اثربخشی گروه درمانی مثبت نگر در ارتقای تاب آوری و عزت نفس زنان مطلقه

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات تهران

2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

3 دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

این پژوهش با هدف تعیین میزان اثربخشی گروه درمانی مثبتنگر بر افزایش تاب‌آوری و عزت نفس زنان مطلقه صورت گرفت. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و گروه کنترل و جامعۀ آماری شامل تمام زنان مطلقه مراجعه کننده به مراکز مشاوره "سرای تداوم" وابسته به شهرداری شهر ساری در پاییز 94 به تعداد 180 نفر بود. پس از اعلام فراخوان در این مراکز، 30 نفر داوطلب برای شرکت در برنامۀ آموزشی، غربالگری و ثبت نام شدند؛ سپس به منظور به دست آوردن اطلاعاتی در زمینه وضع اقتصادی ـ اجتماعی نمونه‌ها، مصاحبه فردی انگیزشی با این افراد انجام شد. پس از این مصاحبه، فرم اطلاعات فردی و فرم توافق آگاهانه توسط داوطلبان تکمیل شد و شرکت کنندگان تصادفی به گروه‌های 15 نفره (گروه 1: مثبت نگر، گروه 2: کنترل) گمارده شدند. قبل و بعد از اجرای گروه درمانی، پرسشنامۀ تاب‌آوری و عزت نفس توسط هر یک از شرکت کنندگان تکمیل شد. 12 جلسه گروه درمانی انجام شد که یک بار در هفته به مدت 90 دقیقه اجرا شد. در این پژوهش از پرسشنامۀ تاب‌آوری کانر و دیویدسون (2003) و پرسشنامۀ عزت نفس کوپر اسمیت (1967) استفاده شد. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیره (مانکوا) و تک متغیره (آنکوا) در نرم‌افزار SPSS22 تحلیل شد. نتایج نشان داد، گروه درمانی مثبت‌نگر از اثربخشی بسیاری برخوردار، و موجب ارتقای تاب‌آوری و عزت نفس زنان مطلقه است.

کلیدواژه‌ها


  1. ارقبایی، محمد؛ میان‌بندی، یحیی؛ جوزی، پیام؛ نافیان، معصومه؛ کیمیایی، سید ‌علی (1392). اثربخشی درمان مثبت‌گرا بر مؤلفه‌های روانی مثبت و بیماری روان تنی. پنجمین کنگره سایکوسوماتیک. شهر کرد.
  2. باستانی، سوسن؛ گلزاری، محمود؛ روشنی، شهره (1390). پیامدهای طلاق عاطفی و استراتژی‌های مواجهه با آن. فصلنامه خانواده پژوهی. ش 26: 257-243.
  3. براتی سده، فرید (1388). اثربخشی مداخله‌های روان‌شناسی مثبت‌گرا جهت افزایش نشاط، خشنودی از زندگی، معنی‌داری زندگی و کاهش افسردگی: تدوین مدلی برای اقدام. رساله دکتری روانشناسی. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی. دانشگاه علامه طباطبایی.
  4. براندن، ناتانیل (1393). عزت نفس. ترجمه مهدی قراچه داغی. تهران: نشر دانژه.
  5. بشارت، محمدعلی؛ صالحی، مریم؛ شاه‌محمدی، خدیجه؛ نادعلی، حسین؛ زبردست، عذرا (1387). رابطه تاب‌آوری و سخت‌کوشی با موفقیت ورزشی و سلامت روانی در ورزشکاران. مجله روانشناسی معاصر. ش 2: 38 تا 49.
  6. جمشیدیان قلعه‌شاهی، پروین (۱۳۸۹). مقایسه تاب‌آوری، رضایت زندگی و سلامت روان و رابطه آن با ویژگی‌های جمعیت‌شناختی زنان مطلقه و متأهل شهر اصفهان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته روان‌شناسی. دانشگاه علامه طباطبائی.
  7. رستمی راوری، محمدعلی؛ مقدم، نیره؛ جهانی، کامبیز؛ قائدنیا جهرمی، علی؛ حیدری، روشنک (1392). شناخت اثربخشی روانشناسی مثبت بر مبنای مدل پرما سلیگمن بر بهبود سلامت روان کارگران سایکو سوماتیک مبتلا به تپش قلب در معدن مس سرچشمه کرمان. پنجمین کنگره سایکوسوماتیک. شهر کرد.
  8. کرد میرزا نیکوزاده، عزت‌اله (1390). مقایسه اثربخشی برنامه مداخله مبتنی بر روان‌شناسی مثبت‌نگر و گروه درمانی آدلری در ارتقای تاب‌آوری افراد وابسته به مواد. فرهنگ مشاوره و روان درمانی. ش5: 1تا 27.
  9. محسن‌زاده، فرشاد؛ نظری، علی؛ عارفی‌مختار، محمد (1390). مطالعه کیفی عوامل نارضایتی زناشویی و اقدام به طلاق. مجله جامعه‌شناسی و علوم اجتماعی: مطالعات راهبردی زنان. ش 53: 42 ـ 7.
  10. مقدم سامان، نیکو (۱۳۹۴). اثربخشی آموزش مهارتهای مثبت اندیشی در افسردگی و امید به زندگی در زنان مطلقه. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبائی.
  11. وجدانی، سیمین؛ گلزاری، محمود؛ برجعلی، احمد (1393). اثربخشی روان درمانی مثبت‌گرا بر افسردگی و رضایت زناشویی زنان افسرده. فصلنامه روانشناسی: روانشناسی کاربردی. ش 30: 7 تا 22.
  12. Asgharpoor, N., Asgharnejad Farid, A.A., Arshadi, H., & Sahebi, A. (2012). A comparative study on the effectiveness of positive psychotherapy and group cognitive behavioral therapy for the patients suffering from major depression disorder. Iran J Psychiatry Behavioral sciences, 6(2), 33-41.
  13. Ayyash-Abdo, H., & Alamuddin, R. (2007). Predictors of subjective well-being among college youth in Lebanon. Journal of Social Psychology, 147(3), 265- 284.
  14. Breines, J. Croker, J. & Garsia, J. A. (2008). Self objectification and well-being in women̕ s daily lives. Personality and social psychology Bulletin, 34. 583.
  15. Conner, K.M., & Davidson, J.R.T. (2003). Development of a new resilience scale: The Conner- Davidson resilience scale (CD-RISC). Depression and Anxiety, 18, 76 - 82.
  16. Coopersmith, S. (1967). The antecedent of self-esteem. New York: W.H.Freeman.
  17. Dambrun, M., & dubuy, A.L. (2014). A positive psychology intervention among long-term unemployed people and its effects on psychological distress and well-being. Journal of Employment Counseling, 51: 75-85.
  18. Fredrickson, B. L., and Losada, M. F. (2005) Positive affect and the complex dynamics of human flourishing. American Psyshologist, 60, 678-686.
  19. Luthar, S.S., Cicchetti, D., & Becker, B. (2000). The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work. Child Development, 71, 543 – 562.
  20. MCcullough, C. Huebner, S. & Laughlin, J.E. (2012). Life Events, Self-concept, and Adolescents positive subjective well-being. Psychology in the schools, Vol 37 (3), 281- 290.
  21. Miller, A.M., & Chandler, P.J. (2002). Acculturation, resilience and depression in midlife women from the Former Soviet Union. Nursing Research, 51, 26 – 32.
  22. O’Rouke, N. (2004). Psychological resilience and the well-being of widowed women. Journal of Ageing International, 29 (3), 267-280.
  23. Ong, A. D., Zautra, A. J., & Reid, M. C. (2010). Psychological resilience predicts decreases in pain chatastrophizing through positive emotions. Psychology & Ageing, 25(3). 516-523.
  24. Peterson, C., & Seligman, M.E.P.(2004). Character strengths and virtues: a hand book and classification. New York: Oxford University Press.
  25. Schrank, B., Brownel, T. Jakaiti, z. Larkin, Ch. Pesola, F. Riches, S. Tylee, A. (2016). Evaluation of a positive psychotherapy group intervention for people with psychosis. Epidemiology and Psychiatric Sciences. Vol, 25 (3), 235-246.
  26. Seligman, M.E.P., Gillham, J., Reivich, K., Linkins, M., & Ernst, R. (2009). Positive Education. Oxford Review of Education, 35(3), 293-311.
  27. Seligman, M.E.P., Rashid, T., & Parks, A.C. (2006). Positive psychotherapy. American Psychologist, 61, 774-788.
  28. Shin, S. H. Vogel, D.L. (2016). The effect of psychological interventions on Resiliency and Interpersonal Sensitivity Children of Divorce. Journal of clinical Nursing, 19. 1695-1706.
  29. Shoshani, A., & Steinmetz. (2014). Positive psychology at school: A school-based intervention to promote adolescents’ mental health and well-being. Journal of Happiness Student, 15:1289- 1311.
  30. Ybrandt, H. (2008). The relation between self-concept and social Functioning in adolescence. Journal of adolescence. 31, 1-9.