فرا تحلیل مطالعات خشونت شوهران علیه زنان در ایران

نویسندگان

دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات تهران

چکیده

خشونت شوهران علیه زنان به‌عنوان یکی از معضلات اجتماعی در کشور مطرح است و شیوع روزافزون آن در اکثر نقاط ایران مشاهده می‌شود. این پژوهش از طریق فراتحلیل نتایج آنها درصدد پاسخگویی به این سؤالها است که مهمترین متغیرهای تبیین‌کنندة خشونت خانگی در پژوهشها و تحقیقات انجام گرفته کدام است؟ در این پژوهش از روش فراتحلیل استفاده شده است. تحقیقات مربوط به خشونت علیه زنان در ایران با مطالعة اسنادی از نوع تحلیل محتوای متون مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته، و اطلاعات مورد نیاز در دسته‌بندی موضوعی، روش‌شناسی یافته‌ها، دسته‌بندی متغیرها و دسته‌بندی نظری استخراج شده و مورد تحلیل و فراتحلیل قرار گرفته است. بیشترین میزان خشونت بین زنان سنین 20 تا 30 سال با 48/5 درصد و کمترین میزان خشونت در گروه‌های سنی 45 تا 50 سال با 9/6 درصد است. در مجموع خشونتهای روانی ـ عاطفی با 52 درصد شایعترین نوع خشونت علیه زنان بوده است؛ پس از آن نیز خشونت فیزیکی با 37 درصد و خشونت اجتماعی با 34 درصد به ترتیب شایعترین انواع خشونتها علیه زنان را تشکیل می‌دهد. کمترین میزان خشونت علیه زنان به خشونت جنسی با 11 درصد مربوط است. میزان خشونت بین زنان خانه‌دار با 65/3 درصد شیوع بیشتری داشته است. محاسبه اندازه اثر و شدت تأثیر رابطه متغیرهای مطالعات، بیانگر این است که50 درصد متغیرها دارای تأثیر کم، 43 درصد شدت متوسط و فقط 7 درصد دارای شدت تأثیر در حد زیاد بوده است. میانگین اندازة اثر r در مطالعات مورد بررسی ESrQ=0/32 به دست آمد. پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی، بعد خانوار، تجربه و مشاهده خشونت در خانواده خاستگاه، سرمایه اجتماعی، دخالت خویشاوندان، شیوة همسرگزینی، اعتماد بین زوجین و حمایت اجتماعی بیشترین میزان واریانس مشاهده شده در ارتباط بین متغیرهای مستقل و وابسته را تبیین می‌کند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. آبوت، پاملا؛ والاس، کلر (1385). جامعه شناسی زنان. ترجمه منیژه نجم عراقی. تهران: نشر نی.
  2. احمدی، حبیب (1384). جامعه‌شناسی انحرافات. تهران: انتشارات سمت.
  3. احمدی، بتول؛ علی محمدیان، معصومه؛ باقری، بنفشه (1385). تأثیر خشونت خانگی بر سلامت روان زنان متأهل در تهران. مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی. شماره 2: 35 تا 44.
  4. اعزازی، شهلا (1377). خشونت خانگی بازتاب ساختار جامعه. نشریه زنان. ش 50: 48 تا 50.
  5. امامی متولی، محمد؛ علیان، فاطمه (1380). بررسی توزیع فراوانی همسرآزاری در شهر کرج. خلاصه مقالات همایش سراسری سلامت در خانواده. دانشگاه علوم پزشکی اراک.
  6. بخارایی، احمد (1386). جامعه شناسی انحرافات اجتماعی در ایران. تهران: نشر پژواک.
  7. بختیاری، افسانه؛ امیدبخش، نادیا (1382). بررسی علل و آثار خشونت علیه زنان در خانواده در مراجعین به پزشک قانونی بابل. مجله پزشکی قانونی. شماره 31: 1 تا 30.
  8. بگرضایی، پرویز (1393). تحلیل جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر خشونت مردان علیه زنان در خانواده؛ مطالعه موردی شهر ایلام. فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی. شماره 39: 75 تا 104.
  9. پناغی، لیلا؛ قهاری، شهربانو (1387). بررسى سلامت روان زنان قربانى همسرآزارى در شهر تهران. مجله دانشگاه علوم پزشکى گرگان. شماره 17: 69 تا 79.
  10. پورنقاش تهرانی، سید سعید (1384). بررسی خشونت خانوادگی در خانواده‌های تهران. دوماهنامه دانشگاه شاهد. شماره 13: 23 تا 36.
  11. توکلی، نیره (1379). جامعه‌شناسی خشونت در خانواده. چ دوم. ج ششم. تهران: نشر توسعه.
  12. جهانفر، شایسته (1382). شیوع خشونت خانگی بین زنان باردار. فصلنامه پرستاری ایران. شماره 31 و 32: 93 تا 100.
  13. چلبی، مسعود؛ مبارکی، محمد (1384). تحلیل رابطه سرمایه اجتماعی و جرم در سطوح خرد و کلان. مجله جامعه شناسی ایران. شماره 2: 3 تا 44.
  14. رابینگتن، اِرل؛ مارتین، واینبرگ (1391). رویکردهای نظری هفتگانه در بررسی مسائل اجتماعی. ترجمه رحمت‌الله صدیق سروستانی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  15. رفیعی فر، شهرام؛ پارسی نیا، سعید (1380). خشونت علیه زنان. تهران: انتشارات تندیس.
  16. زنجانی زاده، هما؛ صالح‌آبادی، ابراهیم؛ جعفریان یزدی، ندا (1393). بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر خشونت خانگی علیه زنان در مشهد. فصلنامه توسعه اجتماعی. شماره 2: 7 تا 46.
  17. زنگنه، محمد (1380). بررسی جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر خشونت شوهران علیه زنان در خانواده‌های شهر بوشهر. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شیراز.
  18. صادقی فسایی، سهیلا (1389). خشونت خانگی و استراتژی‌های زنان در مواجهه با آن. مجله بررسی مسائل اجتماعی ایران. شماره 1: 107 تا 142.
  19. صدیق سروستانی، رحمت‌الله (1388). آسیب‌شناسی اجتماعی. تهران: انتشارات سمت.
  20. صدیق سروستانی، رحمت‌الله (1379). فراتحلیل مطالعات انجام شده در حوزه آسیب‌شناسی اجتماعی در ایران. مجله نامة علوم اجتماعی. شماره 15: 67 تا 103.
  21. طالب، مهدی؛ پیری، صدیقه؛ محمدی، سمیه (1389). فراتحلیلی بر مطالعات فقر در جامعة روستایی ایران. مجله توسعه روستایی. شماره 2: 23 تا 40.
  22. علیوردی نیا، اکبر؛ رضی، داود؛ آیینی، صدیقه (1392). تبیین جامعه‌شناختی خشونت علیه زنان: آزمون تجربی نظریه‌های منابع در دسترس زنان و فمینیسم رادیکال. فصلنامة علمی ـ پژوهشی رفاه اجتماعی. شماره 49: 323 تا 358.
  23. غضنفری، فیروزه (1389). عوامل مؤثر برخشونت علیه زنان در استان لرستان. فصلنامه علمی ـ پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی لرستان. شماره 2: 5 تا 11.
  24. فنی، زهره (1378). بررسی علل خشونت نسبت به زنان. سمینار زن در یافته‌های نوین پژوهشی. مجموعه مقالات پژوهشکده زنان دانشگاه الزهرا.
  25. فیض‌اللهی، علی (1389). فراتحلیل مطالعات خودکشی در استان ایلام. مجموعه مقالات همایش ملی خودکشی؛ علل، پیامدها و راهکارها، تهران: انتشارات جامعه شناسان.
  26. قاضی طباطبایی، محمود؛ محسنی تبریزی، علیرضا (1382). طرح‌ م‍ل‍ی‌ ب‍ررس‍ی‌ پ‍دی‍ده‌ خ‍ش‍ون‍ت‌ خ‍ان‍گ‍ی‌ ع‍ل‍ی‍ه‌ زن‍ان‌. ت‍ه‍ران‌: وزارت‌ ک‍ش‍ور، دف‍ت‍ر ام‍ور اج‍ت‍م‍اع‍ی‌.
  27. قهاری، شهربانو؛ عاطف، وحید (1384). بررسی میزان همسرآزاری در تنکابن. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران. شماره 50: 83 تا 89.
  28. لوزیک، داتیلین (1383). نگرشی نو در تحلیل مسائل اجتماعی. ترجمه سعید معیدفر. تهران: نشر امیرکبیر.
  29. محسنی تبریزی، علیرضا (1372). همه‌گیری‌شناسی و سبب‌شناسی خودکشی در ایلام. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران.
  30. ناطق پور، محمد جواد؛ فیروزآبادی، سید احمد (1385). شکل‌گیری سرمایة اجتماعی و فراتحلیل عوامل مؤثر بر آن. نامه علوم اجتماعی. شماره 28: 160 تا 190.
  31. همتی، رضا (1383). عوامل مؤثر بر خشونت مردان علیه زنان: مطالعه موردی خانواده‌های تهرانی. فصلنامه رفاه اجتماعی. شماره 12: 227 تا 256.
  32. هومن، حیدرعلی (1387). راهنمای عملی فراتحلیل در پژوهش علمی. تهران: انتشارات سمت.
  33. Egger, M. Smith, G. D. and Altman, D. G. (2001); Systematic Reviews in Health Care Meta- analysis in context; BMJ publishing Group.
  34. Gelles RJ. (1985), Family Violence. Annual review of Sociology.
  35. Good William. J. (1989)," The Family" , second edition, New Delhi, Prentice hall of India.
  36. Heise,L. L .(1998) "Violence Against Women: An Integreted Ecological Framework" , Violence Against Women, 4(3), 262-291.
  37. Sethi, D: Watts, A: Watson, J and McCarthy. (2004), Experience of Domestic Violence by
  38. Women Attending an Inner City Accident Emergency Department, British Association for
  39. Accident and Emergency, 21.
  40. Univrse M. (2000) “ Violence one third of women have been Absed” UNE PA. No 1,Vol 27.
  41. Wolf, Fredric (1986), Meta-Analysis: Quantitative Methods for Research Synthesis, Volume 59, SAGE Publications.
فصلنامه فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده
دوره 12، شماره 38 - شماره پیاپی 38
788
اردیبهشت 1396
صفحه 71-97

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 10 بهمن 1395
  • تاریخ بازنگری: 23 آبان 1403
  • تاریخ پذیرش: 28 شهریور 1397
  • تاریخ انتشار: 01 اردیبهشت 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار