مطالعه کیفی نقش زبان در روابط زوجهای متعارض، رویکردی مبتنی بر نظریه داده بنیاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 تهران-دانشگاه علامه طباطبایی-تهران

2 تهران-دانشگاه علامه طباطبایی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی

3 کارشناسی ارشد روانشناسی دانشگاه اصفهان

چکیده

     این پژوهش با هدف بررسی مطالعه کیفی نقش زبان در روابط زوجهای متعارض انجام شد. این مطالعه از نوع پژوهشهای کیفی است که با استفاده از روش نظریه داده بنیاد انجام شده است. بدین منظور با روش نمونه گیری هدفمند و با استفاده از روش مصاحبه نیمه ساختار یافته، داده­ها جمع­آوری شد و تا رسیدن به اشباع نظری، هفت زوج از واجدان شرایط مورد بررسی قرار گرفتند. برای دستیابی به عوامل، تحلیل داده­ها با استفاده از فنون استراوس و کوربین انجام شد که شامل شناسه­گذاری مفاهیم و شکل دادن به نظریه است. تجزیه و تحلیل داده­ها در شناسه­گذاری باز، به شناسه­گذاری عوامل اصلی، مؤلفه­ها و زیر مؤلفه­ها منجر شد. پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات مصاحبه­ها، تعارض زبانی زوجین به عنوان مقوله هسته­ای، عوامل زبانی بسترساز تعارض زناشویی و پیامدهای زبانی تعارض زناشویی به عنوان مقولات عمده و چهار مفهوم شناسه­گذاری سطح دوم که از مفاهیم سطح اول به دست آمد ـ عوامل زبانی تضعیف­کننده رابطه زناشویی، عوامل زبانی تشدیدکننده تعارض زناشویی، عوامل زبانی تخریب­کننده رابطه زناشویی و عوامل زبانی تهدیدکننده رابطه زناشویی ـ شناسایی شد. نتایج نشان داد که زبان در کاهش یا افزایش تعارض زناشویی نقش مهمی را ایفا می­کند به طوری که کنترل نکردن آن، باعث درگیریهای فراوان و هم­چنین، خشونتهای کلامی میان زوجین می­شود و در نتیجه، راه جدایی عاطفی و در نهایت طلاق زوجین را هموار می سازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Qualitative Study of the Role of Language in the Relationships between Conflicting Couples: An Approach Based on Grounded Theory

نویسندگان [English]

  • rahim mollai 1
  • Ma‘sumeh esmaeili 2
  • mohammad hasan mollai 3
1 Allameh Tabataba'i University
2 Corresponding Author: Associate Professor, Department of Counseling, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabataba’i University
3 M.A. in Psychology, University of Isfahan
چکیده [English]

This study was conducted to qualitatively study the role of language in the relations between conflicting couples using grounded theory. To this end, the sample was selected using the purposive sampling method, and the data were collected through a semi-structured interview. To achieve theoretical saturation, seven couples from among the qualifying ones were studied. To obtain the factors, the data were analyzed using Strauss and Corbin techniques, which included coding concepts and shaping the theory. The analysis of data in open coding led to coding the main factors, components, and sub-components. After analyzing the interview data, the following items were identified: the linguistic conflicts of couples as the nuclear category, the linguistic factors paving the way for marital conflicts and the linguistic consequences of marital conflicts as main categories, and the four concepts of second level coding derived from the first level concepts, i.e. the linguistic factors weakening marital relationship, the linguistic factors aggravating marital conflicts, the linguistic factors destroying marital relationship, and the linguistic factors threatening marital relationship. The results revealed that language plays an important role in reducing or increasing marital conflicts, and failure to control it causes a lot of conflicts and verbal violence among couples, and, consequently, it paves the way for emotional separation and eventually divorce.

کلیدواژه‌ها [English]

  • marital conflicts
  • language
  • power
  • gender
  • grounded theory
قرآن­کریم.
استراوس، انسلم؛ کوربین، جولیت (1990). مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه زمینه­ای. ترجمه ابراهیم افشار. تهران: نشر نی.
استراوس، انسلم؛ کوربین، جولیت (1998). اصول روش تحقیق کیفی، نظریه مبنایی ـ رویه­ها و شیوه­ها. چ سوم. ترجمه بیوک محمدی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 1390.
افروز، غلامعلی (1393). مبانی روانشناختی خانواده و رابطه زن و شوهر با تأکید بر حقوق عاطفی متقابل. تهران: انتشارات انجمن اولیا و مربیان.
اولسون، دیویداچ؛ اولسون، امی.ک (1384). توانمندسازی همسران: توانایی خود را بسازید. ترجمه کامران جعفری­نژاد و منصوره اردشیرزاده. تهران: نشر سازمان بهزیستی کشور، معاونت امور فرهنگی و پیشگیری.
آقاخانی، نادر؛ افتخاری، علی؛ زارعی­خیرآباد، عباس و دیگران (1391). بررسی انواع خشونت شوهران علیه زنان و تأثیر عوامل مختلف در میزان بروز آنها در زنان مراجعه­کننده به پزشکی قانونی شهرستان ارومیه در سال 90-91. مجله علمی پزشکی قانونی. س 18. ش 2 و 3: 69 ـ 78.
آقابابایی، علی (1384). خشونت مالی اقتصادی علیه زنان. مجموعه مقالات خشونت علیه زنان را متوقف کنیم. شهرکرد: 101 ـ 103.
آقاگل­زاده، فردوس (1382). نگاهی به تفکر و زبان. فصلنامه تازه­های روانشناختی. س 5. ش 1: 57 ـ 85.
ایونز، پاتریشیا (1391). آزار کلامی یا زخم زبان. ترجمه مرجان فرجی. تهران: رشد.
باستانی، لیلا؛ سامانی، سیامک؛ سهرابی، نادره (1390). رابطه تعارضات زناشویی و کیفیت اخلاقی رابطه جنسی در دانشجویان متأهل. دومین همایش ملی روانشناسی ـ روانشناسی خانواده.
برنشتاین، فیلیپ؛ برنشتاین، مارسی تی (1384). زناشویی درمانی از دیدگاه رفتاری ـ ارتباطی. ترجمه سید حسن پور عابدی نایینی. تهران: انتشارات رشد.
بنی­جمالی، شکوه­السادات؛ نفیسی، غلامرضا؛ یزدی، سیدمنوره (1383). ریشه­یابی علل از هم پاشیدگی خانواده­ها در رابطه با ویژگیهای روانی ـ اجتماعی دختران و پسران قبل از ازدواج. مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز. س 3. ش 1 و 2.
توسلی، افسانه؛ طاهری، نرگس (1394). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر اختلافات و تعارضات اقتصادی زندگی زناشویی زنان شاغل و خانه­دار شهر تهران. فصلنامه بررسی مسائل اجتماعی ایران. دوره 5. ش 2.
ثنایی، باقر (1378). مثلث­سازی و مثلث­های پاتولوژیک در مشاوره خانواده. مجموعه همایش­های سراسری مشاوره. تهران: سازمان بهزیستی.
ثناگویی، محمد (1392). رابطه الگوهای ارتباطی زنان و مردان با توجه به پایبندی دینی و رضایتمندی زناشویی در روابط زوجین. مجله روانشناختی و دین. س 4. ش1: 91 ـ 109.
جوادی، مریم (1395). بررسی رابطه بین همدلی، ابراز احساسات و رضایت زناشویی زوجین. فصلنامه مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی. س اول. ش 2.
خسروی، زهره؛ بلیاد، محمدرضا؛ ناهیدپور، فرزانه؛ آزادی، شهدخت (1390). بررسی رابطه سبکهای دلبستگی، بخشش و تعارضات زناشویی در زوجهای مراجعه­کننده به مرکز مشاوره کرج. فصلنامه علمی ـ پژوهشی جامعه­شناسی زنان. س دوم. ش 3.
دهدست، کوثر؛ اسمعیلی، معصومه (1393). ارائه طرح مفهومی از رابطه تعارض­های دوران نامزدی پیش از ازدواج با رضایت زناشویی پس از ازدواج. فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده. س چهارم. ش 3.
سپهریان، فیروزه (1379). بررسی مقدماتی عوامل مؤثر بر طلاق و راه­های پیشگیری از آن. فصلنامه اصول بهداشت و روان. ش 5 و 6: 1 ـ 24.
سعیدیان، محسن (1388). دروغ و تهمت: توریه و تقیه. تهران: مرکز فرهنگی انتشاراتی منیر.
سلیمانیان، علی­اکبر (1373). بررسی تأثیرات نظرات غیر منطقی بر نارضایتی زناشویی. پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت معلم.
سهراب­زاده، مهران؛ منصوریان­راوندی، فاطمه (1396). تجربه زیسته زنان از خشونت کلامی در خانواده، مطالعه موردی: زنان شهر کاشان. فصلنامه زن در فرهنگ و هنر. دوره 9. ش 2.
شاه­کرمی، محسن (1393). تأثیر درمان مرور زندگی بر هستی­شناسی اسلامی بر تعارضات زناشویی و تصمیم بر پایداری ازدواج. پایان­نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
شمسا، روح­الله (1391). تأثیر لجبازی بر زندگی مشترک. سایت نیک­صالحی. 12 شهریور 1391.
شهابی­زاده، فاطمه؛ رخشانی، پلین؛ علیزاده، حمید (1394). الگوی دلزدگی زناشویی در ارتباط با الگوی ابعادی ارتباط با خدا، کنترل فکر و زبان. دو فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات اسلام و روانشناسی. س 10. ش 19: 7 ـ 30.
صاحب­جمعی، حمید (1389). خانه هستی، زبان، اندیشه و خرد. تهران: نشر ثالث.
صادقی، منصوره­السادات؛ مظاهری، محمدعلی؛ موتابی، فرشته (1390). دلبستگی بزرگسالان و کیفیت ارتباطی زوجین بر اساس مشاهده و تعامل آنها. مجله روانشناسی 57. س 15. ش 1.
صلصالی، مهوش؛ فخرموحدی، علی؛ چراغی، محمدعلی (1386). تحقیق گراندد تئوری در علوم پزشکی، فلسفه و علوم کاربردی. تهران: انتشارات بشری.
غلامی، فرزانه؛ اسدی­امجد، فاضل (1391). قدرت و بازی زبان در نمایشنامه­های اولئانا اثر دیوید ممت و منجی در صبح نمناک اثر اکبر رادی. فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی. ش 13.
فیست، جس؛ فیست، گریگوری­جی (2002). نظریه­های شخصیت. ترجمه سیدمحمدی یحیی. تهران: نشر روان.
قاسمی، سمیه؛ محدثی­گیلوانی، حسن (1396). مطالعه جامعه­شناختی دروغگویی در روابط بینا جنسی مورد زوجهای تهران (1395-1396). پژوهشنامه زنان. س 8. ش 3.
قیصری، سهیلا؛ کریمیان، نادر (1392). بررسی الگوی علی رضایت جنسی بر اساس متغیرهای کیفیت زناشویی، رضایت از رابطه، اضطراب ارتباط جنسی، احقاق جنسی و دفعات آموزش در دانشجویان زن متأهل بندرعباس. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی. س 4. ش 16.
کریمی، فاطمه (1390). بررسی انواع خشونت کلامی و عوامل پدید­آورنده آن از نظر دانش­آموزان و معلمان. پژوهشنامه حقوقی. س 2. ش 2: 85 ـ 102.
کلانتری، عبدالحسین؛ روشنفکر، پیام؛ جواهری، جلوه (1390). مرور سه دهه علل طلاق در ایران. مطالعات راهبردی زنان. ش 53: 129 ـ 162.
گاتمن، جان مردخای؛ سیلور، نان (2006). هفت اصل برای زندگی زناشویی کارامد. ترجمه نسرین مصباح (1386). تهران: انتشارات ایتا.
گیتی­پسند، زهرا؛ فرحبخش، کیومرث؛ اسمعیلی، معصومه؛ ذکایی، محمدسعید (1393). مؤلفه­های معنای زندگی در زوجین متقاضی طلاق. فصلنامه مشاوره و روان درمانی. دوره 5. ش 17.
محمدی­اصل، عباس (1388). جنسیت و زبان­شناسی اجتماعی. تهران: نشرگل آذین.
مجلسی، محمدباقر (1404). بحارالانوار. بیروت: مؤسسه الوفا.
مرتضوی، مهناز؛ بخشایش، علیرضا؛ فاتحی­زاده، مریم؛ امامی­نیا، سعیده (1392). رابطه بین سردمزاجی جنسی و تعارض زناشویی در زنان ساکن شهر یزد. مجله پزشکی ارومیه. دوره 24. ش 11.
مردانی، مرضیه (1396). بررسی مهمترین موضوعات تعارض زناشویی از دید مراجعان مراکز مشاوره شهر شیراز. فصلنامه علمی ـ تخصصی دانش انتظامی فارس. س 4. ش 13.
مهدیزادگان، ایران؛ حق­شناس، محمدرضا؛ آتش­پور، سیدحمید (1392). رابطه بین خشونت خانوادگی با کارکرد خانواده در زنان. فصلنامه علمی ـ پژوهشی زن و فرهنگ. س 5. ش 17.
نوابی­نژاد، شکوه (1380). مشاوره ازدواج و خانواده درمانی. تهران: انجمن اولیا و مربیان.
 
Ashdown, b.k.; hackathorn, j.; & clark, e. M. (2011).in and out of the bedroom: sexual satisfaction in the marital relationship. Journal of integrated social sciences .2(1): 40-57.
Atkinson,p ., a .coffey, s.delamont, j. Lofland, and l. Lofland (eds.) (2007). Handbook of ethnography,london:sage publications ltd.
Baghban, a. Moradi, m. (2003).the efficacy of family therapy on maritalConflict in divorce request .qartely of science & research :16,32-47. {in persion}.
Bary, j. H. (1995). Family assessment: current issues in evaluatingFamilies. Family relation, 44, 469-477.
Ben - naim, s., hirschberger, g., ein-dor, t., & mikulincer, m. (2013). An experimental study of emotion regulation during relationship conflict interactions: the moderating role of attachment orientations. Emotion, 13, 506-519.
Besharat ma.relationship of alexithymia with coping styles and interpersonal problem Procedia social and behavioral sciences.2010;5:497-614[persian].
Bloch, l., haase, c. M., & levenson, r. W. (2014) emotion regulation predicts marital satisfaction: more than a wives' tale. Emotion, 14, 130-144.
Campbell. T. L. (2003). The effectiveness of family interventions for physical disorders.Journal of marital and family. 29(2), 263-281.
Christensen a, shenk jl. Communication, conflict, and psychological distance in non-distresses,clinic, and divorcing couples. Journal of family psychology.1990;4:63-79.
Cooper, r. (1997).the performance edge:new strategis to workEffectiveness and competitive advantage boston: Houghton mifflin.
Coyne jtr, palmer s. Marital quality, coping with conflict, martial complaints, and affection in couples with a depressed whife.journal of family psychology 2002;16(1):26-37.
Creswell, j. W. (2003).research design: quantitative, qualitative, and mixed method, london: sage.
Deopy, e. And l. N. Gitlin.(2005). Introduction to research: understanding and applying multiple strategies, st. Louis: elsevier mosby.
Doss bsl, christensen a. Why do couples seek marital therapy? Professional psychology: researchand,practice,2004;35(6):608-14.
Doyle amd. Parenting, martial conflict and adjustment from early to mid-adolescence:  mediated by attachment style? Journal of youth and adolescence 2003;34(2):97-110.
Esere, m. O. (2006). Communication management skills training asMarriage enrichment program in the improvement of maritalAdjustment. The counsellor, 23(1), 69-77.
Fawole, adenrian. (2008).''prevalence of violence against pregnant woman in abeokuta'' ; nigeria, australian an newsland journal of abstetrice and gynaecology.
Fincham, f. D.(1997). Conflict in marriage for working with couples.avialable at: www. Find articles.com.
Fincham, f.d. (2000).the kiss of the porcupines: from attributing responsibility to forgiving, personal relationships 7, pp. 1–23.
Fisold, ralph (1990) the sociolinguistics of language. Oxford: basil blackwell.
Fruzzetti, a. E., & iverson, k. M. ( 2006). Intervening with couples and families to treat emotion dysregulation and  psychopathology. In: d. K. Snyder, j. N. Hughes (eds.), emotion regulation in couples and families: pathways to dysfunction and health (pp. 249-267).
Glasser  .w. (2009). Counseling with choice therapy: the new reality therapy. New york:harper-collins.
Goulding, C. (2002). Grounded Theory: A Practical Guide for Management, Business & Market Researchers, London: Sage Publications.
Grosswald, b. (2004). “the effects of shift work on family satisfaction”, families in society. The journal of contemporary social services, 85(3) 413-423.
Halford, w. K. (2001). Brief couple therapy for couple.new york: guilford publication.
Health aspects of violence against women. Who: geneva,2001.
Hopkins-williams. K. (2007). Yes, they re out there: a qualitative study on strong african.
Lee,  J. (2001), A Grounded Theory: Integration and Internalization in ERP Adoption and Use,
Lehmann. P; simmons. C. A; pillai. V. K. (2012). The validation of the checklist of controlling behaviors (ccb): assessing coercive control in abusive relationship violence against woman, 18(8): 913-933.
Martigani, c. G. (2011). Abjective & perceived spiritual & religiouns compatibility as predictor of marital functioning. Ph. D dissertation, loyaha university maryland. (2011). 1-131
Maslow. M. H. (1970). Motivation and personality (2nd ed).new york: harper & row.
Nichols, m., & schwartz, l. (1998). Family therapy: concept s and methods. Boston: allyn and bacon.
Orathinkalkourosh, jose. & vansteenwegen, alfons. (2006). The effect ofForgiveness on marital satisfaction in relation to marital stability, contemp famTher, vol:28 .251-260 .
Othman, s., adenan, n. A. M. (2011). Domestic violence management in malaysia: aSurvey on the primary health care providers. Asia pacific family medicine, 2:16-30.
Paleari, f.g. Regalia, c. And fincham, f.d. (2005). Marital quality,Forgiveness, empathy, and rumination: a longitudinal analysis, personality andSocial psychology bulletin 3, pp. 368–378.
Presser, h.b. (2000). Nonstandarad work schedules and marital instability. Journal of marriage and the family, 62, 93-110.
Punch, k. (2005). Introduction to social research: quantitative and qualitative appraoches, london:.stage.publications.ltd.
Reis, h. T., & gable, s. L. (2003). Toward a positive psychology of relationship. In c. L. M. Keyes & j. Flourishing: positive  psychology and the life well-iived (pp 129-159). Washington, dc:American psychological association.
Robles , t. F., & kiecolt-glaser, g. K. (2003). The physiology of marriage: pathwato health. Phsiologyand behavior ,79:409-416.
Schilling ea, baucom dh, burent ck et al altering the course of marriage: the efecte of prep communication skills acquisition on couples risk of becoming martially distressed journal of family psychology 2001; 15:750-768.
Schilling ea, baucom dh, burent ck et al altering the course of marriage: the efecte of prep communication skills acquisition on couples risk of becoming martially distressed journal of family psychology 2003; 17:41-53.
Silverman, d. (2005). Doing qoalitative research london: sage publictions.
Somohano, v.c. (2013).mindfulness, attachment style and cinflict resolation behaviors in romantic relationship. (ma). Humboltd state university.
Talwar, v., & crossman, a. (2011). From little white lies to filthy liars: the evolution ofHonesty and deception in young children.in j. Benson (ed.). Advances in child developmentAnd behavior (vol. 40, pp. 139–179.
 Unpublished Doctoral Dissertation, University of Nebreska , In Proquest UMI Database.
Vives-cases, c., gil-gonzales, d., alvarez-darted, c., carresco-portino, m. (2007).systematic review of studies aboute socioeconomic status of men who better their intimate partners.gacata sanitaria, 21: 425-430.
Wolcott, h. F. (2009). Writing up qualitative research, london: stage.
Young, e. M., & long, l. (1998). Counseling and therapy for couples.new york: intonation thomason publishing company.