ویژگیهای روانسنجی مقیاس ایمان در رابطه زناشویی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه اردکان

2 علوم پزشکی بقیه الله

3 علامه طباطبایی

چکیده

این پژوهش با هدف طراحی و تعیین برخی از ویژگیهای روانسنجی مقیاس ایمان در رابطه زناشویی به منظور تهیه ابزاری برای سنجش نگرش مذهبی در رابطه زناشویی انجام شد. به این منظور، 243 نفر به شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای از بین دانشجویان دانشگاه‌های استان تهران و همسران آنها انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش عبارت بود از مقیاس ایمان در رابطه زناشویی که بر اساس مطالعات نظری و پژوهشی و مصاحبه با زوجین مذهبیِ موفق طراحی شد، پرسشنامه تقدس در ازدواج و مقیاس حضور خداوند در زندگی زناشویی ماهونی و همکاران (1999)، شاخص رضایت زناشویی هادسون (1992) و مقیاس مذهب‌گرایی اسلامی بهرامی احسان (1384). داده‌ها نیز با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی، ضریب همبستگی پیرسون و آزمون t گروه‌های مستقل تحلیل شد. در بررسی یافته‌ها، روایی محتوایی سؤالات از نظر کارشناسان آگاه به موضوع و روایی صوری سؤالات از نظر آزمودنیهای شرکت‌کننده در پژوهش در مرحله پایلوت مورد تأیید قرار گرفت و 19 گویه در این مرحله حذف شد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد 33 گویه باقیمانده از شش عامل الگوی عملی ـ اعتقادی دینی، (عدم) تردید اعتقادی، اتکا به خداوند، حضور خداوند، ارزشگذاری مذهبی و مسئولیت‌پذیری دینی اشباع شده است. هم‌چنین نتایج نشان داد که ایمان در رابطه زناشویی دارای روایی همگرای معنی‌داری با نمره‌های پرسشنامه‌های تقدس در ازدواج، حضور خداوند در رابطه زناشویی، شاخص رضایت عمومی زناشویی، و مقیاس مذهب‌گرایی اسلامی بود (001/0>p). همبستگی نمره-های آزمودنیها در دوبار اجرای آزمون به فاصله زمانی یک هفته معنی‌دار بود (85/0=r) که نشان از پایایی بازآزمایی خوب مقیاس می‌داد (001/0>p). هم‌چنین ضریب آلفای کرونباخ کل سؤالات استخراج شده 94/0= αبود. با توجه به این یافته‌ها می‌توان نتیجه گرفت که مقیاس ایمان در رابطه زناشویی، ابزاری با روایی و پایایی مناسب برای سنجش نگرش مذهبی به زندگی زناشویی در زوجین است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. احمدی نوده، خدابخش؛ فتحی آشتیانی، علی؛ عرب نیا، علیرضا (1385). بررسی رابطه بین تقیدات مذهبی و سازگاری زناشویی. فصلنامه خانواده پژوهی. شماره 2: 55 تا 67.
  2. بهرامی احسان، هادی (1384). ساخت و هنجاریابی پرسشنامه مذهب‌گرایی اسلامی. طرح تحقیقاتی. تهران: دانشکده روانشناسی دانشگاه تهران.
  3. پسندیده، عباس (1389). رضایت زناشویی. تهران: انتشارات سازمان بهزیستی.
  4. ترکان، هاجر؛ مولوی، حسین (1388). بررسی ویژگی‌های روانسنجی «شاخص رضایت زناشویی». مجله روانشناسی. شماره 13: 3 تا 19.
  5. خدایاری فرد، محمد؛ شهابی، روح‌الله؛ اکبری زردخانه، سعید (1386). رابطه نگرش مذهبی با رضایتمندی زناشویی در دانشجویان متاهل. فصلنامه خانواده پژوهی. شماره 3: 55 تا 67.
  6. رضاپور میرصالح، یاسر (1389). بررسی محتوای خودگویی‌های منجر به تعارض بین زوجین. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
  7. رضاپور میرصالح، یاسر (1392). ارائه الگوی مفهومی سازگاری زناشویی مبتنی بر تبیین ابعاد هستی‌شناسی و ارزش‌شناسی در گفتگوهای تعاملی و درون‌شخصی زوجینِ متقاضی طلاق و زوجینِ برخوردار از سازگاری زناشویی. رساله دکتری. دانشگاه علامه طباطبایی.
  8. زادهوش، سمیه؛ نشاط دوست، حمید طاهر؛ کلانتری، مهرداد؛ رسول زاده طباطبایی، سید کاظم (1390). مقایسه اثربخشی گروه درمانی شناختی ـ رفتاری همراه با توصیه‌های مذهبی و گروه درمانی شناختی ـ رفتاری کلاسیک بر کیفیت ارتباط زناشویی بانوان. فصلنامه خانواده پژوهی. شماره 7: 55 تا 68.
  9. کلاین، پل (1994). راهنمای آسان تحلیل عاملی. ترجمه سید جواد صدرالسادات و اصغر مینایی (1380). تهران: انتشارات سمت.
  10. منجزی، فرزانه؛ شفیع آبادی، عبدالله؛ سودانی، منصور (1391). بررسی اثر ارتباط اسلامی و نگرش‌های مذهبی بر بهبود رضایت زناشویی. تحقیقات علوم رفتاری. شماره 10: 30 تا 37.
  11. مهاجرانی، علی اصغر. (1389). تحول وضع زناشویی و تغییر الگوی سنی ازدواج در ایران. فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 41: 53 و 54.
  12. هومن، حیدر علی (1380). اندازه گیری روانی و تربیتی و فن تهیه تست. تهران: انتشارات سلسله.
  13. Ackerman, T. A. (1992). A didactic explanation of item bias, item impact, and item validity from a multidimensional perspective. Journal of educational measurement, 29(1), 67-91.
  14. Amato, P. R., & Booth, A. (1997). A generation at risk: Growing up in an era of family upheaval. Cambridge, MA: Harvard University Press.
  15. Atkins, D. C., & Kessel, D. E. (2008). Religiousness and infidelity: Attendance, but not faith and prayer, predict marital fidelity. Journal of Marriage and Family, 70(2), 407-418.
  16. Colbert, R.L. (2007). Scale development of the Religious Marital Factor Measure-26. Unpublished Dissertation, Regent University.
  17. Copen, C. E., Daniels, K., & Mosher, W. D. (2013). First premarital cohabitation in the United States: 2006–2010 national survey of family growth. National Health Statistics Reports, 64(64), 1-15.
  18. Dollahite, D. C., & Lambert, N. M. (2007). Forsaking all others: How religious involvement promotes marital fidelity in Christian, Jewish, and Muslim couples. Review of Religious Research, 48(3), 290-307.
  19. Dollahite, D. C., Hawkins, A. J., & Parr, M. R. (2012). “Something more”: The meanings of marriage for religious couples in America. Marriage & Family Review, 48(4), 339-362.
  20. Hudson, W.W. (1992). Index of marital satisfaction tempe. AZ, Walmyr Publishing Co.
  21. Lambert, N. M., & Dollahite, D. C. (2006). How Religiosity Helps Couples Prevent, Resolve, and Overcome Marital Conflict. Family Relations, 55(4), 439-449.
  22. Lambert, N. M., & Dollahite, D. C. (2008). The Threefold Cord Marital Commitment in Religious Couples. Journal of Family Issues, 29(5), 592-614.
  23. Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity1. Personnel psychology, 28(4), 563-575.
  24. Mahoney, A., Pargament, K. I., Jewell, T., Swank, A. B., Scott, E. Emery, E., & Rye, M. (1999). Marriage and the spiritual realm: The role of proximal and distal religious constructs in marital functioning. Journal of Family Psychology, 13, 321–338.
  25. Mahoney, A., Pargament, K. I., Murray-Swank, A., & Murray-Swank, N. (2003). Religion and the sanctification of family relationships. Review of Religious Research, 44(3), 220-236.
  26. Mahoney, A., Pargament, K. I., Tarakeshwar, N., & Swank, A. B. (2001). Religion in the home in the 1980s and 90s: Meta-analyses and conceptual analyses of links between religion, marriage, and parenting. Journal of Family Psychology, 15, 559–596.
  27. Oppenheimer, V. K. (1994). Women’s rising employment and the fate of the family in industrialized societies. Population and Development Review, 20(2), 293-342.
  28. Orathinkal, J., & Vansteenwegen, A. (2006). Religiosity and marital satisfaction. Contemporary family therapy, 28(4), 497-504.
  29. Pargament, K. I., Magyar-Russell, G. M., & Murray-Swank, N. A. (2005). The sacred and the search for significance: Religion as a unique process. Journal of Social Issues, 61(4), 665-687.
  30. Robinson, L.A. (1994). Religious orientation in enduring marriage: An exploratory study. Review of Religious Research, 35(3), 207-218.
  31. Stacey, J. (1990). Brave new families: Stories of do-mestic upheaval in late twentieth century America. New York: Basic Books.
  32. Sullivan, K. T., & Karney, B. R. (2008). Incorporating religious practice in marital interventions: To pray or not to pray?. Journal of Social and Clinical Psychology, 27(7), 670-677.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 مرداد 1395
  • تاریخ بازنگری: 28 فروردین 1403
  • تاریخ پذیرش: 28 شهریور 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار