اثربخشی آموزش گروهی مبتنی‌بر پذیرش و تعهد بر تعارضات زناشویی زنان متأهل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، مشاورخانواده، گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال

2 نویسنده مسئول: استادیار، گروه روانشناسی ،دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال و دانشگاه جامع امام حسین (ع)

چکیده

یکی از اصلی‎ترین نهادهای جامعه، خانواده است و اساس شکل‌گیری و رشد، رابطه‌ زوجین است که لازمه‌ تقویت زندگی خانوادگی، ثبات و دوام آن و نوع نگرش و طرز تعامل زوجین با یکدیگر است. برهمین‌اساس، پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش گروهی مبتنی‌بر پذیرش و تعهد بر تعارضات زناشویی زنان متأهل انجام شد. روش این پژوهش نیمه‌آزمایشی (پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه) و جامعه آماری شامل زنان متأهل مراجعه­کننده به سرای محله دبستان و مجیدیه در منطقه 7 تهران در بازه‌ زمانی فروردین و اردیبهشت 1396 بود. پس از جمع‌‌آوری پرسشنامه‌ها و در بررسی ابتدایی (مصاحبه) 30 زن متأهل دارای تعارضات، با روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه 15 نفری گواه و آزمایشی کاربندی شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه‌ تعارضات زناشویی تجدیدنظر‌شده (MCQ-R) بود و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. نتایج این پژوهش نشان داد آموزش مبتنی‌بر پذیرش و تعهد در کاهش تعارضات زناشویی (F=71/6 وP<0/01 ) و مؤلفه‎های آنها به‌طور معنی‌داری مؤثر بوده است.. بنابراین توصیه می‌شود مشاوران و درمان‌گران خانواده از این رویکرد آموزشی درمانی در مراکز مشاوره و کلاس­های آموزش خانواده جهت حل مشکلات زناشویی زوج‌ها بهره ببرند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of acceptance and commitment training on marital conflicts in married women

نویسندگان [English]

  • akram narimani 1
  • mohammad bagher hobbi 2
1 Master of Family Counseling, Department of Psychology, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, North Tehran Branch,
2 209/5000 Corresponding Author, Ph.D. in Psychology, Assistant Professor, Department of Psychology, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, North Tehran Branch and Imam Hossein University
چکیده [English]

