تحلیل جامعه شناختی نگرش والدین نسبت به ترجیح جنسی ترجیح مند براساس نظریهGT

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه پیام نور استان تهران

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد و مدرس گروه روانشناسی دانشگاه لرستان، مرکز آموزش عالی شهرستان نورآباد دلفان

3 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی دانشگاه دانش البرز

4 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مطالعات جوانان دانشگاه مازندران

چکیده

یکی از مشکلات فرهنگی کشورهای جهان سوم در حوزه مسائل جامعه و جمعیت­شناختی، موضوع نگرش جنسی ترجیح­مند است. منظور از نگرشهای جنسی ترجیحی، قائل بودن به­برتری ذاتی، حقوقی یا نهادی یک جنس نسبت به­جنس دیگر است. در حال حاضر با تغییرات اجتماعی و اقتصادی جامعه و بویژه شهرهای بزرگ، ‏شاهد کمرنگ شدن و حتی بیرنگ شدن این سنتها هستیم. این مطالعه با روش تحقیق کیفی و راهبرد گراند تئوری (GT) انجام شده است. داده­های این تحقیق از طریق مصاحبه­های عمیق جمع­آوری شده است. جامعه مطالعاتی این پژوهش 21 نفر از زنان و مردان شهرستان محمود­آباد استان مازندران است. حجم نمونه پس از این تعداد مصاحبه به­اشباع نظری رسیده است. نتایج شناسه­گذاری چند­گانه به شکل­گیری الگوی نظری تحقیق با محوریت نگرش جنسی ترجیح­مند منجر شده است. یافته­های تحقیق نشان می­دهد که در میان خانواده­های مورد بررسی، نگرش آنها به­برتری جنسی فرزندان خود بیشتر به­سمت جنس پسر است تا دختر؛ هرچند این نگرش در حال کمرنگ شدن است. براساس یافته­های تحقیق، مهمترین دلایل و ریشه­های این نگرش در میان خانواده­های مورد بررسی در عوامل مختلفی چون عوامل تاریخی و فرهنگی، عوامل اجتماعی، عوامل روانشناختی و عوامل اقتصادی ـ حقوقی است. هم­چنین یافته­های این تحقیق نشان می‏دهد که اصلی­ترین و محوریترین مقوله در پژوهش، اقتصادی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Sociological Analysis of Parental Attitude towards Preferential Gender Preference Based on GT Theory

نویسندگان [English]

  • Fahime kalbasiisfahani 1
  • behzad hashemian 2
  • iman ahmadi sarayi 3
  • soheila nikbakhsh 4
1 Assistant Professor, Department of Quran and Hadith Sciences, Payam-e Noor University of Tehran Province
2 MA and Instructor at University of Lorestan and Norabad Delfan Institute of Higher Education
3 Master of Social Sciences Research, Alborz Institute of Higher Education
4 Master of Youth Studies, University of Mazandaran
چکیده [English]

One of the cultural problems of Third World countries in the field of social and demographic issues is preferential gender preference. What preferential gender preference denotes is belief in the inherent, legal or institutional superiority of one gender over the other. At present, with social and economic changes in the society especially in big cities, we are witness to the weakening and even eradication of these traditions. This study has been conducted using the qualitative research method and Grounded Theory (GT) strategy. The research data were collected through in-depth interviews. The population consisted of 21 men and women from Mahmoudabad in Mazandaran province, Iran. The sample size reached theoretical saturation after 21 interviews. The results of multiple coding led to the formation of the theoretical model of the research with a central role of preferential gender preference. The findings show that, among the surveyed families, a masculine child tends to be preferred to a feminine child although this attitude is getting waned. According to the research findings, the most important reasons and roots of this attitude among the studied families are related to various factors such as historical and cultural factors, social factors, psychological factors and economic-legal factors. The findings further reveal that economic factor is the main and most central issue.

کلیدواژه‌ها [English]

  • parents' attitude towards childbearing
  • superiority of a masculine child
  • gender preference based on GT theory
  • childbearing in Iranian society
ادیبی­سده، مهدی؛ ارجمندسیاهپوش، اسحق؛ درویش­زاده، زهرا (1390)، بررسی میزان افزایش باروری و عوامل مؤثر بر آن در میان طایفه کرد ساکن اندیمشک، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، ش 1: 81 ـ 98.
افراخته، حسن (1375)، تفاوت اهداف باروری بین زن و مرد، عوامل و نتایج آن: مطالعات موردی سیستان‌وبلوچستان، مجله تحقیقات جغرافیایی، ش 41: 116 ـ 123.
اکابران، آرش؛ محمودی، محمود؛ زراعتی، حجت؛ مجلسی، فرشته (1387)، بررسی ارتباط عوامل اجتماعی ـ اقتصادی و دموگرافیک با باروری، مجله علوم پزشکی دانشگاه سبزوار، دوره 15، ش 1: 40 ـ 45.
حاتمی­ورزنه، ابوالفضل؛ اسمعیلی، معصومه؛ فرحبخش، کیومرث؛ برجعلی، احمد (1395)، بررسی مقایسه­ای ازدواجهای پایدار رضایتمند و ازدواجهای در حال جدایی (مطالعه کیفی)، فصلنامه فرهنگی ـ تربیتی زنان در خانواده، س سوم، ش 35: 7 ـ 39.
رازقی، نادر؛ اسلامی، اصلی (1394)، مطالعه کیفی علتهای تعارض در خانواده، فصلنامه فرهنگی ـ تربیتی زنان در خانواده، س سوم، ش 32: 72 ـ 53.
رشیدی، ابراهیم (1379)، بررسی عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و جمعیتی مؤثر بر باروری در شهر دهقانان (استان اصفهان)، فصلنامه جمعیت، ش 33 ـ 34.
ریاحی، محمداسماعیل (1385)، عوامل اجتماعی ـ خانوادگی مؤثر بر نگرش جنسیتی جوانان استان مازندران، فصلنامه علمی ـ فصلنامه رفاه اجتماعی، س ششم، ش 25: 169ـ191.
زارع­شاه­آبادی، اکبر؛ عزیزیان­فارسانی، فاطمه (1390)، بررسی عوامل مؤثر بر ترجیح جنسی در میان زنان شهر اصفهان، نامه انجمن جمعیت­شناسی ایران، دوره 6، ش 11: 5 ـ 31.
عباسی­شوازی، محمدجلال؛ مک­دونالد، پیتر؛ حسینی­چاوشی، میمنت؛ کاوه­فیروز، زینب (1381)، بررسی دیدگاه زنان در مورد رفتارهای باروری در استان یزد با استفاده از روش کیفی، نامه علوم اجتماعی، ش 20: 169 ـ 203.
عنایت، حلیمه؛ مختاری، مریم (1388)، نظریه مبنایی جامعه­پذیری دوران کودکی و تصور بدنی زنان: بررسی زنان تحت عمل جراحی زیبایی بینی در شهر شیراز، مطالعات اجتماعی ـ روانشناختی زنان، س 7، ش 1: 7 ـ 30.
فراستخواه، مقصود (1387)، آینده­اندیشی درباره کیفیت آموزش عالی ایران؛ الگوی برآمده از نظریه مبنایی (GT)، فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، ش 5: 67 ـ 95.
فروتن، یعقوب؛ سعیدی­مدنی، سیدمحسن؛ عسگری­ندوشن، عباس؛ اشکاران، ربابه (1395)، الگوها و تعیین‌کننده‌های ترجیح جنسیتی در شهرستان نکا استان مازندران، نامه انجمن جمعیت­شناسی ایران، دوره 9، ش 17: 171 ـ 197.
محمودیان، حسین؛ محمودیانی، سراج­الدین (1393)، مطالعه تطبیقی نگرش مردان و زنان به­تعداد فرزندان دالخواه: مطالعه موردی افراد در شرف ازدواج مراجعه­کننده به­مراکز بهداشتی منتخب شهر کرمانشاه، مجله مطالعات راهبردی زنان، دوره 16، ش 632: 97 ـ 124.
مدیری، فاطمعه؛ رحیمی، علی (1395)، ترجیح جنسی و نقش نگرشهای جنسیتی در شکل­گیری آن، نامه انجمن جمعیت­شناسی، س یازدهم، ش 22: 9 ـ 41.
منصوریان، محمدکریم؛ خوشنویس، اعظم (1385)، ترجیحات جنسی و گرایش زنان همسردار به­رفتار باروری: مطالعه موردی شهر تهران، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره 47، ش 2: 129 ـ 146.
نقدی، اسداله؛ زارع، صادق (1392)، بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر باروری زنان حاشیه­نشین، فصلنامه زن و جامعه، دوره 4، ش 2: 31 ـ 54.
وثوقی، منصور؛ دائمی، اکرم (1384)، عوامل اجتماعی ـ فرهنگی مؤثر بر نگرش والدین نسبت به روابط میان نوجوان دختر و پسر در شهر تهران، نامه انسانشناسی، س چهارم، ش 7: 161 ـ 188.
دوره 15، شماره 50
فصلنامه بهار 1399
اردیبهشت 1399
صفحه 7-26
  • تاریخ دریافت: 13 اردیبهشت 1396
  • تاریخ بازنگری: 02 آذر 1398
  • تاریخ پذیرش: 17 آذر 1398
  • تاریخ انتشار: 01 اردیبهشت 1399