رابطه ابعاد شخصیت و سازگاری زناشویی زوجین: بررسی نقش واسطه‌ای سبکهای عشق

نویسندگان

1 دانشگاه محقق اردبیلی

2 دانشگاه گیلان

چکیده

هدف پژوهش تعیین نقش واسطه‌ای سبکهای عشق در رابطه ابعاد شخصیتی و سازگاری زناشویی زوجین بود. روش پژوهش از نوع همبستگی به روش الگویابی معادلات ساختاری (SEM) بود. جامعه آماری این پژوهش را زوجین دارای مشکل تشکیل می‌دهند که به دادگاه خانواده شهر تبریز مراجعه کرده بودند. از این جامعه 280 نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب، و براساس ویژگیهایی همچون سن و مدت ازدواج همتاسازی شدند؛ سپس از شرکت‌کنندگان خواسته شد مقیاس سازگاری زناشویی (DAS)، نسخه کوتاه پرسشنامه شخصیتی نئو (NEO) و پرسشنامه نگرش نسبت به عشق (LAS) را تکمیل کنند. برای آزمون الگوی فرضی پژوهش از روش تحلیل مسیر استفاده شد و تأثیرات غیر مستقیم از طریق آزمون بوت استراپ نرم‌افزار AMOS براورد شد. یافته‌های تحلیل نشان داد که روان‌رنجوری به صورت منفی (01/0>p) و برونگرایی، توافق، گشودگی و وظیفه‌شناسی به صورت مثبت (01/0>p) سازگاری زناشویی را پیش‌بینی می‌کند. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که سبکهای عشق دوستانه، شهوانی، منطقی، بازیگرانه و فداکارانه می‌تواند هم به صورت جزئی و هم به طور کامل در رابطه ویژگیهای شخصیتی و سازگاری زناشویی نقش واسطه‌ای ایفا کنند. متغیرهایی همچون سبکهای عشق به سبب ماهیت پویا، قابل تغییر و آموزش‌پذیر خود قابل دستکاری و تعدیل است؛ از این رو، تأیید نقش واسطه‌ای این فرایندها در الگوی پیشنهادی پژوهش، این نوید را می‌دهد که مشاوران حوزه ازدواج و خانواده به جای تمرکز صرف به عوامل ثابت در مداخلات خویش بر بهبود الگوهای ارتباطی و عشق‌ورزی زوجین تأکید کنند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. امان‌الهی، عباس؛ اصلانی، خالد؛ تشکر، هاجر؛ غوابش، سعاد؛ نکوئی، سمیه (1391). بررسی رابطه سبک‌های دلبستگی و عشق با رضایت زناشویی. مطالعات روان شناختی زنان. شماره 3: 86-67.
  2. انیسی، جعفر؛ مجدیان، محمد؛ جوشن لو، محسن؛ گوهری کامل، زهرا (1390). بررسی اعتبار و روایی فرم کوتاه پرسشنامه پنج عاملی نئو در دانشجویان. مجله علوم رفتاری. شماره 4: 18 و 17.
  3. بنی جمالی، شکو السادات؛ نفیسی، غلامرضا؛ یزدی، سیده منور (1383). ریشه‌یابی از هم پاشیدگی خانواده‌ها در رابطه با ویژگی روانی ـ اجتماعی دختران و پسران قبل از ازدواج. مجله علوم تربیتی و روان شناسی، شماره 1 و 2: 170-143.
  4. بیات، مریم (1387). تأثیر ایمگوتراپی بر سبکهای عشق‌ورزی زوجین شهر اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره خانواده. دانشگاه اصفهان.
  5. دانش، عصمت (1389). بررسی اثربخشی روش ارتباط محاوره‌ای در افزایش سازگاری زناشویی زوج‌های ناسازگار. خانواده پژوهی. شماره 33: 391-373.
  6. رزاقی، نرگس؛ نیکی جو، معصومه؛ کراسکیان موجمباری، آدیس؛ ظهرابی مسیحی، آرینه (1390). رابطه پنج عامل بزرگ شخصیت با رضایت زناشویی. روانشناسی تحولی: روانشناسی ایرانی. شماره 27: 269-277.
  7. شاکریان، عطا (1390). نقش ابعاد شخصیت و جنسیت در پیش‌بینی سازگاری زناشویی. دو ماهنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، شماره 1: 22-16.
  8. شاکریان، عطا؛ محمدنظری، علی؛ ابراهیمی، پایناز؛ فاطمی، عادل؛ دانایی، صبا (1391). ارتباط شباهت و تضاد در ویژگیهای شخصیتی با سازگاری زناشویی. مجله علوم رفتاری. شماره 3: 251-245.
  9. صادقی، مسعود؛ احمدی، سید احمد؛ بهرامی، فاطمه؛ اعتمادی، عذرا؛ پورسید، سیدرضا (1392). بررسی تأثیر آموزش به شیوه تحلیل رفتار متقابل بر سبکهای عشق‌ورزی زوجین. مجله پژوهشهای علوم شناختی و رفتاری، شماره 2: 84-71.
  10. عباسی، روح اله؛ رسول زاده طباطبایی، سید کاظم (1388). رضایتمندی زناشویی و تفاوتهای فردی: نقش عوامل شخصیتی. مجله علوم رفتاری. شماره 3: 242-237.
  11. عبدی، حمزه؛ گلزاری، محمود (1389). ارتباط میان سبکهای عشق و ویژگیهای شخصیتی. روانشناسی و دین. شماره 3: 74-53.
  12. عسگری، پرویز؛ حافظی، فریبا؛ جمشیدی، ثریا (1389). رابطه سبک اسناد و ویژگیهای شخصیتی با رضایت از زندگی زناشویی در پرستاران زن شهر ایلام. فصلنامه زن و فرهنگ. شماره 3: 33-17.
  13. گروسی فرشی، میرتقی (1380). رویکردهای نوین در ارزیابی شخصیت (کاربرد تحلیل عاملی در مطالعات شخصیت). تبریز: انتشارات جامعه پژوه؛ دانیال.
  14. محمد زاده، علی؛ جمهری، فرهاد؛ برجعلی، احمد (1386). رابطه بین مشابهت و مکمل بودن در ابعاد اصلی شخصیتی زوجین با رضایتمندی زناشویی. مجله روانشناسی تربیتی. شماره 10: 55-71.
  15. محمدزاده‌گان، رضا (1393). نقش میانجی مکانیسم‌های دفاعی در رابطه بین طرحواره‌های ناسازگار اولیه، تحریف شناختی بین فردی و صفات شخصیت مرزی. پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی. دانشگاه تبریز.
  16. محمودی، غلامرضا؛ حافظ الکتب، لیلی (1389). رابطه سبک‌های عشق‌ورزی و رضایتمندی زناشویی. تحقیقات روانشناختی. شماره 6: 114-101.
  17. مشاک، رویا (1388). رابطه سبکهای عشق (صمیمیت، لذت و تعهد) با رضایت زناشویی دانشجویان متأهل. زن و فرهنگ. شماره 2: 97-83.
  18. ملازاده، جواد (1383). بررسی رابطه سازگاری زناشویی با عوامل شخصیت و سبکهای مقابله‌ای در فرزندان شاهد. پایان نامه دکتری رشته روانشناسی عمومی. دانشگاه تربیت مدرس تهران.
  19. مهرابی زاده هنرمند، مهناز (1389). اثر بخشی افزایش مهارتهای زندگی در افزایش سازگاری زناشویی زنان متأهل 40 - 20 ساله. مجله مطالعات آموزش و یادگیری.
  20. وکیلی عباسعلی لو، سجاد (1393). پیش‌بینی الکسی تایمی براساس صفات شخصیتی و سبکهای دلبستگی با نقش میانجی تنظیم شناختی هیجان. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی. دانشگاه تبریز.
  21. یوسفی، ناصر؛ بشلیده، کیومرث؛ عیسی نژاد، امید؛ اعتمادی، عذرا؛ شیربیگی، ناصر (1390). رابطه سبکهای عشق‌ورزی و کیفیت زناشویی در میان افراد متأهل. دو فصلنامه مشاوره کاربردی. شماره 1: 36-21.
  22. Ahmadi, A. (2006). Inspecting effective field-personal factors and effective communicative-bilateral factors on marital satisfaction. Quarterly Of Family Research, 1(3), 221-37. (Persian).
  23. Ahmetoglu, G., Swami, V., & Chamorro-Premuzic, T. (2010). The relationship between dimensions of love, personality, and relationship length. Archives of Sexual Behavior, 39, 1181-1190.
  24. Amiri, M., Farhoodi, F., Abdolvand, N., Rezaie, B. A. (2011) .A study of the relationship between Big-five personality traits and communication styles with marital satisfaction of married students majoring in public universities of Tehran. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 30, 685 – 689.
  25. Campbell, K. Kaufman, J. (2015). Do You Pursue Your Heart or Your Art? Creativity, Personality, and Love. Journal of Family Issues, DOI: 10.1177/0192513X15570318, 1-25.
  26. Caughlin, J. P., Huston, T. L., & Houts, R. N. (2000). How does personality matter in marriage? An examination of trait anxiety interpersonal negativity, and marital satisfaction. Journal Of Personality And Social Psychology, 78, 326-336.
  27. Claxton, A., O’Rourke, N., Smith, J. A., & DeLongis, A. (2011). Personality traits and marital satisfaction within enduring relationships: An intra-couple discrepancy approach. Journal of Social and Personal Relationships; 29(3) 375–396.
  28. Costa, P. T., Mccrae, R. R. (1992). Neopi-r professional manual. Odessa, Fl: Psychological Assessment Resources, Inc.
  29. Cramer, K. M., Collins, K. A., Singleton- Jackson, J. A. (2005). Love styles and self- Silencing in romantic relationships. Guidance & Counselling, 20, (3), 139-146.
  30. Davies, M. F. (1996). EPQ correlates of love styles. Personality And Individual Differences, 20, 257-259.
  31. Donnellan, M., Conger, R., Bryant, C. (2004). The big five and enduring marriages. J Res Pers. 38, 481-504.
  32. Hendrick, C., & Hendrick, S. S. (1989). Research on love: does it measure up? Journal Of Personality & Social Psychology, 56, 784- 794.
  33. Hendrick, S. S., Dicke, A., & Hendrick, C. (1998). The relationship assessment scale. Journal Of Social And Personal Relationships, 15, 137–142.
  34. Igbo, H. I ., Awopetu, R. G., Ekoja., Okwori C. (2015). Relationship between Duration of Marriage, Personality Trait, Gender and Conflict Resolution Strategies of Spouses. Social and Behavioral Sciences: 190 , 490 – 496.
  35. Jane, R. (2002). Attachment and marital quality: changes in the first year of marriage. University Of California, Losangeles.
  36. Jarvis, M. O. (2006). The long term role of newlywed conscientiousness and religiousness in marriage. Unpublished Doctoral Dissertation, University Of Texas At Austin.
  37. Kunkel, A., & Burleson, B. (2003). Relational implications of communication skill evaluations and love styles. The Southern Communication Journal, 68, 181-197.
  38. Kurdek, L. A. (1991). Correlates of relationship satisfaction in cohabiting gay and lesbian couples: integration of contextual, investment, and problem-solving models. Joumal Of Personalitv And Social Psvchology, 61, 910-922.
  39. Kurdek, L. A. (1993). Predicting marital dissolution: a 5 year prospective longitudinal study of newlywed couples. Journal Of Personality And Social Psychology, 64, 221-242.
  40. Kurdek, L. A. (1997a). The link between facets of neuroticism and dimensions of Relationship commitment: evidence from gay, lesbian, and heterosexual couples. Joumal of familv psvchology, 11, 503-514.
  41. Lee, J. A. (1973). The colours of love: an exploration of the ways of loving. Ontario, Canada: New Press.
  42. Lee, J. A. (1977). A typology of styles of loving. Personality And Social Psychology Bulletin, 3 (2), 173- 182.
  43. Levin, T., Krystyna, S., & Hee, S. (2006). Love styles and communication in relationships: partner preferences, initiation, and intensification. Communication Quarterly, 54, 265-275.
  44. Luo, S., Klohnen, E. C. (2005). Assortative mating and marital quality in newlyweds: a couple-centered approach. J Pers Soc Psychol, 88(2), 304-26.
  45. Mirfallahi, S. Z., Akbari, B., Keshvar Panah Karjoun, A., Mavi, G. B., Khoshkhoo Gilavaee, F. (2015). The Investigation Relationship between Personality Characteristics on Marital Satisfaction. Journal of Applied Environmental and Biological Sciences, 2(6)203-209.
  46. Neto, F. (2007). Love styles: a cross-cultural study of british, indian, and portuguese college students. Journal Of Comparative Family Studies. 38, (2), 239-258.
  47. Sanderson, B., & Kurdek, L. A. (1993). Race and gender as moderator variables in predicting relationship satisfaction and relationship commitment in a sample of dating heterosexual couples. Familv Relations, 42, 263-267.
  48. Sinha, S. P. and Mackerjee, N. (1990). Marital adjustment and space orientation. Journal of Social Psychology, 130: 633-639.
  49. Spanier, G., Cole, C. (1976). Toward clarification and investigation of marital adjustment. International Journal Of Sociology Of The Family, 6, 121-146.
  50. White, K. J. (2003). The five-factor model personality and relationship variable: a study of association. Doctoral Dissertation, Graduate Faculty Of Texas Tech University.
  51. Woll, B. S. (1989). Personality and relationship correlates of loving styles. Journal Of Research In Personality, 23 (14), 480-505.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 06 آذر 1394
  • تاریخ بازنگری: 01 آذر 1403
  • تاریخ پذیرش: 28 شهریور 1397
  • تاریخ انتشار: 01 مرداد 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار