تعیین‌کننده‌های باروری زیر حد جایگزین زنان کُردمطالعه موردی: زنان 49ـ15 ساله شهر سنندج

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جمعیّت‌شناسی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز

2 کارشناس ارشد جمعیّت‌شناسی، دانشگاه شیراز

3 کارشناس ارشد جمعیّت‌شناسی، دانشگاه یزد

چکیده

شواهد گویای آن است که میزان باروری کل در ایران از 7 بچه برای هر زن در سال 1357 به 7/1 بچه در سال 1385 کاهش یافته است. این کاهش باروری به­طور همزمان در همه مناطق جغرافیایی و گروه­های سنی تولیدمثل صورت گرفته است و رشد جمعیت بشر نه‌تنها افزایش تصاعدی ندارد بلکه در حال کاهش است. هدف این مقاله آگاهی از تعیین­کننده­های باروری زیرحد جایگزینی زنان کُرد شهر سنندج است. داده‌ها با استفاده از روش پیمایشی در خرداد ماه 1393 روی 382 نفر از زنان ازدواج کرده همسردار (66996 کل جامعه آماری) جمع­آوری و تجزیه­و­تحلیل شده است. روش نمونه­گیری نیز ترکیبی از روشهای خوشه­ای چند مرحله­ای، تصادفی و تصادفی سامانمند بود. یافته­‌ها نشان می‌دهد، میزان باروری کل 07/2 فرزند برای هر زن است. بیش از 90 درصد از پاسخگویان اظهار کرده‌اند که داشتن بچه مانعی برای خود حفاظتی روانی ـ عاطفی و افزایش توانمندی اجتماعی آنها است و تمایل زیادی نسبت به کم فرزندآوری بازاندیشانه دارند. هم­چنین، نتایج رگرسیون خطی چندمتغیره نشان داد که 6/34 درصد از کل تغییرات باروری زنان وابسته به آرمانهای باروری زنان، پایگاه اقتصادی اجتماعی و نابرابری جنسیتی در نهاد خانواده است. بین متغیرهایی که تنها تأثیر مستقیم بر متغیر وابسته داشته است، آرمانهای باروری زنان با مقدار 411/0 درصد بیشترین تأثیر را بر باروری دارد و بدان معناست هر چقدر آرمانهای باروری زنان بیشتر باشد، متقابلاً فرزندآوری زنان بیشتر می­شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determinants of Kurdish Women’s Sub-Replacement Fertility

نویسندگان [English]

  • Aliyar Ahmadi 1
  • Milad Feizi 2
  • Hamed Karimi 3
1 Associate Professor of Demography, Faculty of Economics, Management and Social Sciences, University of Shiraz
2 B.A. in Demography, University of Shiraz
3 Corresponding Author: B.A. in Demography, University of Yazd
چکیده [English]

Evidence suggests that the total fertility rate in Iran has decreased from 7 children per woman in 1979 to 1.7 in 2006. This decline in fertility has taken place simultaneously in all geographical regions and reproductive age groups, and human population growth not only is not rising, but it is declining. The purpose of this article is to find out the determinants of sub-replacement fertility among Kurdish women in Sanandaj, Iran. The data were collected from 382 married women with husbands selected from a total population of 66996 individuals and analyzed. The sampling method was a combination of multi-stage, random and systematic random clustering methods. The results show that the total fertility rate is 2.07 children per woman. More than 90 percent of the respondents stated that having a child is an obstacle to their psycho-emotional self-protection and the enhancement of their social empowerment, and they had a strong tendency to reflective low childbearing. Also, the results of multivariate linear regression indicated that 34.6% of total female fertility changes were dependent on female fertility ideals, socio-economic status and gender inequality in the family institution. Among the variables that only had a direct effect on the dependent variable, women's fertility ideals had the highest effect (0.411%) on fertility, which means that the more the fertility ideals of women, the higher their fertility.

کلیدواژه‌ها [English]

  • sub-replacement fertility
  • socio-economic status
  • childbearing
  • reflective low childbearing
تافلر، الوین ­(1383). شوک آینده. ترجمه حشمت­الله کامرانی و شهین­دخت خوارزمی. تهران: نشر علم.
تراسبی، دیوید (1382). اقتصاد و فرهنگ. ترجمه کاظم فرهادی. تهران: نشر نی.
حسینی، حاتم (1386). درآمدی بر جمعیت­شناسیاقتصادیاجتماعیوتنظیمخانواده. ویراست اول. چ سوم. همدان: انتشارات دانشگاه بوعلی­سینا.
حسینی، حاتم (1390). جمعیت­شناسیاقتصادیاجتماعیوتنظیمخانواده. ویراست دوم. چ چهارم. همدان: انتشارات دانشگاه بوعلی­سینا.
حسینی، حاتم؛ بلال بگی ­(1391). استقلال زنان و کنش­های باروری در میان زنان کرد شهر مهاباد. زن در توسعه و سیاست. دوره 10. ش 3: 78 ـ 57.
ساروخانی، باقر (1377). روشهای تحقیق در علوم اجتماعی. ج اوّل. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
عسکری­ندوشن، عباس؛ حسینی، حاتم؛ کریمی، حامد (1394).  بررسی تطبیقی عوامل تعیین­کننده ایده­آل­های باروری زنان کُرد شاغل و غیر شاغل شهر سنندج. مطالعه راهبردی زنان. س هفدهم. ش 67: 83 ـ 45.
شیخ­بیگلو، رعنا ­(1390). شناسایی مناطق محروم ایران با استفاده از رتبه­بندی ترکیبی. مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری. س دوم. ش 7: 70 ـ 53.
عباسی­شوازی، محمدجلال؛ حسینی­چاووشی، میمنت؛ مک­دونالد، پیتر (1383). همگرایی ایده​آل​های باروری در ایران: مطالعه مقایسه​ای جوانان و نسل مسن­تر. کنفرانس انجمن جمعیت استرالیا. کنفرانس­های دو سالانه، کانبرا.
عباسی­شوازی، محمّدجلال؛ مک­دونالد، پیتر؛ حسینی­چاووشی، میمنت؛ کاوه­فیروز، زینب (1381). بررسی دیدگاه زنان در مورد رفتارهای باروری در استان یزد با استفاده از روشهای کیفی. نامه علوم اجتماعی. ش 20: 203 ـ 169.
عباسی­شوازی، محمّد­جلال؛ حسینی، حاتم (1388). تفاوتهای قومی باروری در ایران: روندها و عوامل مؤثّر برآن. مجله جامعه­شناسی ایران. دوره هشتم. ش 4: 36 ـ 3.
محمودیان، حسین؛ محمدپور، احمد؛ رضائی، مهدی (1388). زمینه​های کم فرزندآوری در استان کردستان مطالعه موردی شهر سقز. نامه انجمن جمعیت­شناسی ایران. س چهارم. ش 8: 122 ـ 85.
منصوریان، محمّدکریم؛ خوشنویس، اعظم (1385). ترجیحات جنسی و گرایش زنان همسردار به رفتار باروری: مطالعه موردی شهر تهران. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. دوره 24. ش 2: 146 ـ 129.
مرکز آمار ایران (1390). نتایج کلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن کل کشور. تهران. مرکز آمار ایران. برگرفته از وب سایت:                                                                                        http://www.amar.org.ir
نوروزی، فیض­الله؛ بختیاری، مهناز (1388). مشارکت اجتماعی و عوامل اجتماعی مؤثّر بر آن. فصلنامه راهبرد.  س 18. ش 53: 269 ـ 149.
دوره 14، شماره 48
فصلنامه پاییز 1398
آبان 1398
صفحه 97-120
  • تاریخ دریافت: 02 بهمن 1396
  • تاریخ بازنگری: 28 فروردین 1398
  • تاریخ پذیرش: 17 تیر 1398
  • تاریخ انتشار: 01 آبان 1398