بررسی عوامل زمینه‌ساز طلاق در بافت اجتماعی فرهنگی شهر تهران، پژوهشی کیفی

نویسندگان

1 دانشگاه خوارزمی

2 دانشگاه بقیه ا.

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی عوامل زمینه‌ساز طلاق در بافت اجتماعی فرهنگی شهر تهران انجام شد. این مطالعه از نوع پژوهشهای کیفی است که با استفاده از روش نظریه داده بنیاد انجام شده است. بدین منظور با روش نمونه‌گیری هدفمند و با استفاده از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته داده‌ها جمع‌آوری شد و تا رسیدن به اشباع نظری 22 نفر از واجدان شرایط مورد بررسی قرار گرفتند. برای دستیابی به عوامل، تحلیل داده‌ها با استفاده از فنون استراوس و کربین انجام شد که شامل شناسه‌گذاری مفاهیم و شکل دادن به نظریه است. تجزیه و تحلیل داده‌ها در شناسه‌گذاری باز، به شناسایی عوامل اصلی، مؤلفه‌ها و زیرمؤلفه‌ها منجر شد. نتایج نشانگر این است که عدم عشق و صمیمیت، مقوله مرکزی الگوی یافته‌های پژوهش است. مقوله عدم آمادگی برای ازدواج و طی نکردن درست فرایند ازدواج جزء شرایط علّی برای ازدواجهای در حال فروپاشی است؛ مسائل فرهنگی و مسائل اقتصادی در زیر شرایط مداخله‌گر قرار گرفت و مقولاتی از قبیل اعتیاد، ساختار نامناسب خانواده کنونی، عدم سازگاری زناشویی، عوامل و مشکلات جنسی، ارتباط نامناسب با خانواده‌های اصلی، پیشینه خانوادگی و مشکلات شخصیتی از جمله عوامل زمینه‌ای مؤثر در طلاق بود. نتایج نشان داد که به‌کارگیری راهبردهای ارتباطی و هیجانی ناکارامد به پیامدهایی همچون احساس خستگی، تنهایی، ناامیدی و احساس تنفر از همسر و در نهایت میل به طلاق منجر شد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. آذرتاش، فاطمه (1390). اثر بخشی آموزش مهارتهای جنسی بر کاهش تعارضات زناشویی زنان مراجعه‌کننده به خانه سلامت منطقه2. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
  2. استراوس، انسلم؛ کربین، جولیت (1391). مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای. ترجمه ابراهیم افشار. تهران: انتشارات نی.
  3. باستانی، سوسن؛ گلزاری، محمود؛ روشنی، شهره (1390). پیامدهای طلاق عاطفی و استراتژی‌های مواجهه با آن. فصلنامه خانواده پژوهی. شماره 26: 257 ـ 241.
  4. بیرامی، منصور؛ فهیمی، صمد؛ اکبری، ابراهیم؛ امیری پیچاکلایی، احمد (1391). پیش‌بینی رضایت زناشویی بر اساس سبک‌های دلبستگی و مؤلفه‌های تمایزیافتگی. اصول بهداشت روانی. شماره 53: 77 ـ 64.
  5. پوراسدی، محمد؛ هاشمی، مجید (1391). بررسی پدیده طلاق و چگونگی حضانت فرزندان بعد از مفارقت. پلیس زن. شماره 16: 81 ـ 54.
  6. توسلی، افسانه؛ طاهری، نرگس (1394). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر اختلاف‌ها و تعارضات اقتصادی زندگی زناشویی زنان شاغل و خانه‌دار شهر تهران. بررسی مسائل اجتماعی ایران. شماره 5: 390 ـ 365.
  7. جابری، سمیه؛ اعتمادی، عذرا؛ جزایری، رضوان السادات؛ احمدی، سید احمد (1393). تعیین عوامل پیش‌بینی کننده صمیمیت زناشویی زنان شهر اصفهان. مطالعات زن و خانواده. شماره 2: 52 ـ 25.
  8. چابکی، ام‌البنین (1392). مطالعه بین نسلی رابطه نگرش به طلاق و کارکردهای خانواده در زنان شهر تهران. مطالعات زن و خانواده. شماره 1: 185 ـ 158.
  9. چراغی، مونا؛ مظاهری، محمدعلی؛ موتابی، فرشته؛ پناغی، لیلی؛ صادقی، منصوره‌السادات؛ سلمانی، خدیجه (1394). پیش‌بینی رضایت زناشویی براساس کیفیت ارتباط همسران با دو خانواده‌ اصلی. راهبرد فرهنگ. شماره 31: 125 ـ 99.
  10. حسینی، سید محمد؛ نظری، علی محمد؛ رسولی، محسن؛ شاکرمی، محمد (1393). رابطه سلامت خانواده اصلی با صمیمیت زناشویی: بررسی نقش واسطه‌ای سبک‌های حل تعارض سازنده و غیر سازنده. اندیشه و رفتار. شماره 32: 89 ـ 67.
