رابطه بین احساس تنهایی و تعهد زناشویی با میزان استفاده از رسانه‌های اجتماعی در زنان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: استادیار، گروه روانشناسی استثنایی، تربیتی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری سنجش و اندازهگیری، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

3 کارشناس ارشد روانشناسی عمومی، گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین احساس تنهایی و تعهد زناشویی با میزان استفاده از رسانه­های اجتماعی در زنان می­پردازد. جامعه آماری این پژوهش شامل زنان متأهل دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، مشغول به تحصیل در سال 95- 96 بودند که از میان آن، نمونه­ای با حجم 297 نفر با استفاده از روش نمونه­گیری خوشه­ای چندمرحله­ای انتخاب شد. در این پژوهش از مقیاس احساس تنهایی UCLA (راسل، 1996)، پرسشنامه تعهد زناشویی (DCI) آدامز و جونز (1997) و پرسشنامه اختلال استفاده از رسانه اجتماعی (SMD) ساخته وندن اجیندن، لمنز و والکنبورگ (2016) استفاده شد. پس از جمع‌آوری اطلاعات، داده­ها با استفاده از شیوه‌های آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین متغیرهای احساس تنهایی و میزان استفاده از شبکه­های اجتماعی در سطح (0.01>p,) رابطه مستقیم و معنی‌‌دار وجود دارد. بین خرده‌مقیاس تعهد به همسر و میزان استفاده از رسانه­های اجتماعی در سطح (0.01>p,) رابطه معکوس و معنی‌دار وجود دارد و همچنین 14 درصد از تغییرات احساس تنهایی و 5 درصد از تغییرات بُعد تعهد به همسر، به‌وسیله میزان استفاده از رسانه­های اجتماعی قابل تبیین است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

relationship between sense of loneliness as well as marital commitment and extent of use of social media in women

نویسندگان [English]

  • mansooreh shahriyari ahmadi 1
  • leila pazoki 2
  • nazanin poor sadr 3
1 Assistant Professor, Department of Exceptional, Educational Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran, Author, Corresponding Author
2 Measurement and Measurement, Faculty of Psychology and Educational Sciences; Allameh Tabatabaee University, Tehran, Iran
3 MSc in General Psychology, Department of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran.
چکیده [English]

This research investigates the relationship between sense of loneliness as well as marital commitment and extent of use of social media in women. The statistical population of this research consists of married female students who had been studying at Islamic Azad University, Central Branch, Tehran, Iran in the academic year of 2016-2017. Out of this, a sample of 300 individuals was chosen through multistage cluster sampling method. In this research, UCLA loneliness scale (Russel, 1996), dimensions of commitment inventory (DCI) by Adams and Jones (1997) and social media disorder (SMD) questionnaire by van den Eijnden, Lemmens, Valkenburg (2016) were used. Following data collection, the data was examined using statistical methods of Pearson correlation coefficient and regression. The results indicated that there is a direct significant relationship between variables of sense of loneliness and extent of use of social networks (p

ابراهیم‌پور کومله، سمیرا و خزایی، کامیان (1391)، آسیب‌های نوپدید، شبکه‌های اجتماعی مجازی در کمین خانواده‌های ایرانی، نخستین کنگره ملی فضای مجازی و آسیب‌های اجتماعی نوپدید.
اجتهادی، مصطفی و واحدی، گلناز (1396)، بررسی جامعه‌شناختی پتانسیل خیانت در روابط زناشویی و عوامل مؤثر بر آن، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره هفدهم، شماره 4: 105 تا 138.
افتاده، جواد (1389)، «رسانه‌های اجتماعی و کتاب؛ بازگشت عموم و بازنشر کتاب»، فصلنامه کتاب مهر، تهران: انتشارات سوره مهر، 137.
اکبری‌تبار، علی‌اکبر و اسکندری‌پور، ابراهیم (1392)، رسانه­های اجتماعی و شبکه­های اجتماعی مجازی، تهران، مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه­های دیجیتال.
پاتو، مژگان؛ حقیقت، فرشته و حسن‌آبادی، حمیدرضا (1392)، بررسی نقش کیفیت ارتباط زوجین در پیش‌بینی احساس تنهایی، فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، سال سوم، شماره 4.
 جناآبادی، حسین (1395)، تعیین ارتباط احساس تنهایی و حمایت اجتماعی با اعتیاد به تلفن همراه در دانش‌آموزان، فصلنامه روان‌شناسی مدرسه، مقاله 1، دوره 5، شماره 4: 7- 30.
خدامرادی، طاهره؛ سعادت، فرحناز و خدامرادی، طیبه (1393)، بررسی میزان تأثیر استفاده از فضای مجازی بر ارزش­های خانواده، نشریه فرهنگ ایلام، دوره 15، شماره 44 و 45: 155 – 167.
دژبانی، علی (۱۳۹۴)، آسیب‌های نوپدید، شبکه‌های اجتماعی مجازی و خانواده ایرانی، دومین کنگره بین‌المللی تفکر و پژوهش دینی، اردبیل، اداره‌کل تبلیغات اسلامی استان اردبیل، کانون فرهنگی تبلیغی مناجات اردبیل،  http://www.civilica.com/Paper-CONFIR02-CONFIR02_119.html
رحیم‌زاده پوراعتماد، حمیدرضا؛ عسگری، علی و حجت، محمدرضا (1390)، مبانی مفهومی احساس: یک مطالعه کیفی، فصلنامه روان‌شناسی تحولی، سال هشتم، شماره 30: 141-123.
سرافراز، صدیقه (1392)، بررسی رابطه احساس تنهایی، کمرویی و خودشیفتگی در کاربران سایت‌های شبکه‌های اجتماعی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
سلیمی، عظیمه؛ جوکار، بهرام و نیک‎‌پور روشنک (1388)، ارتباطات اینترنتی در زندگی: بررسی نقش ادراک حمایت اجتماعی و احساس تنهایی در استفاده از اینترنت،  مطالعات روان‌شناختی، دوره 5، شماره 3: 81-102.   
شریعتی، محبوبه؛ فضیلت‌پور، مسعود و حسینچاری، مسعود (1395)، نقش واسطه­ای خودکارآمدی اجتماعی در رابطه بین دلبستگی به گروه همسال و والدین با احساس تنهایی در دانش‌آموزان دبیرستانی، مجله­ مطالعات آموزش و یادگیری، دوره 8، شماره 1، پیاپی 2/70: 27– 49.
شکربیگی، عالیه (1391)، رسانه، زنان و مناسبات، نشست پژوهشی انجمن جامعه‌شناسی ایران.
طریقی، زهرا؛ حسین پور، شهریار و شکری، امید (۱۳۹۴)، نقش واسطه‌ای احساس تنهایی و تعهد زناشویی در رابطه بین میزان استفاده از فیس‌بوک و میزان رضایت زناشویی زنان، کنفرانس بین‌المللی علوم انسانی، روان‌شناسی و علوم اجتماعی، تهران، مؤسسه مدیران ایده‌پرداز پایتخت ایلیا،http://www.civilica.com/Paper-HPSCONF01-HPSCONF01_246.html
عجم، علی‌اکبر (1395)، تأثیر آموزش‌های مستقیم و غیرمستقیم ماهواره‌ای بر تعارض زناشویی و نگرش به خیانت زنان، دوفصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اسلام و روان‌شناسی، 10 (18): 125 تا 146.
عصمتی، ام‌البنین و حسینایی، علی (1395)، پیش‌بینی تعهد زناشویی ازطریق استفاده آسیب‌زا از تلفن همراه و اینترنت در زنان شهرستان مینودشت، سومین کنفرانس بین‌المللی روان‌شناسی، علوم تربیتی و سبک زندگی، تربت حیدریه، دانشگاه تربت حیدریه.
عقیلی، سیدوحید و پوری، احسان (1390)، تأثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی بر ارتباطات بین‌فردی کاربران، نشریه فرهنگ ارتباطات، دوره 1، شماره 3: 25 – 42.
فتحی، سروش و مختارپور، مهدی (1393)، بررسی نقش و تأثیر رسانه‌های نوین تصویری در تغییر سبک زندگی، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال ششم، شماره 2: 101 – 118.
کمال‌جو، علی؛ نریمانی، محمد؛ عطادوخت، اکبر و ابوالقاسمی، عباس (1395)، پیش‌بینی روابط فرازناشویی براساس هوش معنوی، هوش اخلاقی، رضایت زناشویی و استفاده از شبکه‌های مجازی اجتماعی با نقش تعدیل‌کنندگی جنسیت، مجله مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 6،2 (22): 39-67.
کلارک وارن، ن. (1392)، در جستجوی عشق زندگی، ترجمه مهدی قراچه‌داغی، چاپ هشتم، تهران: اوحدی.
موسوی، سیدکمال‌الدین و موسوی، سیدعلی (1392)، تحلیل رابطه میان الگوی استفاده از تلفن همراه و اعتماد متقابل زناشویی، مجله جامعه‌شناسی ایران، مقاله 2، دوره 14، شماره 3: 31- 51.
مهاجری، نیلوفر (1395)، رابطه سبک‌های دلبستگی، رضایت‌مندی زناشویی و تعهد با سازگاری زناشویی در زنان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی.
نادری، فرح و حق‌شناس، فریبا (1388)، رابطه تکانش‌گری و احساس تنهایی با میزان استفاده از تلفن همراه در دانشجویان، یافته‌های نو در روان‌شناسی، دوره 4، شماره 12: 111 – 121
نوروزی پرشکوه، نسترن؛ میرهادیان، لیلا؛ امامی سیگارودی، عبدالحسین؛ کاظم‌نژاد لیلی، احسان و حسن‌دوست، فاطمه (1395)، احساس تنهایی و نوآسیب‌های اجتماعی در دانش‌آموزان دبیرستانی، پرستاری و مامایی جامع‌نگر، سال 26، شماره 82: 99-108.
 
 Allendorf K, Ghimire DJ. (2013). Determinants of marital quality in an arranged marriage
society. Social Science Research; 42: 59-70.
Amato, P. R. (2008). Continuity and change in marital quality between 1980 and 2006.
Journal of Marriage and the Family, 65, 1-22.
Bugay, A. (2007). Loneliness and Life Satisfaction of Turkish University Students. Paper
presented at 4th Education in a Changing Environment Conference, the University of
Salford, UK, September.
Cacioppo, J.T., Hughes, M.E., Waite, L.J., Hawkley, L. C., & Thisted, R. A. (2006).
Loneliness as a specific risk factor for depressive symptoms: Crosssectional and
longitudinal analyses. Psychology and Aging, 21, 140-151.
Cacioppo, J; Cacioppo,S; Gonzaga,G; Ogburn,E; VanderWeele,T.(2013). Marital satisfaction
and break-ups differ across on-line and off-line meeting venues. Proceedings of the
national academy of sciences of the united states of America. Vol 110. No 25. 10135 –
10140
Kraut Robert, Kiesler Sara, Boneva Bonka,(2001), Internet Paradox Revisited, Journal of
Social Issues.

فصلنامه فرهنگی ـ تربیتی زنان و خانواده، سال سیزدهم، شماره ،11بهار 6931
661
Muussesa, Linda D; Finkenauer, Catrin; Kerkhof, Peter; Billedo, Cherrie Joy.(2014). A
longitudinal study of the association between Compulsive Internet use and wellbeing.
Computers in Human Behavior. Vol36. Page 21 – 28.
Peplau, L. A., & Perlman, D. (1982). Perspective on loneliness. In L. Peplau & D. Perlman
(Eds.), Loneliness (pp. 1-18). New York: John Wiley & Sons.
Segrin, C; Powell, H. L; Givertz, M; & Brackin, A. (2003). Symptoms of depression,
relational quality, and loneliness in dating relationships. Personal Relationships, 10, 25–
36.
Strachman, A. & Gable, S. (2006). Approach and avoidance relationship commitment, motive
Emot. Vol. 30: 117-126.
Theeke, L. A. (2009). Predictors of loneliness in U. S. adults over age sixty-five. Retrieved
January 22, from www.sciencedirect.com.
van den Eijnden, R. J; Lemmen, J.S; Valkenburg, P.M.(2016) The Social Media Disorder
Scale. Computers in human behavior. Vol 61. 478 - 487
Yamaguchi, Mana; Smith, Adam; Ohtsubo, Yohsuke (2017).Loneliness Predicts Insensitivity
to Partner Commitment. Personality and Individual Differences. Vol 105, page 200- 207.
Wood, L. A. (1986). Loneliness. In R. Harré (ed.). The social construction of emotions (pp.
184-208). Oxford: Basil Blackwell Ltd.
Pinquart M, Sörensen S.(2003). Differences between caregivers and noncaregivers in
psychological health and physical health: a meta-analysis. Send to Psychol Aging. 2003
Jun;18(2):250-67.