اثربخشی زوج درمانی مبتنی بر فراهیجان بر سازگاری و دلزدگی زناشویی در همسران دارای تعارض

نویسندگان

1 دانشگاه محقق اردبیلی

2 محقق اردبیلی

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر زوج‌درمانی مبتنی بر فراهیجان بر سازگاری و دلزدگی زناشویی در همسران دارای تعارض زناشویی انجام گرفت. این پژوهش از نوع مطالعات آزمایشی با طرح پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمام زوجین مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره سطح شهر تبریز، دادگاه خانواده و شورای حل اختلاف دادگستری شهر تبریز در طول پاییز سال 95 بود. برای انتخاب نمونه پژوهش از بین تمامی زوجین واجد شرایط ورود به مطالعه 16 زوج (32 نفر) به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند و پس از جایگزینی در گروه آزمایش و گروه کنترل مورد مطالعه قرار گرفتند. سپس زوج‌درمانی مبتنی بر فراهیجان طی هشت جلسه 90 دقیقه‌ای برای گروه آزمایش اجرا شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیری در برنامه SPSS انجام گرفت. نتایج نشان داد که زوج‌درمانی مبتنی بر فراهیجان (رویکرد گاتمن) به تفاوت معنی‌دار بین گروه‌های آزمایش و کنترل در متغیر سازگاری و مؤلفه‌های دلزدگی زناشویی شامل خستگی جسمی، از پا افتادن عاطفی و از پا افتادن روانی منجر شده است. با توجه به نتایج، درمان مبتنی بر فراهیجان با افزایش سطوح چرخه تعامل مثبت، جایگزین ساختن پیوندجویی به‌جای خصومت و رفتارهای اجباری و جایگزینی رفتارهای تخریبگر با رفتارهای سازنده به افزایش سازگاری زناشویی و با کاهش دامنه رفتارهای تخریبگر همچون انتقاد، تحقیر و حالت تدافعی در همسران دارای تعارض زناشویی به کاهش دلزدگی زناشویی در آنان منجر می‌شود.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. احمدی، خدابخش؛ آزاد مرزآبادی، اسفندیار؛ ملازمانی، علی (1384). بررسی وضعیت ازدواج و سازگاری زناشویی در بین کارکنان سپاه. طب نظامی. دوره 7. شماره 2: 152 ـ 141.
  2. اسدی، عدالت؛ فتح‌آبادی، جلیل؛ محمد شریفی، فواد (1392). بررسی رابطه بین دلزدگی زناشویی، باورهای بدکارکردی جنسی و احقاق جنسی در زنان متأهل. فصلنامه مشاوره و رواندرمانی خانواده. شماره 4: 684 ـ 661.
  3. اسمعیلی، معصومه؛ دهدست، کوثر (1393). ارائه طرح مفهومی از رابطه تعارض‌های دوران نامزدی (پیش از ازدواج) با رضایت زناشویی (پس از ازدواج). فصلنامه مشاوره و رواندرمانی خانواده. شماره 3: 445 ـ 405.
  4. بخشی پور، باب اله؛ اسدی، مسعود؛ کیانی، احمدرضا؛ شیرعلی، پور اصغر؛ احمد دوست، حسین (1391). رابطه عملکرد خانواده با تعارضات زناشویی زوج‌های در آستانه طلاق. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی. شماره 2: 21 ـ 11.
  5. برازنده، هدی؛ صاحبی، علی؛ امین یزدی، سید امیر؛ مهرام، بهروز (1385). رابطه معیارهای ارتباطی با سازگاری زناشویی. روانشناسی تحولی. شماره 8: 330 ـ 319.
  6. بهرامی، سید زهرا (1389). بررسی اثربخشی زوج درمانی مبتنی بر رویکرد گاتمن بر افزایش رضایتمندی دانشجویان متأهل شهر مشهد. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبائی. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
  7. حجارزاده، ندا (1394). فرسودگی زناشویی در انواع سبک‌های همسرگزینی با توجه به ویژگی‌های شخصیتی افراد متأهل. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی تهران.
  8. خدایاری فرد، محمد؛ شهابی، روح‌اله؛ اکبری زردخانه، سعید (1386). رابطه نگرش مذهبی با رضایتمندی زناشویی در دانشجویان متأهل. فصلنامه خانواده پژوهشی. شماره 1: 620 ـ 611.
  9. خطیبی، اعظم (1394). بررسی تاثیر هر یک از مؤلفه‌های سازگاری بر انسجام خانواده اقوام شهر همدان با رویکرد جامعه‌شناختی. مجله جامعه شناسی ایران. شماره 2: 169 ـ 135.
  10. رجائی، آفرین (1394). بررسی اثربخشی زوج درمانی به روش گاتمن بر کاهش طلاق، بهبود روابط کلامی ـ غیرکلامی، تحریف‌های شناختی بین فردی زوج‌های متعارض. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
  11. روشن، رسول؛ علینقی، علیرضا؛ ثنایی، باقر؛ ملیانی، مهدیه (1391). اثربخشی زوج‌درمانی مبتنی بر خود نظم‌بخشی در ارتقای سازگاری زناشویی زوجین دارای مشکلات زناشویی مراجعه‌کننده به مرکز مشاوره. فصلنامه مشاوره و رواندرمانی خانواده. شماره 2: 233 ـ 222.
  12. زارعی، سلمان؛ فرحبخش، کیومرث؛ اسمعیلی، معصومه (1390). تعیین سهم خودمتمایزسازی، اعتماد، شرم و گناه در پیش‌بینی سازگاری زناشویی. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی. شماره 3: 63 ـ 52.
  13. صحت، نرگس؛ صحت، فاطمه؛ خانجانی، سحر؛ محبی، سیامک؛ شاه سیاه، مرضیه (1393). تأثیر رویکرد زوج درمانی کوتاه مدت راه حل ـ محور بر سازگاری زناشویی در زنان شهر قم. مجله تحقیقات نظام سلامت. شماره 1: 179 ـ 168.
  14. ضیاءالحق، مریم سادات؛ حسن آبادی، حسین؛ قنبری هاشم آبادی، بهرامعلی؛ مدرس غروی، مرتضی (1391). تأثیر زوج درمانی هیجان‌مدار بر سازگاری زناشویی. فصلنامه خانواده پژوهشی. شماره 29: 66 ـ 49.
  15. عرفان منش، نرجس؛ ثنایی ذاکر، باقر (1388). اثربخشی زوج‌درمانی هیجان‌مدار بر سازگاری زناشویی. پژوهش‌های مشاوره. شماره 31: 26 ـ 7.
  16. فلاح زاده، هاجر؛ هاشمی گشنیگانی، رامین؛ صادقی، منصوره السادات؛ میرزایی، ملیحه (1395). مقایسه روابط ابژه و ادراک از رابطه با پدر در افراد متقاضی و غیر متقاضی طلاق. پژوهش‌های روانشناسی بالینی و مشاوره. شماره 1: 59 ـ 44.
  17. قادری، زهرا؛ تبریزی، مصطفی؛ احقر، قدسی (1388). اثربخشی خانواده‌درمانی ستیر بر تغییر سبکهای مقابله با تعارض زناشویی. فصلنامه اندیشه و رفتار. شماره 11: 76 ـ 67.
  18. کمالی، ایوب؛ دهقانی فیروزآبادی، سمیره؛ قاسمی، حامد (1393). فراتحلیل اثربخشی مداخلات روانشناسی ـ مشاوره‌ای بر افزایش رضایت زناشویی زوجین (ایران: 1391 ـ 1381). فرهنگ مشاوره و رواندرمانی. شماره 19: 180 ـ 155.
  19. گال، دامین. مردیت؛ بورگ، والتر؛ گال، جویس (1391). روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان شناسی. ج اول. ترجمه احمد رضا نصر و همکاران. تهران: انتشارات سمت.
  20. محرومی، فائزه (1392). بررسی اثر بخشی زوج درمانی به شیوه گاتمن بر الگوها و باورهای ارتباطی زوجین متعارض دانشجو. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
  21. معین، لادن؛ غیاثی، پروین؛ مسموعی، راضیه (1390). رابطه سخت‌رویی روانشناختی با سازگاری زناشویی. فصلنامه جامعه شناسی زنان. شماره 4: 190 ـ 163.
  22. نادری، فرح؛ افتخار، زهرا؛ آملازاده، صغری (1388). رابطه ویژگی‌های شخصیت و روابط صمیمی همسر با دلزدگی زناشویی در همسران معتادان مرد اهواز. یافته‌های نو در روان شناسی. شماره 11: 78 ـ 61.
  23. نعیم، سامیه (1387). رابطه بین دلزدگی زناشویی، روابط صمیمی با همسر و تعارضات زناشویی با خشونت علیه زنان شهر ایلام. پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی عمومی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.
  24. نویدی، فاطمه (1384). بررسی رابطه بین دلزدگی زناشویی و ابعاد جو سازمانی و مقایسه آن در زنان و مردان شاغل در خدمات پرستاری و کارکنان ادارات آموزش و پرورش شهر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی تهران.
  25. یاقوتیان، محمود؛ سلیمانیان، علی اکبر؛ بخشی، مریم (1394). اثربخشی غنی‌سازی ارتباط بر کاهش دلزدگی زناشویی والدین کودکان آسیب دیده بینایی. تعلیم و تربیت استثنایی. شماره 5: 34 ـ 29.
  26. Buehlman, K. T., Gottman, J. M. & Katz, L. F. (1992). How a couple views their past predicts their future: Predicting divorce from an oral history interview. Journal of Family Psychology, 5, 295-318.
  27. Denton, W. H., Burleson, B. R., Clark, T. E., Rodriguez, Ch. P., & Hobbs, P. V. (2002). A randomized trial of emotion-focused therapy for couples in a training clinic. Journal Of Marital And Family Therapy, 26 (1), 65-78.
  28. Dunham, Sh. (2008). Emotional Skillfulness In African American Marriage. Intimate Safety As A Mediator Of The Relationship Between Emotional Skillfulness And Marital Satisfaction. Unpublished Doctoral Dissertation. University Of Akron.
  29. Fincham, F. D. (2003). Marital Conflict: Correlates, Structure, and Context. Current Directions in Psychological Science, 12(1), 23-27.
  30. Glasser, W., & Glasser, C. (2007).Eight Lessons for a Happier Marriage. New York: Harper Collins.
  31. Gottman, J. M. (1994a). What predicts divorce: The Relationship between Marital Processes and Marital outcomes. Hillsdale, N.J: Lawerence Erlbaum Associates.
  32. Gottman, J. M., Coan, J., Carrère, S. & Swanson, C. (1998). Predicting marital happiness and stability from newlywed interactions. Journal of Marriage and the Family, 60,5-22.
  33. Gottman, J. M. (1994b). Why marriages succeed or fail. New York: Simon & Schuster.
  34. Gottman, J. M., Katz, L. F., & Hooven, C. (1997). Meta Emotion: How Families Communicate Emotionally. Mahwah, Nj: Erlbaum.
  35. Greenberg, L., Warwar, S., Malcolm, W. (2010). Emotion-focused couples therapy and the facilitation of forgiveness. J Marital Fam Ther, 36 (1), 28-42.
  36. Gurman, S. A. (2008). Clinical Handbook Of Couple Therapy (4 Ed). New York: Guilford Publications.
  37. Katz, L. F., & Gottman, J. M. (1996). Buffering Children From Marital Conflict And Dissolution. Journal Of Clinical Child Psychology, 26 (2), 157-171.
  38. Katz, L. F., Gottman, J. M., & Wilson, B. (1999). Meta-Emotion Philosophy And Family Adjustment: Making An Emotional Connection. Conflict And Cohesion In Families: Causes And Consequences. (131-165). Mahwah, NJ, US: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
  39. Mahoney, K. R. (2006). The Relationship Of Partner Support & Coping Strategies To Marital Adjustement Among Women With Diabetes & Their Male Partner. Unpublished Doctoral Dissertation. New York University.
  40. Mitmansgruber, H., Beck, T. N., Höfer, S., Schüßler, G. (2009). When You Don’t Like What You Feel: Experiential Avoidance, Mindfulness And Meta-Emotion In Emotion Regulation. Personality And Individual Differences, 46 , 448–453.
  41. Nelson, T. G. (2002). An Interview with William Glasser, M.D. Teacher Education Quarterly. 93-98.
  42. Pines, A. M. (2002). Teacher Burnout: A Psychodynamic Existential Perspective. Teachers And Teaching: Theory And Practice, 8, 121- 40.
  43. Pinez, A. M. (1996). Couples Burnout: Courses And Cures. London Rout Ledge, 32, 1-27.
  44. Robbins, L. (2005). Choice theory, reality therapy, and lead management. Presentation in Nashville, TN.
  45. Robey, P., Burdenski, T. K., Britzman, M., Crowell, J., & Cisse, G. S. (2011). Systemic Applications of Choice Theory and Reality Therapy: An Interview with Glasser Scholars. The Family Journal: Counseling and Therapy for Couples and Families, 19(4), 427-433.
  46. Soltani, A., Molazadeh, J., Mahmoodi, M., Hosseini, S. (2013). World conference on psychology and sociology 2012a study on the effectiveness of emotional focused couple therapy on intimacy of couples, Procedia - Social And Behavioral Sciences, Volume 82, 461-465.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 12 اردیبهشت 1396
  • تاریخ بازنگری: 07 اردیبهشت 1403
  • تاریخ پذیرش: 28 شهریور 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار