دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، تهران: ایران
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی تأثیر گسترش روز افزون استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی بر ساختار خانواده انجام شده است. برای رسیدن به نتایج دقیقتر، تحقیق به روش آمیخته (کیفی و کمّی) صورت گرفته و برای جمع آوری اطلاعات ابتدا از شیوه مصاحبه با روش نمونه‌گیری نظری با 30 نفر از افراد فعال (متأهل) در شبکه‌های اجتماعی مجازی بهره گرفته، و در ادامه از ابزار پرسشنامه برای آزمون فرضیه‌ها استفاده شده است. یافته‌های تحقیق نشان داد، صرف حضور افراد و استفاده آنان از فناوریهای مرتبط با شبکه‌های اجتماعی نمی‌تواند به آسیب هویتی و پیدایش گسست در نهاد خانواده منجر شود؛ بلکه با شناخت، رعایت و کنترل جوانب ابعاد حاکم بر این پدیده، افراد می‌توانند با حضور در این فضا حمایتهای نسبی به دست آورند هم‌چنین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی با سرمایه اجتماعی پیوندی درون خانواده (درون گروهی) رابطه معناداری ندارد ولی نوع استفاده کاربران در این فضا با احساس تعلق خانوادگی همبستگی معناداری دارد. به نظر می‌رسد احساس کاهش تعلق خانوادگی و سرمایه اجتماعی درون خانواده صرفا نظر دیگر افراد خانواده است و خود کاربر به کاهش یافتن سرمایه اجتماعی پیوندی خانوادگی خویش در اثر استفاده از این فضا اعتقادی ندارد.
کلیدواژه‌ها: شبکه‌های اجتماعی مجازی، سرمایه اجتماعی، روش آمیخته، نهاد خانواده.
اعزازی، شهلا (1372). جامعه‌شناسی خانواده: با تاکید بر نقش، ساختار و کارکرد خانواده در دوران معاصر. تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
اکبری تبار، علی اکبر؛ هزار جریبی، جعفر (1390). مطالعه‌ای در باب تأثیرات شبکه‌های اجتماعی مجازی بر سبک زندگی و اوقات فراغت جوانان. بازیابی شده از:
http://onlinesna.files.wordpress.com
اکبری تبار، علی اکبر (1391). مطالعه شبکه‌های اجتماعی مجازی: مطالعه موردی شبکه‌های دوره و یو 24. پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی. دانشگاه تربیت مدرس.
بات، الیزابت (1373). نقش‌های زناشویی و شبکه‌های اجتماعی. ترجمه حسن پویان. تهران: چاپخش.
چرخ زرین، صادقی، نوغانی (1391). تأثیر فیسبوک بر کاهش سرمایه پیوندی[متن مقاله]. بازیابی شده از:
http://www.civilica.com/
چوپانی، سعید (1392). من توئیت می‌کنم، پس هستم[متن مقاله]. بازیابی شده از:
http://www.socialmedia.ir/
حکیمی، رویا (1390). نقش شبکه‌های اجتماعی بر هویت (ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاﯼ ﻣﻮردﯼ روﯼ فیسبوک و ﮐﺎرﺑﺮان ﮐﺮد). مجله جهانی رسانه. شماره 11. سپهری فر، سعید (1392) چرا شبکه‌های اجتماعی اعتیاد آورند. عصر ایران01/11/1392.
عبدالکریمی، بیژن (1392). تاملاتی پیرامون حملات سایبری به اسطوره فوتبال [یادداشت وب سایت]. بازیابی شده از:
http://www.mosalas.ir/PrintVer.aspx?News_Id=12408
رضائیان، علی (1379). مدیریت رفتار سازمانی، تهران: سمت.
رفعت جاه، مریم (1383). زنان و بازتعریف هویت اجتماعی. رساله دکتری جامعه شناسی. دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
ریترز، جرج (1377). نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر. ترجمه محسن ثلاثی. تهران: انتشارات علمی.
کاستلز، مانوئل (1381). عصراطلاعات. ترجمه احد علیقلیان. تهران: انتشارات طرح نو.
کفاشی، مجید (1388). اثر اینترنت بر ارزشهای خانوادگی. فصلنامه پژوهش علوم اجتماعی دانشگاه رودهن. شماره 3.
مشعوف، نرگس (1391). سهم شبکه‌های اجتماعی در تضعیف روابط خانوادگی [یادداشت وبسایت]. بازیابی شده از:
http://www.yjc.ir/fa/news/3627988
میرزایی، خلیل (1388). پژوهش، پژوهش‌گری و پژوهش‌نامه‌نویسی. تهران: جامعه شناسان.
محمدپور، احمد (1390). روش تحقیق کیفی ضد روش. تهران: جامعه شناسان.
نقیب السادات، سیدرضا (1390) مدیریت خانواده در برخورد با شبکه‌های اجتماعی. روزنامه جام جم. 13/10/90.
نمکدوست، حسن (1391). تاریخ اجتماعی رسانه‌ها. تهران: همشهری. 14/6/91.
نوغانی، محسن؛ چرخ زرین، مرتضی؛ صادقی، عطیه (۱۳۹۱). تأثیر فیسبوک برکاهش سرمایه اجتماعی پیوندی در خانواده. نخستین کنگره ملی فضای مجازی و آسیب‌های اجتماعی نوپدید. تهران: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی.
Giddens A. (1991). Modernity and Self-Identity: Self and Society in the Late.
Heiydari S، Salahshorian A، Rafie F، Hoseini F. perceived social support and size of social network with quality of life dimension in cancer patients. KAUMS Journal ( FEYZ ). [Research]. 2008;12(2):15-22. [In Persian]
Shareh H، Soltani E، Ghasemi A. Prediction of Quality of Life of Non–Insulin-Dependent Diabetic Patients Based on Perceived Social Support. Zahedan J Res Med Sci (ZJRMS). 2012;14(2):82-5. Persian
)
