بررسی نقش ویژگیهای شخصیتی و بهزیستی روانشناختی مادران در اضطراب و افسردگی دختران دوره ابتدایی

نویسندگان

1 دانشگاه الزهرا/ دانشگاه آزاد اسلامی- واحد رودهن

2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

هدف این پژوهش پیش‌بینی اضطراب و افسردگی دانش‌آموزان دختر مقطع ابتدایی بر اساس ویژگیهای شخصیتی و بهزیستی روان‌شناختی مادران آنها بود. جامعۀ آماری شامل دانش‌آموزان پایه‌ ششم دوره‌ ابتدایی شهرستان بابل بود که در آن 240 دانش‌آموز به روش نمونه‌گیری چند مرحله‌ای انتخاب شدند. دانش‌آموزان دو پرسشنامۀ افسردگی کودکانِ کواکس و مقیاس بازنگری شده اضطراب آشکار کودکانِ رینولدز و ریچموند را تکمیل کردند. مقیاس بهزیستی روانشناختی ریف و پرسشنامه شخصیتی پنج عاملی نیز توسط مادران آنان تکمیل شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده-ها از رگرسیون چندگانه با رویکرد سلسله مراتبی استفاده شد. نتایج نشان داد که بهزیستی روانشناختی مادران می‌تواند به صورت منفی و معنادار افسردگی و اضطراب فرزندان را پیش‌بینی کند. هم‌چنین از بین صفات شخصیتی مادر، روان‌رنجورخویی به صورت مثبت توانست افسردگی و اضطراب فرزندان را پیش‌بینی ‌کند و گشودگی در برابر تجربه و برونگرایی نیز توانست افسردگی را به صورت منفی پیش‌بینی کند. نتایج نشان داد که صفات شخصیتی مادران و بهزیستی روانشناختی آنان در پیش‌بینی افسردگی و اضطراب دختران آنان نقش تعیین کننده‌ای دارد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. استوار، صغری؛ رضویه، اصغر (1392). بررسی ویژگی‌های روانسنجی مقیاس اضطراب اجتماعی برای نوجوانان. روش‌ها و مدلهای روان‌شناختی. شماره 3: 78 ـ 69.
  2. انجمن روانپزشکی امریکا (1393). راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی 5. ترجمه یحیی سید محمدی. تهران: روان.
  3. پروین، جان (1381). شخصیت: نظریه و پژوهش. ترجمه‌ محمد جعفر جوادی و پروین کدیور. تهران: آییژ.
  4. تقوی، محمد رضا؛ علیشاهی، محمد جواد (1382). بررسی اعتبار و روایی پرسشنامه اضطراب آشکار کودکان (RCMAS). مجله روان‌شناسی. شماره 4: 357 ـ 343.
  5. جعفری سیاوشانی، کیامنش؛ علی‌رضا؛ برجعلی، احمد (1393). نقش پیش‌بینی کننده متغیرهای مرتبط با ویژگی‌های شخصیتی مادر در میزان احساس تنهایی و اضطراب پنهان دختران نوجوان دبیرستانی شهر تهران. فصلنامه‌ فرهنگی تربیتی زنان و خانواده (فرهنگی دفاعی زنان و خانواده‌ سابق). شماره 6: 107 ـ 85 .
  6. حسینی نسب، سید داوود؛ محب، نعیمه؛ کرامت بخش، وحیده (1388). رابطه‌ ویژگی‌های شخصیتی و سلامت روان در زنان باردار در شهر تبریز. زن و مطالعات خانواده. شماره 3: 61 ـ 73.‌
  7. خانجانی، زینب، هداوندخانی، فاطمه (1392). اختلالهای درونی سازی و برونی سازی فرزندان و صفات شخصیتی مادر. مجلۀ روا‌نشناسی. شماره 1: 52 ـ 23.
  8. خانجانی، مهدی؛ شهریار، شهیدی؛ فتح آبادی، جلیل؛ مظاهری، محمد علی؛ شکری، امید (1393). ساختار عاملی و ویژگی‌های روان‌سنجی فرم کوتاه مقیاس بهزیستی روان شناختی ریف در دانشجویان دختر و پسر. فصلنامه‌ اندیشه و رفتار در روان‌شناسی بالینی. شماره 38: 27 ـ 36.
  9. خداپناهی، محمد کریم؛ قنبری، سعید؛ نادعلی، حسین؛ سید موسوی، پریسا سادات (1391). کیفیت روابط مادر کودک و نشانگان اضطرابی در کودکان پیش دبستان. روان‌شناسی تحولی (روان‌شناسان ایرانی). شماره 9: 13 ـ 5.
  10. خرمایی، فرهاد؛ فرمانی، اعظم (1393). بررسی شاخص‌های روان‌سنجی فرم کوتاه پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصیت. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی. شماره 16: 39 ـ 29.
  11. روحی، علیرضا (1393). رویکردهای نظری و کاربردی در اختلال‌های اضطرابی کودکان. مجله‌ تعلیم و تربیت استثنایی. شماره 3: 58 ـ 47.
  12. سادوک، بنجامین جیمز؛ سادوک، ویرجینا آلکوت (2007). خلاصه روانپزشکی2: علوم رفتاری / روانپزشکی بالینی. ترجمه فرزین رضاعی. تهران: ارجمند.
  13. شیرازی، فهیمه؛ رضوانی، شیوا؛ حقیقی، ندا؛ فرزام فر، الناز (1392). رابطه سلامت روان مادران با میزان اضطراب و افسردگی فرزندان. چشم انداز امین در روانشناسی کاربردی. شماره 1: 44 ـ 37.
  14. قنبری، سعید؛ نادعلی، حسین؛ سید موسوی، پریسا سادات (1388). رابطه‌ سبک‌های فرزندپروری با نشانه‌های درونی-سازی شده در کودکان. مجله علوم رفتاری. شماره 3: 172 ـ 167.
  15. مشهدی، علی؛ سلطانی شال، رضا؛ میردوقی، فاطمه؛ بهرامی، بتول (1391). ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس چند بعدی اضطراب کودکان. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی. شماره 1: 87 ـ 70.
  16. موسوی، رقیه؛ موسوی، سید سجاد؛ محمود قرابی، جواد؛ اکبری زرد خانه، سعید (1387). ابزارهای ارزیابی و تشخیص اختلالات اضطرابی در کودکان و نوجوانان. مجله علمی ـ پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران. شماره 2: 154 ـ 147.
  17. میرز، لاورنس اس؛ گامست، گلن؛ گارینو، الف. جی (1391). پژوهش چندمتغیری کاربردی. ترجمه‌ حسن پاشا شریفی، ولی‌الله فرزاد، سیمین دخت رضاخانی، حمیدرضا حسن آبادی، بلال ایزانلو و مجتبی حبیبی. تهران: رشد.
  18. Ajilchi, B; Kargar; Rezaei. F: Ghoreishi Kalantar, M (2013). Relationship between the Parenting Styles of Overstressed Mothers with their Children's Self-esteem. In Procedia - Social and Behavioral Sciences. 82, pp. 496–501. DOI: 10.1016/j.sbspro.2013.06.299.
  19. Alotaibi, T (2015). Combating Anxiety and Depression among School Children and Adolescents through Student Counselling in Saudi Arabia. In Procedia - Social and Behavioral Sciences. 205, pp. 18–29. DOI: 10.1016/j.sbspro.2015.09.006.
  20. American Psychiatric Association (2000). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (4th ed., text revision).Washington, DC: Author.
  21. Argyle, Michael; Crossland, Jill (1987). The dimensions of positive emotions. In British Journal of Social Psychology. 26 (2), pp. 127–137. DOI: 10.1111/j.2044-8309.1987.tb00773.x.
  22. Bayer, Jordana K.; Sanson, Ann V.; Hemphill, Sheryl A. (2006). Parent influences on early childhood internalizing difficulties. In Journal of Applied Developmental Psycholog..y 27 (6), pp. 542–559. DOI: 10.1016/j.appdev.2006.08.002.
  23. Bystritsky, A; Khalsa, Sahib, S; Cameron, ME.; Schiffman, J (2013). Current diagnosis and treatment of anxiety disorders. In P & T : a peer-reviewed journal for formulary management. 38 (1), pp. 30–57.
  24. Cash, R.E. (2004). Depression in Children and Adolescents: Information for Parents and Educators, National Association of School Psychologists. pp.1-3.
  25. Costa, PT, & McCrae, R. R. (1992). Replay to Eysenck. Personality and Individual Differences. 13, 861- 865.
  26. Diener, Ed (2000). Subjective well-being. The science of happiness and a proposal for a national index. In American Psychologist. 55 (1), pp. 34–43. DOI: 10.1037/0003-066X.55.1.34.
  27. Garber, J; Weersing, VR (2010). Comorbidity of Anxiety and Depression in Youth: Implications for Treatment and Prevention. In Clinical psychology : a publication of the Division of Clinical Psychology of the American Psychological Association 17 (4), pp. 293–306. DOI: 10.1111/j.1468-2850.2010.01221.x.
  28. George, J. C.; Tittler, BI (1984). Openness-to-experience and mental health. In Psychological reports. 54 (2), pp. 651–654. DOI: 10.2466/pr0.1984.54.2.651.
  29. Goldberg, LR (1993). The structure of phenotypic personality traits. In American Psychologist. 48 (1), pp. 26–34. DOI: 10.1037/0003-066x.48.1.26.
  30. Hilt-Panahon, A., Kern, L., Divatia, A. & Gresham, F (2007). School-based interventions for students with or at-risk for depression: A review of the literature. Advances in School Mental Health Promotion. 1, 32-41.
  31. Huberty, T. J. (2008). Best practices in school-based interventions for anxiety and depression. In A. Thomas & J. Grimes (Eds.), Best practices in school psychology V (pp. 1473–1486). Bethesda, MD: National Association of School Psychologists.
  32. Huberty, T.J (2004). Anxiety and Anxiety Disorders in Children: Information for Parents, National Association of School Psychologists. pp.S5-1.
  33. Huppert, Felicia A. (2009): Psychological Well-being. Evidence Regarding its Causes and Consequences. In Applied Psychology: Health and Well-Being. 1 (2), pp. 137–164. DOI: 10.1111/j.1758-0854.2009.01008.x.
  34. Karademas, Evangelos C (2007). Positive and negative aspects of well-being. Common and specific predictors. In Personality and Individual Differences. 43 (2), pp. 277–287. DOI: 10.1016/j.paid.2006.11.031.
  35. Kennedy, R. (2012). Anxiety in Children. http://www.psych.ualberta.ca/~hoglund/PEERSlab/assets/peers-roundtable-anxiety-handout_02_12.pdf.
  36. Matthews, Gerald; Deary, Ian J.; Whiteman, Martha C (2003). Personality traits. 2nd ed. Cambridge: Cambridge University Press. Available online at http://www.loc.gov/catdir/description/cam032/2003046259.html.
  37. McCrae, RR.; Costa, PT (2004) A contemplated revision of the NEO Five-Factor Inventory. In Personality and Individual Differences. 36 (3), pp. 587–596. DOI: 10.1016/S0191-8869(03)00118-1.
  38. Reising, Michelle M.; Watson, Kelly H.; Hardcastle, Emily J.; Merchant, Mary Jane; Roberts, Lorinda; Forehand, Rex; Compas, Bruce E (2013). Parental Depression and Economic Disadvantage: The Role of Parenting in Associations with Internalizing and Externalizing Symptoms in Children and Adolescents. In Journal of child and family studies. 22 (3). DOI: 10.1007/s10826-012-9582-4.
  39. Ruini, C; Ottolini, F; Rafanelli, C; Tossani, E; Ryff, CD.; Fava, GA (2003). The relationship of psychological well-being to distress and personality. In Psychotherapy and psychosomatics. 72 (5), pp. 268–275.
  40. Ryff, C. D., & Keyes, C. L. M. (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of Personality and Social Psychology. 69, 716-727.
  41. Ryff, C.D (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology. 57, 1069–1081.
  42. Ryff, C.D. & Keyes, C.L (1995). The Structure of Psychological Well-being Revisited, Journal of Personality and Social Psychology. 69: 719-727.
  43. Van Aken, C; Junger, M; Verhoeven, M; van Aken, M. A. G; Deković, M; Denissen, J. J. A (2007) .Parental personality, parenting and toddlers' externalising behaviours. In Eur. J. Pers. 21 (8), pp. 993–1015. DOI: 10.1002/per.643.
  44. Vittersø, Joar; Nilsen, Fredrik (2002). In Social Indicators Research. 57 (1), pp. 89–118. DOI: 10.1023/A:1013831602280.
  45. Wagner, Aureen Pinto (2005): Worried no more. Help and hope for anxious children. 2nd ed. Rochester NY: Lighthouse Press.
  46. Yurdusen, Sema; Erol, Nese; Gencoz, Tulin (2013). The effects of parental attitudes and mothers' psychological well-being on the emotional and behavioral problems of their preschool children. In Maternal and child health journal. 17 (1), pp. 68–75. DOI: 10.1007/s10995-012-0946-6

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 30 آبان 1395
  • تاریخ بازنگری: 06 اردیبهشت 1403
  • تاریخ پذیرش: 28 شهریور 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار