اثربخشی آموزش مثبت‌نگری بر اساس مفاهیم قرآنی بر عزت ‌نفس و امید به زندگی زنان معتاد

نویسندگان

1 گروه روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت

2 عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن/ و ریاست دانشگاه آزاد سلامی واحد رامسر

چکیده

این مطالعه با هدف بررسی اثربخشی آموزش مثبت‌نگری بر اساس آیات قرآن بر عزت نفس و امید به زندگی زنان آسیب دیده اجتماعی (معتاد) انجام شد. طرح پژوهش از نوع پیش آزمون ـ پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمام معتادان زن (29 نفر) مراجعه‌کننده به مراکز درمان اعتیاد شهرستان رودسر در سال 1395 بود که از آن میان 24 زن، که در نمره عزت نفس کوپر اسمیت و امید به زندگی میلر، کمترین نمره را کسب کرده بودند به شکل تصادفی در دو گروه آزمایش (12 نفر) و کنترل (12 نفر) گمارده شدند. سپس، آموزش مثبت‌نگری اسلامی طی ده جلسه 90 دقیقه‌ای برای گروه آموزش اجرا شد در حالی که گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. در پایان، هر دو گروه به پرسشنامه‌ها پاسخ دادند. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که ارتباط مثبت معناداری بین مثبت‌نگری و امیدواری وجود دارد در حالی که این رابطه درباره عزت نفس معنادار نبود؛ به عبارت دیگر مثبت‌نگری می‌تواند در افزایش احساس امیدواری نقش مؤثری داشته باشد؛ اما پرورش عزت نفس به عوامل دیگری نیز وابسته است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. قرآن کریم
  2. آقاجانی، محمدجواد (1390). اثربخشی آموزش سرسختی روانشناختی بر عزت نفس و سازگاری معتادین مرد شهرستان رودسر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن.
  3. آقاجانی، محمدجواد؛ مقتدر، لیلا (1393). مقدمه‌ای به اصول بهداشت روانی. تهران: انتشارات سروا.
  4. پاشا، غلامرضا؛ امینی، سهیلا (1387). تأثیر واقعیت درمانی بر امید به زندگی و اضطراب همسران شهدا. مجله یافته-های نو در روان شناسی. شماره 9: 51 ـ 37.
  5. حسین‌ثابت، فریده؛ جوبانیان، فرحناز؛ فرحبخش، کیومرث (1393). اثربخشی آموزش مبتنی بر روان‌شناسی مثبت‌نگر بر تاب‌آوری و کنترل خشم در دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه شهر یزد. فصلنامه علمی ـ پژوهشی پژوهش-های مشاوره. شماره 52: 23 ـ 5.
  6. جوادی آملی، عبد الله (1991). نسبت دین و دنیا. چ 5. قم: مرکز نشر اسراء.
  7. خدادادی ‌سنگده، جواد؛ تولائیان، سید عبدالحسین؛ بلقان آبادی، مصطفی (1393). اثربخشی روان‌درمانی مثبت‌نگر به شیوه گروهی بر افزایش شادکامی مادران کودکان با نیازهای ویژه. مجله روان‌شناسی خانواده. شماره 1: 62 ـ 53.
  8. خدایاری‌فرد، محمد (1389). کاربرد مثبت‌نگری در روان درمانگری با تأکید بر دیدگاه اسلامی. مجله روانشناسی و علوم تربیتی. شماره 1: 164 ـ 140.
  9. شعاع‌کاظمی، مهرانگیز؛ مؤمنی، مهرآور (1390). بررسی مقایسه‌ای رابطه رفتار جرأت‌مندانه، عزت نفس و جهت‌گیری مذهبی دانشجویان ورزشکار و غیر ورزشکار. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی. شماره 12: 190 ـ 169.
  10. رستمی، رضا؛ یونسی، سید جلال؛ موللی، گیتا؛ فرهود، داریوش؛ بیگلریان، اکبر (1389). رابطه خودکارآمدی با هوش هیجانی و حمایت اجتماعی ادراک شده در دانشجویان دانشگاه تهران. افق دانش، فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گناباد. شماره 16: 45 ـ 39.
  11. رسولی، فاطمه (1389). اثربخشی آموزش کنترل خشم بر افزایش تاب‌آوری و کاهش اعتیادپذیری دانش-آموزان پسر مقطع دبیرستان شهرستان کبودرآهنگ. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
  12. زرین کلک، حمیدرضا (1389). تاثیر آموزش مؤلفه‌های تاب‌آوری بر کاهش اعتیادپذیری و تغییر نگرش دانش-آموزان مقطع متوسطه ساکن در حومه تهران نسبت به مصرف مواد. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
  13. سهرابی، فرامرز؛ فتحی، الهام (1391). اثربخشی برنامه درمانی خود بخشودگی بر مبنای مفاهیم قرآنی بر کاهش افسردگی زنان مطلقه. فصلنامه علمی ـ پژوهشی جامعه شناسی زنان. شماره 1: 85 ـ 65.
  14. صادقی‌نیری، رقیه؛ الهیاری‌نژاد، مریم (1392). مثبت‌اندیشی و خوش‌بینی در نهج‌البلاغه. فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه. شماره 1: 73 ـ 63.
  15. طباطبایی، تکتم سادات (1392). تأثیر آموزش خوش‌بینی بر اضطراب و افسردگی دانشجویان روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند. مراقبت‌های نوین. شماره 1: 42 ـ 34.
  16. عبادی، ندا؛ فقیهی، علینقی (1389). بررسی اثربخشی آموزش مثبت‌نگری در افزایش امید به زندگی زنان بدون همسر شهر اهواز: با تأکید بر قرآن. روانشناسی و دین. شماره 9: 74 ـ 61.
  17. عبادی، ندا؛ سودانی، منصور؛ فقیهی، علی‌نقی؛ حسین‌پور، محمد (1388). بررسی اثربخشی آموزش مثبت‌نگری با تاکید بر قرآن بر افزایش امید به زندگی زنان مطلقه شهر اهواز. یافته‌های نو در روانشناسی. شماره 10: 84 ـ 71.
  18. قادری، زهرا؛ رفاهی، ژاله؛ پنق، گل‌محمد (1390). اثربخشی معنادرمانی گروهی بر افزایش امید بیماران مبتلا به سرطان مری و معده. مجله روش‌ها و مدلهای روانشناختی. شماره 4: 118 ـ 107.
  19. قاسمی، افشان؛ عابدی، احمد؛ باغبان، ایران (1388). اثربخشی آموزش گروهی مبتنی بر نظریة امید اسنایدر بر میزان شادکامی سالمندان. مجله دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی. شماره 41: 38 ـ 17.
  20. قاسمی یزدابادی، مریم؛ اسماعیلی، معصومه؛ کلانتر کوشه، سید محمد (1395). اثربخشی آموزش الگوی روابط کلامی بر کاهش تعارضات مادر ـ دختر مبتنی بر آیات قرآن کریم. فصلنامه فرهنگی تربیتی زنان و خانواده. شماره 34: 23 ـ 7.
  21. کاکویی دینکی، عیسی؛ ‌قوامی، نسرین (1393). بررسی ویژگی‌های جنسیتی و پیامدهای گرایش زنان به سوء مصرف مواد مخدر. فصلنامه علمی ـ ترویجی سلامت اجتماعی و اعتیاد. شماره 1: 32 ـ 9.
  22. مرادی، اعظم؛ قلمکاریان، سید محمد (1393). پیش‌بینی میزان انتظار فرج بر اساس امید، خوش‌بینی و منبع کنترل در دانشجویان. فصلنامه علمی ـ پژوهشی مشرق موعود. شماره 29: 180 ـ 165.
  23. مهدوی، اسماعیل؛ عنایتی، میرصلاح الدین؛ نیسی، عبدالکاظم (1387). اثربخشی آموزش مسؤلیت‌پذیری بر عزت نفس دانش‌آموزان پسر مقطع متوسطه. یافته‌های نو در روان‌شناسی. شماره 9: 131 ـ 117.
  24. نجاری، فارس (1386). بررسی اعتیاد در زنان معتاد مراجعه کننده به مراکز ترک اعتیاد تهران. مجله علمی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران. شماره 4: 463 ـ 457.
  25. نیک‌‌رو، طیبه (1387). بررسی اثربخشی گشتالت‌درمانی به شیوه گروهی بر افزایش امید به زندگی و عزت نفس زنان بازنشسته آموزش و پرورش شهر بهبهان. پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره. واحد علوم و تحقیقات خوزستان.
  26. نوری، نجیب‌الله؛ جان بزرگی، مسعود (1392). رابطۀ خوش‌بینی از دیدگاه اسلام با افکار اضطرابی و افکار فراشناختی نگرانی. روانشناسی دین. شماره 4: 79 ـ 63.
  27. Abdel-Khalek A and Lester D. (2006). Optimism and pessimism in Kuxaiti and American College Student. International Journal of Social Psychology; 52: 110-126.
  28. Abu-hilal M and Zayed K. (2011). Optimism and Pessimism of Physical Education and non- Physical Education Student: Invariance of structure. Electronic Journal of Research in Educational Psychology; 9(3): 1267-1284.
  29. Chubb N .(1997). Adolescent self-esteem and locus of control: A longitudinal study of gender and age differences. Journal of Adolescence; 32: 113-129.
  30. Chui P. Abdullah Kh. Wong L. Taib N. (2014). Prayer-for-health and complementary alternative medicine use among Malaysian breast cancer patients during chemotherapy, BMC Complementary and Alternative Medicine; 14(225): 1-12.
  31. Ciarrochi JV. (2000). A critical evaluation of the emotional intelligence construct. Personality and Individual Differences; 28(3): 539-61.
  32. Covington S.(2008). Women and Addiction: A Trauma-Informed Approach. Journal of Psychoactive Drugs; 377-385.
  33. Dadgarmoghaddam M. Baseri H. Alipourtabrizi A. Khajedaluee M. (2016). The Assessment of Self-Esteem in AddictedWomen. Razavi international Journal of medical; 4(2):2-6.
  34. Dougall AL. (2001). Optimism and traumatic stress: The importance of stress and coping. Journal of applied society psychology; 31(3): 223-245.
  35. Erol Y and Orth U. (2011). Self-Esteem Development From Age 14 to 30 Years: A Longitudinal Study. Journal of Personality and Social Psychology; 101(3): 607-619.
  36. Frankl V.(1963). Mans Search for Meaning, An Introduction to Logo Therapy. New York: Washington Square Press.
  37. Hopkins J. (2007). The National Center on Addiction and Substance Abuse. Columbia University.
  38. Kelly J.(2000). The drug epidemic: effects on newborn infants health resource consumption at a tertiary perinatal center. Journal of Paediator Child Health; 36(3): 262-264.
  39. Kling K. (1999). Gender differences in self-esteem: A meta-analysis. Psychological Bulletin; 125: 470-500.
  40. Levin J. (2010). Religion and Mental Health:Theory and Research. International Journal of Applied Psychoanalytic Studies, 3 (1): 1-12.
  41. Linley A. (2004). Positive psychology in practice, USA, New Jersey. John Wiley & Sons, Inc. Hoboken, New Jersey, Published simultaneously in Canada.
  42. Moksnes K.(2010). The association between stress and emotional states in adolescents: The role of gender and self-esteem. Personality and Individual Differences; 49: 430-435.
  43. Ribero P.(2007). Relationship between optimism, disease variables and health perception and quality of life in individuals with epilepsy. Epilepsy behavior;11:33-38.
  44. Robert W. (2005). Stretching/toning, aerobic exercise increase older adults self-esteem. Journal of behavior medical; 28(4): 385-94.
  45. Segerstrom SC. (2006). Optimism and resources: Effects on each other and on health over 10 years. Journal of Research personality; 41: 772-786.
  46. Snyder CR and Lopez S. (2003). Striking a balance: A complementary focus on human eakness and strength, Models and measures of positive assessment. Washington, DC: American Psychological Association; 9(2): 298-306.
  47. Snyder. C. R. (1994). The Psychological of Hope: You Can Get There from Here. New York: Free Press.
  48. Trzesniewski H. (2008). Do today’s young people really think they are so extraordinary? An examination of secular trends in narcissism and self-enhancement. Journal of Psychological Science; 19: 181-188.
  49. Weissman M and O’Boyle K. (2000). Women and Addiction:Treatment Issues and Innovative Program Models. The National Abandoned Infants Assi Stance Resource Center; 10(1): 17-20.
  50. Young F and Mroczek K. (2003). Predicting intraindividual selfconcept trajectories during adolescence. Journal of Adolescence, 26: 586-600.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 11 مهر 1395
  • تاریخ بازنگری: 01 آذر 1403
  • تاریخ پذیرش: 28 شهریور 1397
  • تاریخ انتشار: 01 بهمن 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار