اثربخشی آموزش معنویت مبتنی برآموزه‌های اسلامی بر شکوفایی زنان متاهل

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد مشاوره خانواده دانشگاه اصفهان

2 دانشگاه اصفهان

چکیده

هدف پژوهش بررسی تأثیر آموزش معنویت مبتنی بر آموزه‌های اسلامی بر شکوفایی زنان متأهل شهر اصفهان بود. این پژوهش به روش نیمه آزمایشی با پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون و پیگیری انجام شد. جامعه پژوهش شامل تمام زنان متأهل شهر اصفهان در سال 1396 ـ 1395 بودند که تعداد 30 زن متأهل، که شرایط ورود به پژوهش را داشتند، انتخاب، و به شیوه‌ تصادفی به یکی از دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند؛ آموزش معنویت مبتنی بر آموزه‌های اسلامی روی گروه آزمایش طی هشت جلسه 90 دقیقه‌ای در هفته انجام گرفت. در هر دو گروه آزمایش و کنترل، پیش‌آزمون، پس آزمون و آژمون پیگیری (45 روزه) در متغیر شکوفایی (پرسشنامه شکوفایی دینره، 2008) اجرا شد. نتایج تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر نشان داد که آموزش معنویت با تأکید بر آموزه‌های اسلامی بر شکوفایی زنان متأهل در گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل در مرحله پس‌آزمون و پیگیری تأثیر معنا داری داشته است (0001/0P=) و می‌تواند به عنوان مداخله‌ مؤثر در جهت ارتقا شکوفایی و بهزیستی روانشناختی زنان متأهل مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. قرآن کریم
  2. آقابابایی، ناصر؛ فراهانی، حجت‌الله (1390). نقش رگه قدردانی در بهزیستی روانشناختی و فاعلی. روانشناسی تحولی: روانشناسان ایران. شماره 29: 75 تا 85.
  3. آقابابایی، ناصر؛ فراهانی، حجت‌الله؛ تبیک، محمدتقی (1390). رابطه قدردانی از خدا با عامل‌های شخصیت، بهزیستی و سلامت روانی. روانشناسی و دین. شماره 1: 115 تا 132.
  4. آمدی، عبدالواحد (1366). غررالحکم و دررالکلم. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  5. اژدری فرد، پری‌سیما؛ قاضی، قاسم؛ نورانی پور، رحمت‌اله (1389). بررسی تأثیر آموزش عرفان و معنویت بر سلامت روان دانش آموزان. فصلنامه اندیشه‌های تازه در علوم تربیتی. شماره 2: 105 تا 125.
  6. اکبری، محمود (1380). غم و شادی در سیره معصومان(ع). قم: انتشارات صفحه نگار.
  7. اکرامی، رعنا؛ قمری، محمد؛ حعفری، اصغر؛ آقاپور، مهدی (1393). اثربخشی آموزش شادکامی به شیوه گروهی بر بهزیستی روان‌شناختی و عواطف مثبت و منفی زنان خانه‌دار. زن و مطالعات خانواده. شماره 22: 21 تا 35.
  8. باقری، حسین؛ میریان، سید احمد؛ باقری، مائده (1392). بررسی رابطة بین توکل به خدا و سلامت روان بین دانشجویان دانشگاه آزاد واحد نکا در سال 1389. مجله دین و سلامت. شماره 1: 48 تا 55.
  9. بخشایش، علیرضا؛ مرتضوی، مهناز؛ حائری، محمود (1390). بررسی تطبیقی مفهوم شادی و نشاط از دیدگاه اسلام و روان شناسی. فرهنگ در دانشگاه اسلامی. شماره 1: 84 تا 101.
  10. برزگر بفرویی، کاظم؛ پاک سرشت، فاطمه (1393). اثربخشی آموزش معنویت درمانی بر بهزیستی روانشناختی و عملکرد تحصیلی. فصلنامه علمی ـ ترویجی اخلاق. شماره 16: 123 تا 147.
  11. تمیمی آمدی، عبدالواحد (1366ش). شرح غررالحکم و دررالکلم. تهران: دانشگاه تهران.
  12. چگینی، سهیلا (1394). مفهوم شناسی سلامت روان از دیدگاه اسلام و روانشناسی. اولین همایش ملی اسلام و سلامت روان.
  13. خدایار، دادخدا؛ قائمی، مهدی (1391). نگاهی قرآنی به کارکردهای تربیتی توکل و نقش آن در سلامت معنوی (بهداشت روان). فصلنامه اخلاق پزشکی. شماره 22: 91 تا 56.
  14. زین الدینی میمند، فاطمه؛ عباسی، سمانه (1391). بررسی رابطه بین توکل به خدا و سلامت روان دانشجویان دانشگاه پیام نور و دانشگاه آزاد اسلامی شهرستان نهبندان. همایش ملی قرآن و علوم پزشکی.
  15. سیدمعلمی، ندا (1392). بررسی تأثیر آموزش معنوی بر بهزیستی روان‌شناختی و تجربه‌های معنوی دانشجویان دختر دانشگاه اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی. دانشگاه اصفهان. دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی.
  16. عباسی، الهام؛ گلی، مهرناز (1393). تأثیر بخشش در سلامت روان از منظر قرآن و روایات. اولین همایش ملی علوم تربیتی و روانشناسی معنویت و سلامت.
  17. عیسی مراد، ابوالقاسم (1391). بررسی روانشناختی تأثیر آموزه های دینی بر رفتارآزادگان ایرانی. پژوهشنامه دفاع مقدس. شماره 2: 121 تا 135.
  18. غباری بناب، باقر؛ سلیمی، محمد؛ سلیانی، لیلا؛ نوری مقدم، ثنا (1386). هوش معنوی. اندیشه نوین دینی. شماره 10: 125 تا 147.
  19. لشنی، زینب؛ شعیری، محمد رضا؛ اصغری مقدم، محمد علی؛ گلزاری، محمود (1391). تأثیر راهبردهای شاکرانه بر عاطفه مثبت، شادکامی و خوشبینی. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران. شماره 2: 157 تا 166.
  20. متقی هندی، علاء الدین علی بن حسام (1374). کنزالعمال. قم: دارالحدیث.
  21. محمدی ری شهری، محمد (1379). میزان الحکمه. ج 8. ترجمه حمیدرضا شیخی. تهران: دارالحدیث.
  22. مداحی، محمد ابراهیم؛ صمد زاده، منا؛ کیخای فرزانه، محمد مجتبی (1390). بررسی ارتباط میان جهتگیری مذهبی و بهزیستی روان شناختی در دانشجویان. فصلنامه روانشناسی تربیتی. شماره 1: 53 تا 63.
  23. مرادی، محبوبه؛ قاسمی، ندا؛ قمرانی، امیر (1394). روایی و پایایی مقیاس شکوفایی و تعیین رابطه شکوفایی با پیشرفت تحصیلی در دانشجویان دانشکده پزشکی. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی. شماره 42: 330 تا 337.
  24. موحدی، یزدان؛ کریمی نژاد، کلثوم؛ هاشمی نصرت آبادی، تررج؛ موحدی، معصومه (1393). کارایی مدل آموزشی مبتنی بر معنویت بر بهبود مؤلفه‌های کیفیت زندگی در دانش‌آموزان. روانشناسی و دین. شماره 1: 5 تا 16.
  25. نعمت زاده، ناصر؛ مدنی نژاد، محمد؛ خسروی، سجاد (1393). آموزه‌های دینی و بهداشت روان. کنگره بین‌المللی فرهنگ و اندیشه دینی. 1 تا 20.
  26. Benke, A., & Macdermid, S. (2004). Family well-being (work and family Encyclopedia Entry). Journal of personality and Social Psychology, 53, 235-250.
  27. Butler, J., & Kern, M. L. (2016). The PERMA-Profiler: A brief multidimensional measure of flourishing. International Journal of Wellbeing, 6(3), 1-48.
  28. Desrosiers, A. Miller, L. (2007). Relational spirituality and depression in adolescent girls, Journal of Clinical Psychology, 63)10(, 1021-37.
  29. Dickerhoof, R. M. (2007). Expressing optimism and gratitude: A longitudinal investigation of cognitive strategies to increase well-being. Ph.D. thesis, psychology, University of California Riverside, USA.
  30. Diener E, Biswas-Diener R. (2008). Happiness: Unlocking the Mysteries of Psychological Wealth. Malden, MA: Blackwell Publishing.
  31. Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95(3), 542-575.
  32. Fincham, F.D., & Beach, S.R.H. (2010). Of memes and marriage: Towards a positive relationship science. Journal of Family Theory and Review, 2, 4-24.
  33. Froh, J., Sefick, W. L. & Emmons, R. A. (2008). Counting blessings in early adolescents: An experimental study of gratitude and subjective well-being. Journal of School Psychology, 46, 213-233.
  34. George, L. K., Larson, D. B., Koenig, H. G., & McCullough, M. E. (2000). Spirituality and health: What we know, what we need to know. Journal of Social & Clinical Psychology, 19, 102–116.
  35. Hackney, Charles H. Sanders, Glenn S. (2003). Religiosity and Mental Health: A Meta–Analysis of Recent Studies, Journal for the Scientific Study of Religion, 42)1(, 43-55.
  36. Hone L, Jarden A, Schofield G. (2014). Psychometric properties of the Flourishing Scale in a New Zealand sample. Soc Indic Res. 119(2): 1031–45.
  37. Huppert, F. A., & So, T. T. C. (2013). Flourishing across Europe: Application of a new conceptual framework for defining well-being. Social Indicators Research, 110, 837–861.
  38. Keyes C. L. M. (2010). Flourishing. In: Weiner IB, Craighead WE, editors. The Corsini Encyclopedia of Psychology. Hoboken, N.J: John Wiley & Sons, Inc.
  39. Keyes, C. L. M. (2002). The mental health continuum: From languishing to flourishing in life. Journal of Health and Social Behavior, 43, 207-222.
  40. koening , H. G. (2007). Spirituality and depression. southern medical journal , 7 , 737 – 739.
  41. Lyons, A., Heywood, W., & Rozbroj, T. (2016). Psychosocial factors associated with flourishing among Australian HIV-positive gay men. BMC Psychology, 4(46), 1-10.
  42. Maltby, J., Macaskill, A., & Gillett, R. (2007). The Cognitive Nature of Forgiveness: Using Cognitive Strategies of Primary Appraisal and Coping to Describe the Process of Forgiving. Journal of Clinical Psychology, 63 (6), 555–566.
  43. Ozge Gurel, K. (2007). Effects of Gratitude on subjective well-being, self- construal and memory. Ph.D. thesis, psychology, college of arts and sciences of American University, Washington, DC., USA.
  44. Ryff, C. D., & Keyes, C. L. M. (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69(4), 719-727.
  45. Sadri Damirchi, E., Mohammadi, N., Fayazi, M., Afsar, E. (2017). Examining the relationship of psychological well-being with religious orientation and forgiveness among students at the University of Mohaghegh Ardabili. Journal of Reaserch on Religion & Health. 3(2), 20- 30.
  46. Sapmaz, F., Yıldırım, M., Topcuoglu, P., Nalbant, D., & Sızır, U. (2016). Gratitude, Forgiveness and Humility as Predictors of Subjective Well-being among University Students. International Online Journal of Educational Sciences. 8 (1), 38 – 47.
  47. Seligman, M. E. P. (2011). Flourish: A visionary new understanding of happiness and well-being. New York, NY: Free Press.
  48. Seligman, M. E. P., Steen, T. A., Park, N. & Peterson, C. (2005). Positive psychology progress, empirical validation of interventions. The American Psychological Association, 60(5), 410-421.
  49. Toussaint, L., & Webb, J. (2005). Theoretical and empirical connections between forgiveness, mental health, and well-being. In E. L. Worthington, Jr (Eds.), Handbook of forgiveness (349–362). New York: Brunner-Routledge.
  50. Wood AM, Joseph S, Maltby J. (2009). Gratitude predicts psychological well-being above the big five facets. Pers Individ Dif. 46: 443-7.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 16 آذر 1395
  • تاریخ بازنگری: 01 آذر 1403
  • تاریخ پذیرش: 28 شهریور 1397
  • تاریخ انتشار: 01 بهمن 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار