تأثیرات آموزش هوش اخلاقی، معنوی و فرهنگی بر عملکرد خانوادگی زنان

نویسنده

رازی

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش هوش اخلاقی، معنوی و فرهنگی بر ابعاد عملکرد خانوادگی در زنان انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی و طرح آن از نوع پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمام زنان مراجعه‌کننده به مرکز مشاوره شاهد و ایثارگر اسلام‌آباد غرب در سال 1392 بود. با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس 20 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه ده نفری آزمایش و کنترل گمارده شدند. به گروه آزمایش بر اساس هوش اخلاقی، معنوی و فرهنگی با توجه به موضوعات، اهداف و پیشینه پژوهش طی ده جلسه آموزش داده شد. طول هر جلسه دو ساعت، تواتر جلسات به‌صورت هفته‌ای دو بار برای گروه آزمایش بود. ابزار پژوهش پرسشنامه عملکرد خانوادگی (FAD) بود. نتایج تجزیه ‌و تحلیل داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیره (MANCOVA) نشان داد که آموزش هوشهای اخلاقی، معنوی و فرهنگی بر ابعاد عملکرد خانوادگی زنان (حل مسئله، نقشها، ارتباط، همراهی عاطفی، آمیزش عاطفی و کنترل رفتار) تأثیر معنی‌داری داشته است. در کل، یافته‌ها لزوم گنجاندن برنامه آموزش هوش اخلاقی، معنوی و فرهنگی را در برنامه‌های آموزش خانواده و زوجین یادآور می‌سازد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. قرآن کریم
  2. ابزری، مهدی؛ اعتباریان، اکبر؛ خانی، اعظم (1389). بررسی تأثیر هوش فرهنگی و اثربخشی آن بر 47 گروه کاری شرکت فولاد مبارکه. پژوهش‌نامه مدیریت تحول. شماره 4: 25 تا 41.
  3. بوربا، میکله (1390). پرورش هوش اخلاقی در کودکان. ترجمه فیروزه کاووسی. تهران: انتشارت رشد.
  4. پارسونز، ریچار؛ هینسون، استفان؛ ساردو براون، دبورا (1386). روانشناسی پرورشی. ترجمه‌ حسن اسدزاده و حسین اسکندری. تهران، انتشارات معاصر.
  5. تامیلسون، باربارا (1384). راهنمای سنجش خانواده. ترجمه فرشاد بهاری و سید اسماعیل مهدوی هرسینی. تهران: انتشارات تزکیه.
  6. تیرگری، عبدالحکیم؛ نژاد فرید، علی اصغر؛ بیان زاده، سید اکبر؛ عابدین، علیرضا (1385). مقایسه هوش هیجانی و رضامندی زناشویی و رابطه ساختاری آنها در زوجین ناسازگار و سازگار شهرستان ساری. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران. شماره 55: 87 و86.
  7. ثنایی، باقر (1379). مقیاس‌های سنجش خانواده و ازدواج. تهران: انتشارات سروش.
  8. جاویدی، نصرالدین؛ سلیمانی، علی‌اکبر؛ احمدی، خدابخش؛ صمدزاده، منا (1392). اثربخشی زوج‌درمانی هیجان مدار بر بهبود عملکرد خانواده. مجله علوم رفتاری. شماره 2: 181 تا 188.
  9. حسینی نسب، سید داوود؛ قادری، رویا (1390). بررسی رابطه بین هوش فرهنگی با بهره‌وری مدیران در مدارس شاهد استان آذربایجان غربی. فصلنامه علوم تربیتی. شماره 13: 27 تا 44.
  10. خانیکی، هادی؛ تبریزی، منصوره (1389). رضایت از زندگی زناشویی در رهگذر نگرش و کنش اخلاقی. فصلنامه علوم اجتماعی. شماره 46: 188 تا 228.
  11. رحیم نیا، فریبرز؛ مرتضوی، سعید؛ دلارام، طوبی (1389). بررسی میزان تأثیر هوش فرهنگی بر عملکرد مدیران وظیفه‌ای. فصلنامه مدیریت فردا. شماره 22: 67 تا 78.
  12. رفیعی، محمد؛ توان، بهمن؛ جهانی، فرزانه (1391). بررسی رابطه عملکرد خانواده و نگرش دینی کارکنان صف و ستاد دانشگاه علوم پزشکی اراک. فصلنامه طب و تزکیه. شماره 3 و 4: 33 تا 44.
  13. ریان، کریستین؛ اپستین، ناتان؛ کیتنز، گابور (1390). ارزیابی و درمان خانواده‌ها با مدل مک مستر. ترجمه فاطمه بهرامی و همکاران. تهران: انتشارات ارجمند.
  14. سلیمانیان، علی‌اکبر؛ محمدی، اکرم (1388). بررسی رابطه هوش هیجانی و رضایت زناشویی. پژوهشنامه تربیتی. دانشگاه آزاد اسلامی بجنورد. شماره 19: 131 تا 150.
  15. سیادت، سید علی؛ مختاری پور، مرضیه؛ کاظمی، ایرج (1388). رابطهی بین هوش اخلاقی و رهبری تیمی در مدیران آموزشی و غیر آموزشی از دیدگاه اعضای هیئت‌ علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. مدیریت سلامت. شماره 36: 61 تا 70.
  16. صلاحیان افشین؛ صادقی، مسعود؛ بهرامی، فاطمه؛ شریفی، مریم (1389). بررسی رابطه بین هوش هیجانی و بخشودگی با تعارضات زناشویی. مجله مطالعات روان‌شناختی شماره 2: 115 تا140.
  17. علی‌اکبری دهکردی، مهناز (1391). رابطه هوش هیجانی و رضایت زناشویی در زوجین. مجله علوم رفتاری. شماره 2: 161 تا 169.
  18. غباری بناب، باقر؛ خدایاری فرد، محمد (1380). رابطه توکل به خدا با اضطراب و صبر و امیدواری در شرایط ناگوار، مجموعه چکیده مقالات همایش نقش دین در بهداشت روان. دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران.
  19. کریمی ثانی، پرویز؛ احیایی، کبری (1390). بررسی رابطه عملکرد خانواده، معنویت، تعهد سازمانی در بین کارکنان دانشگاه آزاد اسامی شبستر. فصلنامه پژوهشهای روان‌شناختی. شماره 1: 23 تا 34.
  20. گلی، رحیم؛ احمدی، زینب (1393). رابطه هوش معنوی و ابعاد عملکرد خانواده در زوجین جانباز و ایثارگر. مجموعه چکیده مقالات اولین کنگره بین‌المللی روانشناسی خانواده. دانشگاه شهید چمران اهواز.
  21. گل محمدیان، محسن (1393). مقایسه هوش اخلاقی زنان سازگار و ناسازگار. مجموعه مقالات اولین کنگره بین‌المللی روانشناسی خانواده. دانشگاه شهید چمران اهواز.
  22. کمری، سامان؛ شهیدی، شهریار؛ آهنگرانی، محمد (1393). نقش بخشایش و معنویت در پیش‌بینی سطح کارایی خانواده. مجله علوم رفتاری. شماره 2:13 تا 24.
  23. مژدگان، سپیده؛ نجفی، مینا (1390). بررسی رابطه آموزه‌های دینی توسط والدین با پرورش هوش اخلاقی کودکان سنین 6 تا 12 سال شهر تهران. اولین همایش ملی آموزش در ایران 1404. تهران. دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام.
  24. مشبکی، اصغر؛ تیزرو، علی (1388). بررسی تأثیر هوش هیجانی و هوش فرهنگی بر موفقیت رهبران در کلاس جهانی. فصلنامه پژوهشهای مدیریت. شماره3: 53 تا 57.
  25. نصر اصفهانی، نرگس؛ اعتمادی، احمد؛ شفیع‌آبادی، عبدالله (1391). بررسی اثربخشی آموزش معنامحور بر عملکرد خانواده زنان متأهل. فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده. شماره 2: 209 تا 221.
  26. ویسی، اسد اله (1391). طراحی مقایسه اثربخشی دو برنامه درمانی مبتنی بر اصول درمان روایتی و درمان مبتنی بر آموزه‌های قرآنی در کاهش تعارضات زناشویی. فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده. شماره 3: 340 تا 357.
  27. یار محمدیان، احمد؛ بنکدار هاشمی، نازنین؛ عسکری، کریم (1390). بررسی تأثیر آموزش هوش هیجانی و مهارت‌های زندگی بر سازگاری زناشویی زوج‌های جوان. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی. شماره 20: 3 تا 1.
  28. Amerikaner, M. Monks, G, Wolfe, P., & Thomas, S. (1994). Family interaction and individual psychological health. Journal of counseling and Development. 72(6), 614-623.
  29. Ang, S., Van Dyne, L., Koh, C., Ng, K. Y., Templer, K. J., Tay, C., Chandrasekar, N. A. (2007). Cultural Intelligence: Its measurement and Effects on Cultural Judgment and Decision Making, Cultural Adaptation, and Task Performance. Management and Organization Review, 3, 335-371.
  30. Antonaccio, O. & Tittle, C. R. (2008). Morality, self-control, and crime. Criminology, 46(2): 479-510.
  31. Atkins DC, Doss BD, Thum YM, Sevier M, Christensen A.(2005). Improving relationship: Mechanisms of change in couple therapy. J Couns Clin Psychol; 73:624-33.
  32. Bishop, D. S. Epestine, N.B. & Baldwin,L.M.(1980). Structuring a family assessment. Canadian family physician.26,1534-1537.
  33. Borba, M. (2001). Building Moral Intelligence. San Francisco: Jossey Bass.
  34. Borba, M. (2005). The step- by – step plan to building moral intelligence, Nurturing Kids Heart & Souls, National Educator Award, National council of self-esteem.Jossey-Bass.
  35. Brislin, R., Worthley, R., & MacNab, B. (2006). Cultural intelligence: Understanding behaviors that serve people‟s goals. Group and Organization Management, 31, 40-55.
  36. Cotton, S. Larkin, E. Hoopes, A. cromer,B., A. &Rosenthal, S. L. (2005). The impact of adolescentspirituality on depressive symptoms and health risk behaviors. Journal of adolescent health, 36, 520-540.
  37. Crystal, D. (2008). Txtng: The Gr8 Db8. Oxford: Oxford University Press.
  38. Earley, P. C. & Ang, S. (2003). Cultural intelligence: individual interactions across cultures. Stanford, CA. Stanford Business Books.
  39. Earley, P. C., & Mosakowski, E. (2005). Cultural intelligence. Harvard Business Review, 82, 139–153.
  40. Egana, R, Macleod, R, Jaye C, McGee, R, Baxter J, Herbinson, P. (2011).What is Spirituality? Evidence From a New Zealand Hospice Study. Mortality: Promoting the Interdisciplinary Study of Death and Dying; 16(4): 307-24.
  41. Fincham, F. D., & Steven, R. H. (2004). Forgiveness and conflict Resolution in marriage, Journal of familypsychology, 18, 72-81.
  42. Gardner, H.(1999). Intelligence reframed: Multiple intelligences for the new millennium. New York: Basic Books.
  43. Gordon, K. C, Hughes, F. M, Tomcik, N. D, Dixon, L. J, & Litzinger, S. C. (2009). Widening Sphers of impact:The role of Forgiveness in Martial and Family Functioning, Journal of Family Psychology, 23, 1, 1-13.
  44. Hafizah, NH, Zaihairul, I. & Geshina, A M. (2012). Moral Competencies among Malaysian Youth. Health and the Environment Journal, 2, Vol 3. No 3.1-10.
  45. Hill, E. (2001). Understanding forgiveness as discovery: Implications for marital and family therapy,contemporary family therapy, 23, 4, 369-384.
  46. Hünler, O. S., & Genc, ÖZ, T. I. (2005). The effect of religiousness on marital satisfaction: Testing the mediator role of marital problem solving between religiousness and marital satisfaction. Contemporay Family Therapy, 27(1), 123-136.
  47. Hunler, O.S, Genc, O.(2005). The effect of religiousness on marital satisfaction: Testing the mediator role of marital problem solving between religiousness and marital satisfaction. Contemporary Family Therapy;27(1):123-136.
  48. Ivtzan, I, Chan, C, P.L, Gardner, H. E, Prashar, K.(2013). Linking Religion and Spirituality with psychological well-being: Examining self-actualization, meaning in life, and personal Growth Initiative. J Relig Health;52(3):915-29.
  49. Jahnson, M. P, (1995). Patriarchal terrorism and common couple violence two forms of violence against women, Journal of Marriage and the family, 57, 283-294.
  50. Johnson, S. L. (2009). Individual and interdependent analyses of relational maintenance, sexual communication, and marital quality.Doctoral dissertation, Arizona State University.
  51. koening, H. G. (2007). Spirituality and depression. Southern medical journal.737-739.
  52. Mahoney, A. (2005). Religion and conflict in marital and parent child relationship. Journal of Social Issues, 61(4), 689-706.
  53. Nasel, D. D.(2004)Spiritual Orientation in Relation to Spiritual Intelligence: A consideration of traditional Christianity and New Age/individualistic spirituality; Unpublished thesis. Australia: The University of South Australia.
  54. Orathinkal, J. & Vansteewegen, A. (2006). Religiosity and marital satisfaction. Contemporary Family Therapy, 28, 497-504.
  55. Ribaudo, A, Takahashi M.(2008). Temporal Trends in Spirituality Research: A Meta-Analysis of Journal Abstracts between 1944 and 2003. Journal of Religion, Spirituality & Aging; 20:1-2, 16-28.
  56. Robins, A, Fiske A.(2009). Explaining the Relation between Religiousness and Reduced Suicidal Behavior: Social Support Rather Than Specific Beliefs. Suicide and Life-Threatening Behavior: Vol. 39, No. 4, pp. 386-395
  57. Sisk, D.A.(2002). Spiritual intelligence: The tenth intelligence that integrates all other intelligences. Gifted Education International, 16(3), 208-212.
  58. Stafford, L. & Dainton, M. & Haas, S. (2000). Measuring routine and strategic relational maintenance: Scale revision, Sex versus gender roles, and prediction of relational characteristics. Communication Monographs. 67, 306-323.
  59. Superson, A. (2009). The Moral Skeptic. Oxford University Press. 127–159.
  60. Thompson, D.A.(1999). The role of religiosity in the school behavior of adolescents with emotional and behavioral disorders. Thesis, Florida State University, Tallahassee.
  61. Trangkasombat, U.(2006) Family functioning in the families of psychiatric patients: A comparison with nonclinical families. J Med Assoc Thai; 89(11):1946-53
  62. Vaijayanthimala, K. Kumari, K. & Panda, P. (2004). Socio entomic heteronomy and marital satisfaction. Journal of Human Ecology, 15 (1), 2-11.
  63. Veughan, F. (2003). What is spiritual intelligence? Journal of humanistic psychology. 42, (2). 16-33.
  64. Yip, T. H & Tse, W. S. (2009). Relationship among dispositional forgiveness of others, interpersonal adjustment and psychological well-being, Personality and Individual Differences, 46, 3, 365-368.
  65. Zhang, W.(2008). Religious Participation and Mortality Risk among the Oldest Old in China. The Journal of Gerontology; 63B, 5S293-S297.
فصلنامه فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده
دوره 11، شماره 34 - شماره پیاپی 34
648
اردیبهشت 1395
صفحه 51-70

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 05 دی 1394
  • تاریخ بازنگری: 07 اردیبهشت 1403
  • تاریخ پذیرش: 28 شهریور 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار