شاخص‌های سلامت روان سالمندی در فرهنگ ایرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات،

2 ـ استاد مرکز تحقیقات علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)،

3 دانشیار، گروه روانشناسی بالینی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران

چکیده

باتوجه‌به افزایش جمعیت سالمندی در جهان و ایران، تدوین برنامه‌های حمایت‌گرانه جامع (سلامت جسمی- روانی) درباره این قشر ضروری است. لازمه این کار، داشتن شاخص‌های سالمندی متناسب فرهنگ ایرانی است. باتوجه‌به نبود چنین شاخص­هایی، پژوهش حاضر انجام شد. این پژوهش با استفاده از روش­های مرور نظام‌مند و داده‌بنیاد در سال 1397 انجام شد. برای مرور نظام‌مند، 51 مقاله­ منتشرشده از بین 897 مقاله در بازه زمانی 2018-1970 استخراج و تحلیل شد. برای اجرای روش داده‌بنیاد، با استفاده از روش مصاحبه اکتشافی، 20 سالمند موفق به‌صورت هدف‌مند انتخاب و مصاحبه شدند. تجزیه‌و‌تحلیل داده‌های به‌دست‌آمده در کدگذاری باز، منجر به شناسایی 160 مؤلفه­ و شاخص شد و پس از دریافت نظرات10 نفر از متخصصان و کدگذای مجدد و اصلاحات لازم، در 5 مؤلفه اصلی تدوین شد: 1. عامل جسمانی (توجه به سلامتی، مسائل رفاه جسمی، داشتن سلامت جسمانی)؛ 2.عامل روان‌شناختی (مدیریت، تاب­آوری، عملکرد شناختی، سلامت رفتاری، پیشرفت‌خواهی، کمال‌گرایی)؛ 3. خانواده (فرزندان، همسر، والدین)؛ 4. اجتماعی (ارتباط اجتماعی، ارتباط با اقوام، فعالیت اجتماعی، وضعیت مالی و اقتصادی)؛ 5. مذهبی (اعتقادات مذهبی، فعالیت مذهبی): مجموعاً 18 عامل و 133 شاخص به‌دست آمد. مؤلفه­هایی همانند: زندگی با خانواده، روابط و مشارکت اجتماعی، وضعیت بهداشت و سلامت جسمی و روانی، باورهای مذهبی و سبک زندگی، اصلی­ترین شاخص‌های سالمندی سالم ایرانی است و اولویت برنامه­های حمایتی، مراقبتی و سنجش و پایش وضعیت سالمندی در کشور می‌تواند متمرکز بر این مؤلفه‌ها باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Indicators of aging mental health in Iranian culture

نویسندگان [English]

  • Ali Akbar Rahimi 1
  • khodabaksh ahmadi noodeh 2
  • Ali Asghar Asgharnejad Farid 3
1 PhD Student of Counseling, Islamic Azad University, Science and Research Branch,
2 Professor of Behavioral Sciences Research Center, Baqiyatallah University of Medical Sciences,
3 clinical psychology Department, Iran University of Medical Science, Tehran, Iran
چکیده [English]

Introduction: according to daily high growth of elderly population in world and Iran, supportive and comprehensive programs (physical and mental health) for this group, should be modified. In order this, having elderly health national indicators based on Iranian culture is required. by attention to absence of this, this research was done.
Methods: Design of the study was mixed-method, by systematic review and grounded theory in 1397. For systematic review, 51 articles published in 1970-2018, From 897 articles, was analyzed. For apply grounded theory, by explanative interview, 20 successes elders who selected in the sampling form of purposive, interviewed by unstructured method.
Results: Analyze of obtained data’s in open coding, was result to definition of 160 components and indexes, which, after receive ideas of 10 experts and re codification and reforms, was compositioned in 5 principal components: 1- Physical factor (having physical health, health attention and welfare issues); 2-psychological factor (having management and planning in life, resiliency, cognitive function, behavioral health, perfectionism and progressivism; 3-family factor (children, spouse, parents; 4-social factor (social relationship, relationship with relative, social activities, economical status; 5-religious factor (religious activists and religious believe):18 factors and 133 indexes were obtained.
Conclusion: Considered that factors such as: live by family, social relationship and contribution, status of health and physical and mental health, religious believes and healthy life style are among of healthy elderly indicators. This can provide primacy of supportive and caring programs and evaluation and assessment of elderly’s status in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : index
  • mental health
  • elder
  • culture
  • Iranian
  قرآن کریم ( .)1931تهران: نشر دوستان.
احمدی، خدابخش ( .)1931
شاخصهای سلامت خانواده در الگوی ایرانی ـ اسلامی در ایران. مرکز الگوی
ایرانی-اسلامی خانواده.
بازرگان، عباس ( .)1931
مقدمه ای بر روش تحقیق ترکیبی. تهران: نشر دیدار.
بیانی، علی؛ کوچکی، احمد؛ گودرزی، حسین ( .)1977روایی و اعتبار مقیاس رضایت از زندگی.
علوم
روانشناختی
. ش .861-813 :)11( 9
پاشاشریفی، حسن ( .)1931
روشهای آماری در علوم رفتاری. تهران: انتشارات سخن.
تقوی، علی ( .)1971روایی و اعتبار پرسشنامه .
GHQمجله روانشناسی. ش .931-971 :)81( 6
درویشی، علی؛ عابد، ژاله ( .)1931طراحی ابزار اندازه گیری کیفیت زندگی مرتبط با سلامت سالمندان.
مجله
پژوهشی حکیم
. ش .96-91 :)1( 11
رحیم سلمانی، آرزو ( .)1938مروری بر تحلیل محتوا.
مجله روششناختی. ش .46-91 :)18( 1
سام آرام، عزتالله؛ یزدانپور، فاطمه ( .)1931عوامل مرتبط با کیفیت زندگی سالمندان شهرستان خمین. برنامه
ریزی رفاه و توسعه اجتماعی
. ش .64-41 :)6( 8
سهرابی، محمدباقر؛ ذوالفقاری، پونه؛ مهدیزاده، پروانه؛ آقایان، سیدمحمد؛ شریعتی، زهرا ( .)1977دانش و
تندرستی.
ش .91-87 :)8( 9
صادقی، مجید؛ کاظمی؛ حمیدرضا ( .)1979
شیوع دمانس و افسردگی در سالمندان ساکن در خانه های
سالمندان استان تهران
. .11-43 :)4( 3
علی اصغر پور، منصوره؛ عیب پوش، سنا ( .)1931کیفیت خواب سـالمندان مقـیم آسایشـگاه کهریـزک و عوامـل
مرتبط با آن.
دوماهنامه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه.ش .974-979:)1( 3
کامرانی، اکبـر ( .)1974
حافظـه و شـناخت در دوره سـالمندی. تهـران: انتشـارات دانشـگاه علـوم بهزیسـتی و
توانبخشی.
کلینی، یعقوب. ترجمه رسولی محلاتی ( .)1938تهران: علوم اسلامی.
محمدی، خسرو؛ احمدی، خدابخش؛ فتحی آشتیانی، علی؛ آزاد فلاح، فاطمه ( .)1939شاخص های سلامت روان:
توسعه شاخص های سلامت روان در ایران.
مجله آموزش سلامت در ایران. ش .47-97 :)1(8
مرکز آمار ایران ( .)1931تهران.
منتظری، علی؛ گشتاسبی، آزیتا؛ وحدانینیا، مریم سادات ( .)1974پایش. ش .16-43 :)1( 1
منظوری، لیلا؛ بابک، آناهیتا؛ مراتی، محمدرضا ( .)1973
افسردگی و عوامل مـرتبط بـا آن در سـالمندان اصـفهانی.
مجله سالمند. ش .99-87 :)4(
 
1-   Cheng, S.-T., Chi, I., Fung, H.H., Li, L.W., Woo, J. Successful Aging. China. Shang Chen, 2015.  
2-   American Psychological Association. Psychology and Aging. America, 2015.
3-   Alexandrea L. Harmell, Dilip Jeste, Colin Depp. Strategies for Successful Aging: A Research Update. Current Psychiatry Reports, 2014; Volume 43, Issue 2, 25-16.
4-   Iran Center of statistic. Statistical yearbook. Tehran; 2016. (Persian)
5-   Sam e, yazdan poor f. Factors of elder’s quality of life in qomein city. Journal of Social Development & Welfare Planing. 2011; 3 (6): 45-63. (Persian)
6-   Arsun Bektas,  Shepherd H, Schurman, Ranjan Sen, Luigi Ferrucci..Aging, inflammation and the environment. Experimental Gerontology. Volume 105, May 2018, Pages 10-18.
7-   Aliasgharpoor M, Eybpoosh S. Quality of sleep and its correlating factors in residents of Kahrizak nursing home. J of Nursing & Midwifery Urmia University of Medical Sciences 2011; 9(5): 374-383. (Persian)
8-   Ahmadi kh. Indexes of family health in iranian-islamic patern in iran. Center of Iranian-islamic patern of family Think Tank. 2016. (Persian)
9-   Bazargan a. introduction on quality and mix research. Tehran: didar; 2012. (Persian)
10- Pashasharifi h, najafi zand j. statistical method in behavioural science. Tehran: sokhan; 2016. (Persian)
11- Mohammadi kh, ahmadi kh, fatshi ashtiyani a, azad fallah f, ebadi a. indexes of menal health; development of indexes of menal health in iran. Health education in Iran. 2014; 2 (1): 37-48. (Persian)
12- Chen, X., Liu, J., Ellis, W., & Zarbatany, L. Social sensitivity and adjustment in Chinese and Canadian children. Child Development, 2016; 87, 1115–1129. doi:10.1111/cdev.12514
13- Quran. Translator khoramshahi b. Tehran: doostan, 2016. (Persian)
14- Koleini Y. Kafi principles’. Translators: rasooli h, mostafavi j. Tehran: Islamic sciences: 2013. (Persian)
15- Valerie S, Declan D, Cecily M and Mike C. Methodology in conducting a systematic review of systematic reviews of healthcare interventions. Medical Research Methodology. February 2011; 25-35.
16- Rahim salmani A. review on content analyzes. Mirror of research. 52013; 5 (6): 35-46. (Persian)
17- Mey, G. & Mruck, K. Grounded Theory Reader.america, Cologne, 2007.
18- Darlan José Romani Marilee Ossineke Rolf Hermann Erdmann . The construction process of grounded theory in administrational proceso de construcción de la grounded theory en administración. Contaduríay Administration. 2017; 62 (3), 985-1000.
19- Charmaz K. Constructing Grounded Theory: A Practical Guide through Qualitative Analysis. London Sage Publications, 2006.
20- Abedi HA, Heidari A, Salsali M. New graduate nurses’ experiences of their professional readiness during transition to professional roles. Iran J Med Educ 2004; 4(2): 69-78. (Persian)
21- Saldena j. Guide to codification for qualitive researchers. Translate by givian a. Tehran, virayesh, 2016. (Persian)
22- Ann B,   Paul D.  What is successful ageing and who should define it? BMJ. 2005 Dec 24; 331(7531): 1548–1551.
23- Phelan EA, Anderson LA, Lacroix AZ, Larson EB. Older adults' views of “successful aging”—how do they compare with researchers' definitions? J Am Geriatr Soc 2004;52: 211-6.
24- Dahany M, Dramé R, Mahmoudi J, Novella D. Ciocan L, Kanagaratnam. Factors associated with successful aging in persons aged 65 to 75 years. European Geriatric Medicine. December 2014, 5(6), 365-370.
25- Heizel M, Carl J, ames L,  Paul V, Rowena M, Fortuna A, Jolyn L. A grounded theory of successful aging among select incarcerated older Filipino women. Archives of Gerontology and Geriatrics. July–August 2018, 77, 96-102.
26- Diener e, Emmons r, larensen r, griffin s. the satisfaction whit lifw scale. Journal of personality assessment. 1985; 1: 71-75.
27- Bayani a, koucheki a, goodarzi h. reliability and validity of life satisfaction scale.developmantal psychology. 2008; 3 (11): 259-265. (Persian)
28- Goldberg, D. P. & Hillier, V. F. A scaled version of the General Health Questionnaire, Psychological Medicine. 1979; 9, 139-145.
29- Taghavi m.  Reliability and validity of GHQ-28. Journal of psychology. 2001; 20: 381-395. (Persian)
30- Ware JE, Snow KK, Kosinski M, Gandeck B. SF-36 Health Survey Manual and Interpretation Guide. Boston MA: New England Medical Center: The Health Institute, 1993.
31- Montazeri a, gashtasbi a, vahdani m. translate and reliability and validity of SF-36. Journal of her leg. 2005; 5(1): 49-56. (Persian)
32- Sohrabi MB, Zolfaghari P, Mahdizade F, Aghayan SM, Ghasemian- Aghmashhadi M, Shariati Z, Khosravi A. Evaluation and comparison of cognitive state and depression in elderly admitted in sanitarium with elderly sited in personal home. Knowledge & Health 2008; 3(2): 29. (Persian)
33- Darvishi a, ayed zh. Affective Factors on elders health in Tehran. Quarterly Faculty of Nursing of Midwifery Quarterly. 2012; 23 (82): 1-8. (Persian)
34- Manzouri L, Babak A, Merasi M. status of depression and its related factors in Isfahan elders. Journal of aging. 2010; 4(14): 27-32. (Persian)
35- Kamrani Akbari A. Memory and Cognition in Aging. University of Social Welfare and Rehabilitation Science Press: Tehran; 2005. (Persian)
36- Sadeghi M, Kazemi H. Prevalence of Dementia and Depression among Residents of Elderly Nursing Homes. Tehran, virayesh, 2013. (Persian)