مطالعه جامعه‌شناختی تأثیر جهانی‌شدن بر کارکردهای خانواده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی و عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی

چکیده

جهان در عصر حاضر تحت تأثیر انفجار اطلاعات، دستاوردهای فناورانه و درهم شکسته‌شدن مرزهای فرهنگی به سمت افق‌های ناپیدایی در حرکت است. جهانی‌شدن و فناوریهای ارتباطی و رسانه‌های جمعی، جهان را به دهکده‌ای کوچک تبدیل کرده است و فرهنگها، ارزشها، هنجارها و آداب و رسوم جوامع بشدت در حال تغییر و تحول است. یکی از حوزه‌هایی که تحت تأثیرات جهانی‌شدن، تحول قابل توجهی را تجربه کرده است خانواده و تغییر کارکردهای خانواده است. در این پژوهش تلاش شده است تأثیر جهانی‌شدن بر خانواده ایرانی با روش پیمایش مورد مطالعه قرار گیرد. جامعه آماری پژوهش شامل افراد 15 سال و بالاتر شهر تهران هستند که 382 نفر با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند‌مرحله‌ای و به‌صورت تصادفی سامانمند انتخاب شده‌اند. نتایج نشان می‌دهد که جهانی‌شدن با شدتهای مختلف بر کارکردهای پنجگانه خانواده یعنی کارکرد اقتصادی، کارکرد عاطفی و روانی، کارکرد زیستی و تولیدمثل، کارکرد تربیتی و کارکرد تأمین نیاز جنسی تأثیر داشته است. در این بین بیشترین تأثیر را کارکرد زیستی و تولیدمثل و کمترین تأثیر را کارکرد اقتصادی و اجتماعی تجربه کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Sociological Study of the Impact of Globalization on Family Functions

نویسنده [English]

  • hossein heydari
PhD Student of Sociology and Faculty Member of Humanities and Social Studies Institute
چکیده [English]

The world in the present day being influenced by the explosion of information, technological achievements and the collapse of cultural boundaries is moving towards invisible horizons. Globalization, communication technologies and mass media have transformed the world into a small village and cultures, values, norms and customs of societies are rapidly changing. One of the areas that has undergone a significant transformation under influences of the globalization is the family and its changing functions. In this research, we try to study the impacts of globalization on the Iranian families using the survey research method. The statistical population of the study consists of people aged 15 years and over in Tehran that 382 people are systematically and randomly selected through multi-stage cluster sampling. The results show that globalization has strongly affected five different family functions that is, economic function, emotional and psychological function, regeneration and biological function, educational function, and the function of supplying sexual needs. Meanwhile, the strongest impact has been exerted on regeneration and biological function, and the weak impact has been exerted on the economic and social functions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Family
  • Globalization
  • Communicational technologies
  • Family Functions
ابوالحسن­تنهایی، حسین؛ شکربیگی، عالیه (1387)، جهانی‌شدن، تجددگرایی و خانواده در ایران (گذار یا فروپاشی)، مجله جامعه­شناسی دانشگاه آزاد آشتیان،  ش11: 55-33.
اعزازی، شهلا (1380)، جامعه‌شناسی خانواده با تأکید بر نقش، ساختار و کارکرد خانواده در دوران معاصر، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
باومن، زیگمونت (1387)، عشق سیال در باب ناپایداری‌های انسانی، ترجمه عرفان ثابتی، تهران: انتشارات ققنوس.
برگر، پیتر؛ لاکمن، توماس (1375)، ساخت اجتماعی واقعیت: رساله­ای در جامعه­شناسی شناخت، ترجمه فریبرز مجیدی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
برناردز، جان (1390)، درآمدی به مطالعات خانواده، ترجمۀ حسین قاضیان، تهران: نی.
بک­گرنسهایم، الیزابت (2002)، خانواده در جهان امروز، ترجمۀ افسر افشار نادری و بیتا مدنی (با مقدمۀ دکتر باقر ساروخانی)، تهران: نی.
بهنام، جمشید (1383)، تحولات خانواده، ترجمه جعفر پوینده، تهران: نشر ماهی.
جمشیدیها، غلامرضا؛ صادقی­فسایی، سهیلا؛ منصوره؛ لولاآور (1392)، نگرش جامعه­شناختی بر تأثیر فرهنگ مدرن از منظر جنسیتی بر تحولات خانواده در تهران، نشریة زن در فرهنگ و هنر، دوره 5، ش 2: 198-183.
سروش، مریم؛ حسینی، مریم (1392)، جهانی‌شدن، هویت مستقل از خانواده و سبک زندگی زنان شهری، فصلنامه زنان و جامعه، دوره 4، شماره 13: 76-53.
عنایت، حلیمه؛ موحد، مجید (1383)، زنان و تحولات ساختاری جامعه در عصر جهانی شدن، فصلنامه زن در توسعه و سیاست، دوره 2، شماره 2: 166-153.
قلیچ، مرتضی (1391)، جهانی‌شدن فرهنگی و تأثیرات آن بر ارزشهای زناشویی و روابط خانوادگی، پایان‌نامه دکتری جامعه­شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده علوم اجتماعی.
کوئن، بروس (1377)، درآمدی به جامعه‌شناسی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: توتیا.
گیدنز، آنتونی (1382)، تجدد و تشخص (جامعه و هویت شخصی در عصر جدید)، ناصر موفقیان، چ دوم، تهران: نشر نی.
گیدنز، آنتونی (1384)، چشم‌اندازهای جهانی؛ چشم‌انداز خانواده، ترجمۀ محمدرضا جلایی‌پور، تهران: طرح نو.
گیدنز، آنتونی. (1382)، چشم‌انداز خانواده، ترجمه محمدرضا جلائی­پور، مجله آفتاب، س سوم، ش 29.
مک‌کارتی، جینریبنز؛ ادواردز، روزالیند (1390)، مفاهیم کلیـدی در مطالعـات خـانواده، ترجمـة محمدمهدی لبیبی، تهران: نشر علم.