تبیین جامعه شناسی مدیریت بدن و ارتباط آن با عوامل اجتماعی و فرهنگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

2 استاد گروه جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

چکیده

مدیریت بدن از مفاهیم مهم در جامعه­شناسی پزشکی است که امروزه در میان دختران و زنان رواج فراوانی یافته است و افراد با تغییر ویژگیهای ظاهری بدن خود به ساخت بدن اجتماعی مبادرت می­ورزند. در این پژوهش به تبیین جامعه­شناختی مدیریت بدن با استفاده از نظریه­های گیدنز، گافمن، بوردیو، فدرستون و ترنر پرداخته شده است. این پژوهش به روش پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه در سال 1395 انجام شده است. جامعه آماری تحقیق عام زنان 19 تا 44 سال شهر ایلام هستند. که نمونه­ای 381 نفری بر اساس فرمول کوکران و به روش نمونه­گیری خوشه­ای چند مرحله­ای انتخاب شد. مدیریت بدن در چهار بُعد روشهای لاغری و سلامتی، جراحیهای زیبایی، نوع لباس (پوشش) و مراقبتهای بهداشتی و آرایشی مورد بررسی قرار گرفت که به طور کلی میانگین ابعاد مدیریت بدن 978/2  بود که از دیدگاه نمونه پژوهش در سطح متوسطی قرار دارد. یافته­های پژوهش نشان داد که بیشتر زنان مطالعه شده متأهل، خانه­دار و متعلق به طبقه متوسط بوده­اند؛ ضمن اینکه میان متغیرهای سن، مصرف رسانه­ای، دینداری، مقبولیت اجتماعی و گروه­های مرجع و مدیریت بدن رابطه معناداری وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Sociological Explanation of Body Management and its Relationship with Social and Cultural Factors

نویسندگان [English]

  • Heshmat Qobadi 1
  • Ali-Reza Kaldi 2
  • Seyyed Mohammad Sadeq Mahdavi Mahdavi 2
1 Ph.D. Candidate in Sociology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Full Professor, Department of Sociology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Body management is one of the important concepts in medical sociology which has become currently prevalent among girls and women, and individuals create social bodies by changing their physical features. Relying on the theories of Giddens, Goffman, Bourdieu, Featherstone and Turner, the present article presents a sociological explanation of body management. The study has been carried out using the survey method. The research population included all the women in Ilam, Iran who were aged 19 to 44, and the data were collected using a questionnaire in 2016. A sample of 381 individuals was selected based on Cochran formula and the cluster sampling method. Four dimensions of body management were studied: weight loss and health, cosmetic surgeries, clothing type and cosmetic and health care. Overall, the mean body management dimensions was 2.978, which is moderate from the perspective of the research sample. The findings revealed that most of the subjects were married housewives and came from the middle class. Meanwhile, the findings revealed a significant relationship between the variables age, media use, religiosity, social acceptance and reference groups, on the one hand, and body management, on the other.

کلیدواژه‌ها [English]

  • body management
  • media use
  • social acceptance
  • Ilam

مراجع

آزاد ارمکی، تقی؛ چاوشیان، حسین (1381). بدن به مثابه رسانه هویت. مجله جامعه‌شناسی ایران. دوره چهارم. ش 4.
ادیبی‌سده، مهدی؛ علیزاده، مهستی؛ کوهی، کمال (1390). تبیین جامعه‌شناختی بدن در میان زنان، فصلنامه مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان. س 9. ش 3.
ادیبی، حسین؛ انصاری، عبدالمعبود (1383). نظریه‌های جامعه‌شناسی. تهران: نشر دانژه.
احمدنیا، شیرین (1384). جامعه‌شناسی بدن و بدن زنان. تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
احمدنیا، شیرین (1385). جامعه‌شناسی بدن و بدن زنان. فصلنامه زنان. ش 5.
احمدی، عزت­اله؛ عدلی‌پور، صمد؛ افشار، سیمین؛ بنیاد، لیلی (1395). تبیین جامعه‌شناختی مدیریت بدن و ارتباط آن با عوامل اجتماعی و فرهنگی در میان دختران و زنان شهر تبریز. فصلنامه پژوهشنامه زنان. س 7. ش 1: 29 ـ 50.
تنهایی، حسین ابوالحسن (1379). درآمدی بر مکاتب و نظریه­های جامعه­شناسی. گناباد: نشر مرندیز.
ذکایی، محمدسعید (1387). فرهنگ مطالعات جوانان. تهران: مؤسسه انتشارات آگه.
رضایی، احمد؛ اینانلو، مینا (1389). مدیریت بدن و ارتباط آن با عوامل اجتماعی در بین دختران دانشگاه مازندران. فصلنامه مطالعات راهبردی زنان. س 12. ش 47.
زارع­شاه­آبادی، اکبر؛ طاهر، مریم (1394). مطالعه بین نسلی سبک مدیریت بدن دختران و مادران شهر یزد. فصلنامه جامعه­شناسی سبک زندگی. ش 1: 67 ـ 95.
ژیان‌پور، مهدی (1386). بررسی عوامل جامعه‌شناختی مؤثر بر انجام جراحی‌های زیبایی در شهر اصفهان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
سراج‌زاده، حسین (1381). چالشهای دین و مدرنیته. تهران: انتشارات طرح نو.
شکربیگی، عالیه؛ امیری، امیر (1390). مدیریت بدن و مقبولیت اجتماعی (مطالعه دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی و پیام نور شهر زنجان). فصلنامه جامعه‌شناسی مطالعات جوانان. س 3. ش 3.
فاتحی، ابوالقاسم؛ اخلاصی، ابراهیم (1387). مدیریت بدن و رابطه آن با پذیرش اجتماعی در زنان شهر شیراز. فصلنامه مطالعات راهبردی زنان. س یازدهم.
قادرزاده، امید؛ قادرزاده، هیرش؛ حسن‌پناه، حسین (1391). تأثیر مصرف رسانه‌‌های جمعی بر مدیریت بدن زنان. زن و جامعه. س 3. ش 3.
کیوان‌آراء، محمود؛ ربانی، رسول؛ ژیان‌پور، مهدی (1389). قشربندی اجتماعی و اصلاح بدن؛ جراحی زیبایی به مثابه نماد پایگاه. فصلنامه اجتماعی و مطالعات راهبردی زنان. س 12. ش 47.
گافمن، اروینگ (1386). داغ ننگ، چاره‌اندیشی برای هویت ضایع شده. ترجمه مسعود کیان‌پور. تهران: نشر نی.
گیدنز، آنتونی (1378). تجدد و تشخص. چ پنجم. ترجمه ناصر موفقیان. تهران: نشر نی.
لطف‌آبادی، حسین (1378). روانشناسی رشد، نوجوانی، جوانی، بزرگسالی. تهران: انتشارات سمت.
موحد، مجید؛ غفوری نسب، اسفندیار؛ مریم، حسین (1389). آرایش و زندگی اجتماعی دختران جوان. پژوهش زنان. دوره هشتم.
موسوی‌زاده، سیدمهدی؛ همکاران (1388). ارزیابی گرایش و انگیزه‌های بیماران زن در جراحی‌های زیبایی. مجله پژوهشی پژوهنده. س چهاردهم.
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 04 فروردین 1396
  • تاریخ بازنگری: 12 دی 1396
  • تاریخ پذیرش: 12 اردیبهشت 1397
  • تاریخ انتشار: 01 اسفند 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار