تأثیر سیاستهای فرهنگی پهلوی بر بروز بحران هویت زن ایرانی (با تکیه بر نظریه تکوین و تکون هویت ملی ایرانیان)

نویسندگان

1 دانشگاه امام حسین ع

2 پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

این مقاله با استفاده از روش تحلیلی ـ تاریخی به تبیین سیاستهای فرهنگی پهلوی اول در عرصه زنان می‌پردازد و با تکیه بر نظریه تکوین و تکون هویت ملی ایرانیان به دنبال پاسخ به این سؤال است که این سیاستها بر بروز بحران هویت زن ایرانی چه تأثیری داشته است. یافته‌های تحقیق حاکی است به دلیل اینکه لایه اصلی و هسته مرکزی هویت ایرانی بر سه عنصر اسلامی، ایرانی و شیعی مبتنی است و سیاستهایی نظیر تقویت روحیه خودناباوری در زن مسلمان، ترویج سبک زندگی غربی (سبک زندگی غیر ایرانی)، ترویج علنی بی‌حجابی، ترویج ولنگاری با تغییر در قانون ازدواج و طلاق در تعارض جدی با هویت زن ایرانی است. به دلیل غلبه نسبی ساختارهای مبتنی بر الگوی توسعه غربی بر جامعه ایرانی عصر پهلوی اول، در دراز مدت، زن ایرانی را با به‌هم‌ریختگی و در نهایت بحران هویت روبه‌رو کرده است.

کلیدواژه‌ها


  1. آبراهامیان، یرواند (1394). تاریخ ایران مدرن. تهران: نشر نی.
  2. آشنا، حسام الدین؛ روحانی، محمدرضا (1389). هویت فرهنگی ایرانیان از رویکردهای نظری تا مؤلفه‌های بنیادی. فصلنامه تحقیقات فرهنگی. شماره 12: 157 تا 182.
  3. آقابخشی، علی؛ افشاری راد، مینو (1389). فرهنگ علوم سیاسی. تهران: چاپار.
  4. آوری، پیتر (بی‌تا). تاریخ معاصر ایران. ترجمه محمد رفیعی مهرآبادی. تهران: عطایی.
  5. بامداد، بدرالملوک (1347). زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید. تهران: ابن سینا.
  6. بشیریه، حسین (1379). جامعه‌شناسی سیاسی در ایران. تهران: نشر نی.
  7. بصیرت منش، حمید (1385). علما و رژیم رضاخان. تهران: مؤسسه چاپ و نشر عروج.
  8. بلوشر، ویپرت (1347). سفرنامه بلوشر (گردش روزگار در ایران). تهران: ابن سینا.
  9. حکمت، علی اصغر (1335). سی خاطره از عصر فرخنده پهلوی. تهران: پارس.
  10. حکمت، علی اصغر (1379). ره‌آورد حکمت (شرح مسافرتها و سفرنامه‌های میرزا علی اصغرخان حکمت شیرازی). به اهتمام سید محمد دبیرسیاقی. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
  11. خامنه‌ای، سید علی (1385). بیانات. پایگاه اطلاع رسانی مقام معظم رهبری.
  12. خمینی، روح الله (امام خمینی ره) (1369). صحیفه امام. تهران: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
  13. خمینی، روح الله (امام خمینی ره) (بی‌تا). کشف اسرار. بی نا.
  14. داوری اردکانی، رضا (1360). ناسیونالیسم و انقلاب. تهران: انتشارات وزارت ارشاد اسلامی.
  15. داوری اردکانی، رضا (1372). درباره غرب. تهران: هرمس.
  16. داوری اردکانی، رضا (1379). سیری درتاریخ روشنفکری در ایران و جهان. تهران: سخن.
  17. دولت آبادی، یحیی (‌1371). حیات یحیی. تهران: عطار.
  18. ذاکر اصفهانی، علیرضا (1386). فرهنگ و سیاست ایران در عصر تجدد. تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
  19. رازی، عبدالله (1317). تاریخ ایران از ازمنه باستان تا سال 1316. تهران: اقبال.
  20. روزن، کنتس مادفون (1369). سفری به دور ایران. ترجمه علی محمد عبادی. تهران: پاژنگ.
  21. صدر، محسن (1364). خاطرات صدرالاشراف. تهران: وحید.
  22. صدیق، عیسی (1338). یادگار عمر. ج 2. تهران: شرکت سهامی طبع کتاب.
  23. صفایی، ابراهیم (1355). رضاشاه کبیر در آینه خاطرات. تهران: وزارت فرهنگ و هنر.
  24. الطایی، علی (1378). بحران هویت قومی در ایران. تهران: نشر شادگان.
  25. عابدی، اعظم السادات (1383). طرح ساختارشناسی هویت محله‌ای شهر تهران. تهران: امیدان.
  26. قربانی، قدرت اله (1383). هویت ملی از دیدگاه شهید مطهری. فصلنامه مطالعات ملی. شماره 18: 63 تا 86.
  27. متین دفتری، احمد (1370). خاطرات یک نخست وزیر. به کوشش باقر عاقلی. تهران: علمی.
  28. مکی، حسین (1359). تاریخ بیست ساله ایران. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  29. مهدوی زادگان، داود (1381). پارادوکس روشنفکرانه. تهران: کانون اندیشه جوان.
  30. نجفی، موسی (1378). ساحت معنوی هویت ملی ایرانیان. تهران: دفتر نشر معارف.
  31. نجفی، موسی (1392). هویت شناسی. اصفهان: آرما.
  32. نفیسی، سعید (1345). تاریخ معاصر ایران. تهران: فروغی.
  33. نوری اسفندیاری، فتح‌الله (1335). رستاخیز ایران. تهران: بی نا.
  34. هاکس، مریت (1368). ایران: افسانه و واقعیت. ترجمه محمدحسین نظری‌نژاد، محمد تقی اکبری و احمد نمایی. مشهد: معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی.
  35. هدایت، مهدیقلی (مخبرالسلطنه) (1329). خاطرات و خطرات. تهران: شرکت چاپ رنگین.
  36. الول ساتن، ال پی (1335). رضاشاه کبیر یا ایران نو. ترجمه عبدالعظیم صبوری. تهران: بی نا.
  37. اسناد و روزنامه‌ها
  38. روزنامه اطلاعات، ش 1855، 25 اسفند 1311
  39. روزنامه اطلاعات، ش 20108 ، 26 دی 1372
  40. روزنامه اطلاعات، اطلاعات در یک ربع قرن، مؤسسه اطلاعات، 1385
  41. روزنامه خراسان، س 15، ش 4119 ،7 مهر 1342
  42. سازمان اسناد ملی ایران، اسناد نخست وزیری/رجال/روحانیون/ ش تنظیم 116001