Family is one of the most important social entities. The foundation of family formation, its stability and growth depends on the couples’ attitude, interaction and communication styles. Based on this line, the current study was carried out to determine effectiveness of acceptance and commitment training on marital conflicts in married women. The Method of this research was a semi trial study (‘pre-test’, ‘post – test’ with a control group) and study population consisted of married women who attended to Dabestan & Majidieh community center located at district 7 of Tehran city from April to May of 2017. after completing the questionnaires 30 married women with marital conflict problem were recruited, using convenience sampling method and then they were randomly allocated into two equal groups of 15 people in each. The research instrument was revised marital conflict questionnaire (MCQ-R). Both descriptive and inferential statics were used to analyze the data. The finding indicates that group based acceptance and commitment focused training had statistically significant impact on reducing marital conflict (P<0/01 & F=71/6) and its sub-scale scores. it is suggested that this approach to be used in couple therapy and family therapy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • acceptance and commitment
  • marital conflict
  • married women
-          امان‌الهی، عباس؛ حیدریان‌فر، نرگس؛ خجسته‌مهر، رضا و ایمانی، مهدی (1393)، اثربخشی درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد در درمان پریشانی زوج‌ها، دوفصلنامه مشاوره کاربردی، دوره 4، شماره 1: 105-120.
-          امیدیان‌فر، مریم؛ رفاهی، ژاله؛ قادری، زهرا و افشون، اسفندیار (1394)، اثربخشی غنی‌سازی روابط زوجین بر کاهش تعارضات زناشویی درکارمندان ادارات مختلف شهر یاسوج، ارمغان دانش، دوره 20، شماره 6: ۵۳۸-۵۴۸.
-       اولیا، نرگس؛ فاتحی‌زاده، مریم و بهرامی، فاطمه (1385)، تأثیر آموزش غنی‌سازی زندگی زناشویی بر افزایش صمیمیت زوجین، فصلنامه خانواده‌پژوهی، دوره 2، شماره 6: 119-135.
-          ایران‌دوست، فروزان؛ صفری، سهیلا؛ نشاط‌دوست، حمید و نادی، محمدعلی (1394)، اثربخشی درمان گروهی مبتنی‌بر پذیرش و تعهد بر اضطراب مرتبط با درد و افسردگی زنان مبتلا به کمر درد مزمن، مجله علوم رفتاری، دوره 9،  شماره، 1: 1-8.
-          ایزدی، راضیه و عابدی، محمدرضا (1392)، درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد، تهران: انتشارات جنگل.
-          باباخانی، وحیده؛ نوابی‌نژاد، شکوه؛ شفیع‌آبادی، عبدالله و کیامنش، علی‌رضا (1394)، اثربخشی آموزش رویکرد یکپارچه فلدمن بر افزایش ذهن‌آگاهی و کاهش تعارضات زناشویی، دو فصلنامه روان‌شناسی خانواده، دوره ۲، شماره ۲: ۷۹-۹۲.
-          پیرانی، ذبیح؛ عباسی، مسلم؛ کلوانی، محمد و نوربخش، پریا (1394)، تأثیر درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد بر عزت‌نفس جنسی، ناگویی خلقی و سازگاری زناشویی در همسران جانبازان، نشریه علمی- پژوهشی طب جانباز، دوره9، شماره 1: 25-32.
-          ثنائی، باقر؛ هومن، عباس و علاقمند، ستیلا (1387)، مقیاس‌های سنجش خانواده و ازدواج، انتشارات بعثت.
-          خانجانی وشکی، سحر؛ شفیع‌آبادی، عبدالله؛ فرزاد، ولی‌الله و فاتحی‌زاده، مریم (1395). مقایسۀ اثربخشی زوج‌درمانی شناختی ـ رفتاری و زوج‌درمانی مبتنی‌بر پذیرش و تعهد بر صمیمیت زناشویی زوجین متعارض شهر اصفهان. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی. دوره 17، شماره 4، صص 40-31.
-          رجبی، ساجده و یزدخواستی، فریبا (1393) اثربخشی درمان‌گروهی مبتنی‌بر پذیرش و تعهد بر اضطراب و افسردگی بیماران ام اس، مجله روان‌شناسی بالینی، سال 6، شماره 1(پیاپی21):29-39.
-          سبوحی، راحله؛ فاتحی‌زاده، مریم‌السادات؛ احمدی، سیداحمد و اعتمادی، عذرا (۱۳۹3)، تأثیر مشاوره برمبنای رویکرد مبتنی‌بر پذیرش و تعهد (ACT) بر رضایت زناشویی زنان مراجعه‌کننده به فرهنگسراهای شهر اصفهان، فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری، دوره 6، شماره 2: 53-64.
-          سودانی، منصور؛ نظری‌فر، محسن و مهرابی‌زاده هنرمند، مهناز (1389)، اثربخشی زوج‌درمانی رفتاری ـ ارتباطی برنشتاین بر تعارضات زناشویی، مجله روان‌شناسی بالینی، دوره 2، شماره 4: 9-1.
-          شوانی، اسماعیل؛ زهراکار، کیانوش و رسولی، محسن (1395)، اثربخشی درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد بر کاهش مؤلفه‌های فرسودگی زناشویی زنان دارای همسر جانباز، فصلنامه علمی- پژوهشی طب جانباز، دوره 8، شماره 2: 111-118.
-          عیسی‌نژاد، امید؛ احمدی، سیداحمد؛ بهرامی، فاطمه؛ باغبان، ایران و شجاع‌حیدری، مریم (1390)، بررسی اثربخشی غنی‌سازی روابط بر ارتقای خوش‌بینی و شادمانی زناشویی زوجین، فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، سال ششم، شماره 21: 128-149.
-          قمری، محمد (1388)، بررسی اثربخشی مشاوره راه‌حل‌محور در کاهش ابعاد تعارض زناشویی زوج‌های هردو شاغل، فصلنامه خانواده‌پژوهی، سال 5، شماره 19: 347-359.
-          کاوسیان، جواد؛ حریفی، حسنیه و کریمی، کامبیز (1395)، اثربخشی درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد (ACT) بر رضایت زناشویی زوجها، مجله سلامت و مراقبت، دوره 18، شماره 4: 75-87.
-          کشاورزی ارشدی، فرناز؛ محمدی، الهام؛ فرزاد، ولی‌الله و صالحی، مهدیه (1395)، اثربخشی درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد بر رضایت زناشویی زنان افسرده، دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، دوره 17، شماره 2: 35-26.
-          محمدی، الهام (1394)، بررسی اثربخشی درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد بر رضایت زناشویی، کیفیت زندگی و انعطاف‌پذیری روا‌‌‎ن‌شناختی زنان افسرده دارای تعارضات زناشویی، پایان‌نامه دکتری، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
-          مرادی، امید و خالدی، لادن (1393)، بررسی اثربخشی درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد بر کاهش علائم افسردگی در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 کلینیک دیابت، اولین کنفرانس سراسری توسعه پایدار در علوم تربیتی و روان‌شناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی: 86-92.
-          مرشدی، مهدی؛ داورنیا، رضا؛ زهراکار، کیانوش؛ محمودی، محمدجلال و شاکرمی، محمد (1394)، کارآیی درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد بر کاهش فرسودگی زناشویی زوج‌ها، نشریه پژوهش پرستاری، دوره 10، شماره 4: 76-87.
-          موسوی، مریم‌سادات؛ رشیدی، علی‌رضا و گل‌محمدیان، محسن (1394)، اثربخشی درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد بر افزایش رضایت زناشویی همسران جانباز و آزاده، دوفصلنامه روا‌‌‎‎ن‎شناسی کاربردی، دوره 5، شماره 2: 97-112.
-          میری، معصومه؛ میری، محمدرضا؛ شریف‌زاده، غلامرضا و میری، مریم (۱۳۹۳)، تأثیر آموزش غنی‌سازی روابط بر رضایت‌مندی زناشویی در معلمان زن مقطع ابتدایی شهر بیرجند در سال 1391، مراقبت‌های نوین فصلنامه علمی - پژوهشی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، دوره 11، شماره 3: 177-185.
-          یوسفی نجف‌آبادی، زهرا؛ زندی‌پور، طیبه و پورشهریاری، مه‌سیما (1394)، بررسی تأثیر درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد بر کاهش تعارضات زناشویی زنان متأهل شهر اصفهان، دولتی، وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری، دانشگاه الزهرا (س)، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی.
 