  11. خاکپور، ایمان؛ نظری، علی محمد؛ زهراکار، کیانوش (1394). پیش‌بینی سازگاری زناشویی بر اساس مثلث‌سازی و ساختار قدرت در خانواده. اندیشه و رفتار. شماره 33: 46 ـ 37.
  12. خلج آبادی، فریده؛ شجاعی، جواد (1392). نگرش دانشجویان دانشگاه‌های تهران نسبت به تأثیر معاشرت با جنس مخالف قبل از ازدواج در رضایت زناشویی. مطالعات راهبردی زنان. شماره 61: 189 ـ 149.
  13. ربانی، رسول؛ جوادیان، سید رضا (1386). بررسی رفتار زنان در برابر خشونت شوهر. دانشور رفتار. شماره 25: 31 ـ 19.
  14. صاحبدل، حسین (1394). شناسایی و اندازه‌گیری شاخص‌های ازدواج موفق. پایان‌نامه دکتری. دانشگاه خوارزمی تهران.
  15. فتحی‌آشتیانی، علی؛ احمدی، خدابخش (1383). بررسی ازدواج‌های موفق و ناموفق در بین دانشجویان. دانشور رفتار. شماره 7: 16 ـ 9.
  16. فیض آبادی، سلیمه؛ خسروی، زهره (1388) سبک دلبستگی و تصور از خدا در میان زنان خواهان طلاق و غیر خواهان طلاق شهرستان کاشان. اندیشه‌های نوین تربیتی. شماره 3: 54 ـ 37.
  17. قدرتی، حسین؛ حسنی، رضا (1394). بازآموزی معنایی تجربه فرایند منتهی به طلاق در میان زنان مطلقه شهر مشهد با استفاده از رویکرد نظریه مبنایی. مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد. شماره 12: 196 ـ 169.
  18. کرامت، افسانه؛ موسوی، سید عباس؛ وکیلیان، کتایون؛ چمن، رضا (1392). آسیب‌شناسی ارتباطات قبل از ازدواج از دیدگاه پسران دانشجو. فصلنامه پایش. شماره 12: 242 ـ 233.
  19. کرلینجر، فردریک نیکلز (1388). مبانی پژوهش در علوم رفتاری. ترجمه حسن پاشا شریفی و جعفر نجفی زند. تهران: انتشارات آوای نور.
  20. کلانتری، عبدالحسین؛ روشن فکر، پیام؛ جواهری، جلوه (1390). آثار و پیامدهای طلاق، مرور نظام‌مند تحقیقات انجام‌شده در ایران با تأکید بر ملاحظات جنسیتی. زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان). شماره 3: 131 ـ 111.
  21. محسن زاده، فرشاد؛ نظری، علی محمد؛ عارفی، مختار (1390). مطالعه کیفی عوامل نارضایتی زناشویی و اقدام به طلاق. مطالعات راهبردی زنان. شماره 53: 42 ـ 7.
  22. مشکی، مهدی؛ شاه قاسمی، زهره؛ دلشاد وقابی، علی؛ مسلم، علیرضا (1390). بررسی وضعیت و عوامل مرتبط با طلاق از دیدگاه زوجین مطلقه شهرستان گناباد در سالهای 88 ـ 1387. افق دانش. شماره 1: 44 ـ 35.
  23. میرمحمد صادقی، مهدی (1384).آموزش پیش از ازدواج. تهران: سازمان بهزیستی کشور، معاونت امور فرهنگی و پیشگیری.
  24. نادری، فرح؛ افتخار، زهرا؛ ملازاده، صغری (1389). رابطه ویژگی‌های شخصیت با روابط صمیمی همسر در زنان دارای همسر معتاد. زن و فرهنگ. شماره 9: 98 ـ 83.
  25. هومن، حیدرعلی (1385). راهنمای عملی پژوهش کیفی. تهران: انتشارات سمت.
  26. احمدی، حبیب (1383). جامعه‌شناسی انحرافات اجتماعی. تهران: انتشارات سمت.
  27. چابکی، ام‌البنین (1392). مطالعه بین نسلی رابطه نگرش به طلاق و کارکردهای خانواده در زنان شهر تهران. نشریه مطالعات زن و خانواده. شماره 1: 159 تا 185.
  28. Allemand.M.(2008) Age differences in forgivingness: The role of future time perspective. Journal of Research in Personality, 42 ,1137–1147.
  29. Babaee, S. N., & Ghahari, S. (2016). Effectiveness of communication skills training on intimacy and marital adjustment among married women. Health Sciences, 5(8), 375-380.
  30. Baucom, D. H., Hahlweg, K., David C. Atkins, D. C., Engl, J., & Thurmaier, F.(2006). Long-Term Prediction of Marital Quality Following a Relationship Education Program: Being positive in a constructive way. Journal of Family Psychology.20,448-455.
  31. Cheal, D. (2008) Families in today's world. New York: Routledge.
  32. Chistopher, F. S. & Sprecher, S. (2000). Sexuality in marriage, datin, and other relationships. Journal of Marriage And Family, 62 , 999:1017.
  33. Dudak.A.(2013). fathers claiming custody of their children clients of psychological and legal counseling. Procedia - Social and Behavioral Sciences.84 , 1281 – 1285.
  34. Feldhaus.M, Heintz-Martin.V(2015). Long-term effects of parental separation: Impacts of parental separation during childhood on the timing and the risk of cohabitation, marriage, and divorce in adulthood. Advances in Life Course Research, 26, 22-31.
  35. Ghanbari, E., Zadeh, F. A., Amirazodi, N., & Alam, A. A. (2017). The Effect of Communication Skills on Sexual Satisfaction with the Mediatory Effect of Personality Traits among Individual Filing for Divorce in Shiraz. International Journal of Psychology and Behavioral Sciences, 7(3), 83-89.
  36. Gonzalez-Val, R., and Marcen, M. (2017). Divorce and the business cycle: a cross-country analysis. Review of Economics of the Household, 15(3), 879-904.
  37. Greenaway,E.S, Clark.S.(2017). Variation in the link between parental divorce and children’s health disadvantage in low and high divorce settings. SSM - Population Health, 3,473-48.
  38. Hamidi.F, Abbasi Makwand.Z and Mohamad Hosseinic.Z.(2010) Couple therapy: forgiveness as an Islamic approach in counseling. Procedia Social and Behavioral Sciences, 5,1525–1530.
  39. Hawkins, catalano and miller. (1992). Risk and protective factors for alcohol and other drug problems in adolescence and early adulthood: Implications for substance abuse problems. Psychological bulliten. 112,64-105
  40. Irastorza, N. (2016). Sustainable marriages? Divorce patterns of binational couples in Europe versus North America. Ethnicities, 16(4), 649-683
  41. Kalmijn and Monden.(2006) Are the Negative Effects of Divorce on Well-Being Dependent on Marital Quality? Journal of Marriage and Family, 68 , 1197–1213.
  42. Kang, J. H., Kim, J., & Lee, M. A. (2016). Marital status and mortality: Does family structure in childhood matter?. Social Science & Medicine, 159, 152-160.
  43. Killewald, A. (2016). Money, work, and marital stability: Assessing change in the gendered determinants of divorce. American Sociological Review, 81(4), 696-719.
  44. Krahn, G., & Putnam, M. (2003). Qualitative methods in psychological re-search.In M. C. Roberts & S. S. Ilardi (Eds.), Handbook of research methods in clinical psychology (pp. 177-195). Malden, MA: Blackwell
  45. Lucier-Greer, M., & Adler-Baeder, F. (2016). Gender Role Attitude Malleability in the Context of Divorce and Remarriage: A Longitudinal Growth Curve Perspective. Journal of Adult Development, 23(3), 150-162.
  46. Marinescu,L.(2016). Divorce: What does learning have to do with it?. Labour Economics, 38, 90-105.
  47. Rosnati.R, Barni.D, Uglia,D.(2014). Adolescents and Parental Separation or Divorce: The Protective Role of Values against Transgressive Behavior.Procedia - Social and Behavioral Sciences, 140, 186-191.
  48. Sbarra.D.A, Hasselmo.K and Nojopranoto.W.(2012) Divorce and Death: A Case Study for Health Psychology.Social and Personality Psychology Compass, 6,905-919.
  49. Shakerian.A, Nazari.AM, Masoomi.M, Ebrahimi.P and Danai.S.(2014). Inspecting the Relationship between Sexual Satisfaction and Marital Problems of Divorce-asking Women in Sanandaj City Family Courts. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 114 ,327 – 333.
  50. Wai.S.T and Yip.T.H.J.(2009) Relationship among dispositional forgiveness of others, interpersonal adjustment and psychological well-being: Implication for interpersonal theory of depression.Personality and Individual Differences, 46 , 365–368.
  51. Williamson, H. C.,Nguyen, T. P., Karney, B. R., & Bradbury, T. N. (2015). Are problems that contribute to divorce present at the start of marriage, or do they emerge over time? Journal of Social and Personal Relationships .Advance online publication. doi: 10.1177/0265407515617705.
  52. Yip. P. S.F., Yousuf.s Hon Chan.C, Yung.T, Wu. K.C.-C.(2015). The roles of culture and gender in the relationship between divorce and suicide risk: A meta-analysis. Social Science & Medicine. 128, 87-94.
  53. Young, M. E & Long, L. L. (1998) Counseling and Therapy for Couples Pacific Grove, CA: Broous/ Cole publishing Company.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 27 تیر 1396
  • تاریخ بازنگری: 01 آذر 1403
  • تاریخ پذیرش: 28 شهریور 1397
  • تاریخ انتشار: 01 آبان 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار