
روشه، کی (1366). تغییرات اجتماعی. ترجمه منصور وثوقی. تهران: نشرنی.
ساروخانی، باقر (۱۳۸۹). مقدمه‌ای بر جامعه­شناسی خانواده. تهران: نشر سروش.
ساروخانی، باقر (۱۳۹۳). دانشنامه ارتباطات ۱ (جامعه­شناسی ارتباطات، اصول ومبانی). تهران: انتشارات اطلاعات.
سعادت، فرحناز؛ خدامرادی، طیبه؛ خدامرادی، طاهره (1393). بررسی میزان استفاده از فضای مجازی بر ارزشهای خانواده (مطالعه موردی: معلمان مقطع متوسطه سازمان آموزش­وپرورش استان ایلام). فصلنامه فرهنگ ایلام. دوره ۱۵. ش ۴۴ ـ ۴۵.
سگالن، مارتین (13۸5). جامعه­شناسی تاریخی خانواده. ترجمه حمید الیاسی. تهران: نشر مرکز.
سلیمی، عظیمه؛ جوکار، بهرام؛ نیک­پور، روشنک (1388). ارتباط اینترنتی در زندگی: بررسی نقش ادراک حمایت اجتماعی و احساس تنهایی در استفاده از اینترنت. نشریه مطالعات روانشناسی. دوره ۵. ش ۳.
سورین، ورنر؛ تانکارد، جیمز (1388). نظریه‌های ارتباط جمعی. ترجمه علیرضا دهقان. تهران: دانشگاه تهران.
شکربیگی، عالیه (1396). بررسی جامعه­شناختی رابطه مصرف شبکه­های اجتماعی مجازی و ظهور تحولات در روابط زناشویی زوجین منطقه ۱ شهرتهران. مجله جامعه­شناسی ایران. دوره هیجدهم. ش ۲.