-     Baruch D. Kanker J & Busch A. (2012). Acceptance and commitment therapy: enhancing the relationships. Journal of Clinical Case Studies. 8 (3): 241-257.
-     Bois, K., Bergeron, S., Rosen, N. O., McDuff, P., & Grégoire, C. (2013). Sexual and relationship intimacy among women with provoked vestibulodynia and their partners: Associations with sexual satisfaction, sexual function, and pain self‐efficacy. The journal of sexual medicine, 10(8), 2024-2035.
-     Bonacquisti, A., Cohen, M. J., & Schiller, C. E. (2017). Acceptance and commitment therapy for perinatal mood and anxiety disorders: development of an inpatient group intervention. Archives of women's mental health, 20(5), 645-654.
-     Carson, J. W., Carson, K. M., Gil, K. M., & Baucom, D. H. (2004). Mindfulness-based relationship enhancement. Behavior therapy, 35(3), 471-494.
-     Christensen, A., Atkins, D. C., Berns, S., Wheeler, J., Baucom, D. H., & Simpson, L. E. (2011). Traditional versus integrative behavioral couple therapy for significantly and chronically distressed married couples. J Consult Clin Psychol, 72(2): 176-191.
-     Dahl, J., Stewart, I., Martell, C., & Kaplan, J. S. (2014). ACT and RFT in relationships: Helping clients deepen intimacy and maintain healthy commitments using acceptance and commitment therapy and relational frame theory. (M. Rostami, N. Saadati, & Sh. Navayinejad, Trans.). Tehran, Iran, Jangal publishing.
-     Eifert, G. H., Forsyth, J. P., Arch, J., Espejo, E., Keller, M., & Langer, D. (2009). Acceptance and commitment therapy for anxiety disorders: Three case studies exemplifying a unified treatment protocol. Cognitive and Behavioral Practice, 16(4), 368-385
-     Hayes, S. C., Luoma, J. B., Bond, F. W., Masuda, A., & Lillis, J. (2006). Acceptance and commitment therapy: Model, processes and outcomes. Behaviour research and therapy, 44(1), 1-25.
-     Jacobsen, H. B., Kallestad, H., Landrø, N. I., Borchgrevink, P. C., & Stiles, T. C. (2017). Processes in acceptance and commitment therapy and the rehabilitation of chronic fatigue. Scandinavian journal of psychology, 58(3), 211-220.
-     Lashani, L., Farhoudian, A., Azkhosh, M., Dolatshahee, B., & Saadati, H. (2013). Acceptance and commitment therapy in the satisfaction of veterans with spinal cord injuries spouses. Iranian Rehabilitation Journal, 11(2), 56-60.
-     Szymanski, D. M., & Hilton, A. N. (2013). Fear of intimacy as a mediator of the internalized heterosexism-relationship quality link among men in same-sex relationships. Contemporary Family Therapy, 35(4), 760-772.
-     Twohig, M. P. (2012). Acceptance and commitment therapy: Introduction. Cognitive and Behavioral Practice, 19(4), 499-507.
-     Waring, E. M. (2013). Enhancing marital intimacy through facilitating cognitive self-disclosure. British: Publisher Routledge.
-     Yalcin, B. M., & Karahan, T. F. (2007). Effects of a couple communication program on marital adjustment. The Journal of the American Board of Family Medicine, 20(1), 36-44.