تحلیل جریان‌های اثرگذار در سیاست‌گذاری عدالت جنسیتی ج.ا.ایران؛ با رویکرد تعالی جایگاه زنان در جامعه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار سیاستگذاری عمومی دانشکده فرماندهی و مدیریت دانشگاه افسری امام علی(ع)

2 استادیار علوم سیاسی دانشگاه افسری امام علی (ع)

چکیده

عدالت جنسیتی یکی از مباحث مهم در حوزه عدالت اجتماعی است که در پی تقسیم عادلانه منابع، امکانات و فرصت‌ها میان زن و مرد است. تدوین سیاست‌های عادلانه در این حوزه، از جمله وظایف مهم دولت در عرصه سیاست‌گذاری است. بررسی برنامه‌ها و سیاست‌های دولت‌های بعداز انقلاب، حاکی از اتخاذ رویکردهای متفاوت نسبت به عدالت جنسیتی است. سوال این است که این تغییر رویکردها در سیاستگذاری عدالت جنسیتی ج.ا.ایران متأثر از چه جریاناتی است؟. براین اساس، در این پژوهش تلاش شده، به صورت کیفی و در چارچوب مدل سه جریان کینگدان، جریان‌های اثرگذار در سیاست‌گذاری عدالت جنسیتی ج.ا.ایران در دولت‌های با گفتمان اصلاح‌طلب، عدالت‌محور، اعتدال‌گرا و انقلابی را بررسی و تحلیل گردد. نتایج حاصله حاکی از آن است که تلاقی سه جریان مسئله، جریان سیاسی و جریان خط‌مشی در سیاست‌گذاری عدالت جنسیتی دولت‌های ج.ا.ایران اثرگذار بوده و با روی کار آمدن دولت‌ها و تغییر مدیریت کلان کشور، و همچنین متناسب با رویکرد و گفتمان مربوطه، سیاست‌ها و برنامه‌های متفاوتی را در حوزه مطالبات زنان و عدالت جنسیتی پیگیری و اتخاذ نمایند و در نتیجه موجب باقی ماندن بخشی از مسائل زنان و عدم برقراری عدالت جنسیتی شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of influential currents in gender justice policy-making Iran; With the approach of improving the status of women in society

نویسندگان [English]

  • yagoob yousefvand 1
  • hossein mahdian 2
1 Assistant Professor of Command and Management Faculty of Imam Ali University (AS)
2 Assistant Professor of Political Science at Imam Ali Afsari University (AS)
چکیده [English]

Gender justice is one of the important issues in the field of social justice, which aims at the fair distribution of resources, facilities and opportunities between men and women. Formulating fair policies in this field is one of the important duties of the government in the field of policy making. Examining the programs and policies of post-revolutionary governments indicates the adoption of different approaches to gender justice. The question is that this change of approaches in the politics of gender justice in Iran is influenced by what currents? Therefore, in this research, qualitatively and within the framework of Kingdon's three currents model, effective currents in gender justice policy making in Iran in governments with reformist discourse, justice-oriented, and moderation have been tried. Oriented and revolutionary to be examined and analyzed. The obtained results indicate that the intersection of the three problem currents, the political current and the policy current has been effective in the gender justice policies of the governments of J.A. Also, in accordance with the relevant approach and discourse, follow up and adopt different policies and programs in the field of women's demands and gender justice, and as a result, it has caused a part of women's issues to remain and the non-establishment of gender justice.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Policy making
  • gender justice
  • three currents of Kingdon
  • window of opportunity

Smiley face

مراجع

فهرست منابع
اسمیت، کوین‌‌بی و لریمر، کریستفر دبلیو(1396)، درآمدی نظری بر سیاست عمومی، ترجمه‌‌ی بهزاد عطارزاده، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ نخست.
امین آقایی، مهرناز و مشتاقیان مرضیه (1400)، سیاست‌‌گذاری و حکمرانی در ایران (مجموعه مقالات)، به اهتمام مسعود درودی، مرکز بررسی‌‌های استراتژیک ریاست جمهوری.
باستانی، سوسن و خسروی‌‌دهقی، کوثر(1398)، موانع و چالش‌‌های سیاستگذاری برمبنای عدالت جنسیتی، فصلنامه مسائل اجتماعی ایران، شماره 2.
پریزاد، رضا و بکند، مهدی (1399)، تحلیل گفتمان جایگاه سیاسی زنان در دولت‌‌های احمدی‌‌نژاد و روحانی، مجله بین‌‌المللی پژوهش ملل، شماره57.
توسلی، حمید(1387)، ارائه هشت مدل عملیاتی در چرخه سیاستگذاری برای اجرای مطلوب سیاست‌‌ها، راهبرد یاس، شماره 15.
جلائی‌‌پور، حمیدرضا (1394)، چهار ارزیابی جامعه شناختی از موقعیت زنان ایران(1376- 1384)، فصلنامه رفاه اجتماعی، دوره پنجم، شماره 21.
دانشفرد، کرم‌‌اله( 1393)، فرآیند خط‌‌مشی‌‌‌‌گذاری عمومی، تهران: انتشارات صفار. چاپ اول.
زعفرانچی، لیلا سادات(1385)، زنان و خانواده در چهار برنامه توسعه، فصلنامه مطالعات زنان، شماره33.
سلیمی، ناهید و کاظمی، سیدحسین(1400)، گفتمان‌‌ها و روایت‌‌های خط‌‌مشی‌‌گذاری عدالت جنسیتی در ایران واکاوی علل و جهات تکثر برنامه‌‌ها و خط‌‌مشی‌‌ها، فصلنامه زن در توسعه و سیاست، شماره 2.
سلیمی، ناهید و همکاران(1400)، تحلیل گفتمان‌‌، چارچوبی برای شناسایی ویژگی‌‌های خط‌‌مشی‌‌گذاری عدالت جنسیتی در ایران، مطالعات جنسیت و خانواده، شماره 2.
شاهسونی، مجتبی، مولایی، رسول(1394)، بررسی سیر تحول نقش و جایگاه سیاسی – اجتماعی زنان از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی، دومین کنفرانس بین‌‌المللی علوم انسانی.
شجریان، مهدی(1399)، بررسی رویکردهای رایج در مفهوم عدالت جنسیتی، فصلنامه مطالعات اسلامی زنان و خانواده، شماره 12.
صادقی، الهه(1400)، سیاست جنسیت در ایران معاصر: نقش دولت در تغییر وضعیت و حقوق زنان(1392- 1270)، فصلنامه دولت‌‌پژوهی، شماره27.
صفری‌‌شالی، رضا(1394)، تحلیل گفتمان عدالت جنسیتی در لوایح و برنامه‌‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ج.ا.ایران، مطالعات جامعه‌شناختی، شماره 2.
عباس‌‌زاده، سعیده (1394)، بررسی تطبیقی پنج برنامه توسعه کشور پیرامون دستیابی به عدالت جنسیتی با تأکید بر وضعیت آموزش عالی زنان در ایران و مقایسه آن با وضعیت جهانی، پژوهش‌‌نامه زنان، سال ششم، شماره 1.
عباس‌‌نیا، اکرم و مصفا، نسرین (1390)، مشارکت سیاسی زنان در ج.ا.ایران در پرتو نظریه توانمندسازی زنان در دوره 1375- 1384 مطالعه کمی، فصلنامه زن: حقوق و توسعه (تحقیقات زنان)، سال پنجم، شماره اول.
علاقه‌‌بند حسینی، ملیحه(1393)، نقش رعایت عدالت جنسیتی در افزایش کارآیی فضاهای شهری، پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه بین‌‌المللی امام رضا(ع).
علی‌‌پور، پروین و همکاران(1396)، بازنمائی کشمکش‌‌های گفتمانی عدالت جنسیتی در برنامه‌‌های توسعه ج.ا.ایران، فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره 66.
عشقی‌‌صحرایی، هستی(1396)، بررسی نقش رعایت عدالت در حقوق ورزشی زنان، پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا(ع).
کرمی‌‌قهی، محمد تقی(1391)، تحلیل گفتمان سه برنامه توسعه با رویکردی به مسائل زنان و خانواده، فصلنامه رفاه و برنامه‌‌ریزی اجتماعی، سال چهارم، شماره 13.
گرانپایه، طاهره و جوانمردی، پروانه(1396)، طرح پژوهشی: مسائل زنان ایران، معاونت امور زنان و خانواده.
ملک محمدی، حمیدرضا(1394)، مبانی و اصول سیاستگذاری عمومی، تهران: انتشارات سمت، چاپ اول.
منصوری، آذر(1394)، زنان در برنامه ششم توسعه؛ رویکردها و الزامات، روزنامه شرق، یکشنبه 12مهر، شماره 2413.
میرویسی‌‌نیک، صادق(1394)، توسعه‌‌ی انسانی و عدالت جنسیتی در رویکرد تقابلی آمارتیسین، مطالعات میان‌‌رشته‌‌ای در علوم انسانی، شماره4.
مرکز اطلاعات و آمار زنان(شورای فرهنگی اجتماعی زنان)، مجموعه تحقیقات علوم انسانی در حوزه مسائل زنان، تهران، 1382.
قوی، نیره(1391)، حضور زنان در انقلاب اسلامی و تأثیرآن بر بیداری اسلامی، مجله بیداری اسلامی، شماره 1.
Anderson, James E. (1994), Public Policymaking: And Introduction, 2nd ed, Geneva, IL: Houghton Mifflin.
Dror, Yehezkel (1968), Public Policy Making Reexamined, Scranton, PA: Chandler Publishing.
Kingdon, J. W(1995); Agendas, Alternatives, and Public Policies: Longman Pub Group.
Lasswell, Harold (1951), the policy Orientation, the policy sciences: recent Developments in scope and Method, ed.
Smith, Kevin B & Larimer, Christopher W(2009), The Public Policy Theory Primer.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 24 آذر 1402
  • تاریخ بازنگری: 12 آذر 1403
  • تاریخ پذیرش: 05 دی 1403
  • تاریخ انتشار: 01 فروردین 1404

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار