اثر بخشی آموزش الگوی روابط کلامی بر کاهش تعارضات مادر ـ دختر مبتنی بر آیات قرآن کریم

نویسندگان

1 دانشگاه علامه طباطبائی تهران

2 دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

هدف این پژوهش، اثربخشی آموزش الگوی ارتباط کلامی مبتنی بر آیات قرآن کریم بر کاهش تعارضات مادر ـ دختر با سه گروه آزمایش و یک گروه گواه است؛ بدین منظور به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای از بین نواحی شهری شهرستان اصفهان یک ناحیه و سپس به صورت تصادفی از بین مدارس آن ناحیه، یک مدرسه (دبیرستان دوره اول دخترانه)، انتخاب، و از طریق فراخوان، دختران دارای تعارض با مادران خود انتخاب شده‌اند. پس از مصاحبه و مشخص شدن تعارض والد ـ فرزند، 32 نفر از بین افراد انتخاب شدند و به صورت تصادفی در سه گروه آزمایش (گروه مادران، گروه دختران و گروه مادران ـ دختران) و یک گروه کنترل قرار گرفتند. از «مقیاس شیوه‌های تعارض اشتراس» برای اندازه‌گیری میزان تعارض در پیش‌آزمون و پس‌آزمون استفاده شد. سرانجام، داده‌ها به کمک تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که آموزش الگوی ارتباط کلامی مبتنی بر آیات قرآن کریم بر کاهش تعارضات مادر ـ دختر نوجوان شرکت‌کنندگان در گروه‌های آزمایش تأثیر معنی‌داری دارد. با توجه به یافته‌های پژوهش می‌توان گفت که ارائه الگوی ارتباط کلامی مبتنی بر آیات قرآن کریم، شیوه مناسبی برای کاهش تعارضات مادر ـ دختر نوجوان است.

کلیدواژه‌ها


  1. قرآن کریم. ترجمه محمد مهدی فولادوند. قم: چاپخانه بزرگ قرآن کریم.
  2. آسایش زارچی، محسن؛ گلپاشا، الهه (1393). نقش دینداری در پیش‌بینی پرخاشگری و ناسازگاری روانی. کنگره بین المللی فرهنگ و اندیشه.
  3. احمد زاده، سید مصطفی (1392). اصول حاکم بر ارتباطات کلامى میان فردى از دیدگاه قرآن کریم. فصلنامه پژوهش‌های قرآنی. شماره 46 و 47: 319 تا 308.
  4. اسلامی، فرزانه (1388). بررسی رابطه ناشی از فراشناخت اخلاقی (فرا اخلاق)، با استدلال و رفتار اخلاقی. مجله رشد مشاور مدرسه. شماره 16. 54 تا57.
  5. برک، لورا (1392). روانشناسی رشد. ج1. ترجمه یحیی سید محمدی. تهران: ارسباران.
  6. بیابانگرد، اسماعیل (1389). روانشناسی نوجوان و جوانان. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  7. پروچاسکا، جیمز؛ نوراکس، جان (1391). نظریه‌های روان درمانی (نظام‌های روانی). ترجمه یحیی سید محمدی. تهران: ارسباران.
  8. پیرس، لیزادی؛ جی اکسین، ویلیام (1382). تأثیر زندگی مذهبی خانوادگی بر کیفیت مناسبات مادر ـ فرزندی. ترجمه سعدالله سرخوش. فصلنامه علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز. شماره 14: 217 تا185.
  9. تمیمی، عبدالواحد بن محمد (1388). غررالحکم و دررالکلم. ترجمه شیخ محمد علی انصاری شوشتری. مشهد: مؤسسه الجواد.
  10. ثنایی ذاکر، باقر (1379). مقیاس سنجش خانواده و ازدواج. تهران: بعثت.
  11. خوش‌منش، ابوالفضل؛ محمدی انویق، مجتبی (1393). بایدها و نبایدهای گفتار از دیدگاه قرآن کریم. مجله علوم قرآن و حدیث، آموزه‌های قرآنی. شماره 19: 30 تا43.
  12. درویش محمدی، مژگان (1391). راهبردهای روانشناختی، بلوغ و نوجوانی. مجله رشد مشاور مدرسه. ش30: 50 تا 52.
  13. دیوبند، فائزه؛ پارسامهر، مهربان (1390). بررسی رابطه بین دینداری والدین با خشونت میان فردی فرزندان پسر دبیرستانی. مجله روان‌شناسی و دین. شماره 14. ش1: 71 تا 87.
  14. رفعتی، مریم (1393). بررسی ارتباطات میان فردی با تأکید بر ارتباط کلامی. مجله روابط عمومی. شماره 93: 37 تا41.
  15. شولتز، دوان؛ شولتز، سیدنی آلن (1390). نظریه‌های شخصیت. ترجمه یحیی سید محمدی. تهران: نشر نما.
  16. علوی، سید سلمان؛ ثابت قدم، مرتضی؛ امانت، سیامک؛ نورایی، زهرا؛ حسینی، اعظم (1387). نقش مذهب در کاهش پرخاشگری. مجله روانشناسی و دین. شماره 4.
  17. علیزاده، حمید (1380). تعامل والدین ـ فرزند. مجله پژوهش‌های روانشناختی. شماره 12: 102تا 82.
  18. فراشبندی، رضا (1391). بررسی رابطه بین دینداری و کنترل خشم در دانش‌آموزان پیش‌دانشگاهی شهرستان فراشبند (فارس). همایش ملی آسیب‌شناسی مسائل جوانان.
  19. فرایدی، نانسی (1378). مادرم = خودم. ترجمه زهره زاهدی. تهران: جیحون.
  20. کول، کریس (1376). فهمیدن، فهماندن و ارتباط مؤثر. ترجمه پروانه کارکیا. تهران: مترجم.
  21. گیتی پسند، زهرا؛ آرین، سیده خدیجه؛ کرمی، ابوالفضل (1387). اثربخشی درمان راه حل مدار بر کاهش تعارضات والد ـ فرزندی در نوجوانان دختر. مجله پژوهش‌های مشاوره. شماره 27: 80 تا 63.
  22. مؤمنی، خدامراد؛ شهبازی راد، افسانه (1391). رابطه معنویت، تاب‌آوری و راهبردهای مقابله‌ای با کیفیت زندگی دانشجویی. نشریه علوم رفتاری. شماره 2.
  23. مجلسی، محمد باقر (1388). بحارالانوار. تهران: المهدی.
  24. مخاطب، محمد (1391). مهارت استفاده از روش بحث و گفتگو در خانواده. مجله پیوند. شماره 390 و 391: 36 تا 38.
  25. مکارم شیرازی، ناصر (1392). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الاسلامیة.
  26. ممتاز، فریده (1387). انحرافات اجتماعی، نظریه‌ها و دیدگاه‌ها. تهران: شرکت سهامی انتشار.
  27. مولوی، حسین (1386). راهنمای عملی SPSS 10-13-14 در علوم رفتاری. اصفهان: انتشارات پویش اندیشه.
  28. میکوچی، ژوزف (1392). نوجوان و خانواده درمانی؛ روشهای اصلاح چرخه معیوب تعارض ـ کنترل. ترجمه فریده همتی. تهران: نشر رشد.
  29. هارجی، اون ( 1388). مهارت‌های اجتماعی در ارتباط میان فردی. ترجمه خشایار بیگی و مهرداد فیروزبخت. تهران: رشد.
  30. Dunn, J. (1993). Young children´s closer relationships beyond attachment. Newbury park, CA: sage.
  31. Hovland, C. (1984). " Social communication", in procedure of the American philosophical society, November.
  32. Jensen-Campbell, L.A, and Graziano, W. G. (1996).Personality and relationships as moderators of interpersonal conflict in adolescenc.Merriill- Palmer quartery, vol, 42. No,1.
  33. Laursen, B., Collins, W.A. (1994). Interpersonal conflict during adolescence.Psychological Bulletin, 115, 197-207.
  34. Levandosky, A. A., Huth-Bocks, A., &Semel, M. A. (2002).Adolescent with domestic violence.Journal of clinical child and adolescent psychology, 31, 206-218.
  35. Paloma, M.M., Pendelion, BF. (1999). The effect of prayer and preyer experiences on measures of general well- being. Journal of psychology and theology. 71- 83.
  36. Pargament KI, Koenig HG, Perez LM. (2000). The many methods of religious coping: Development and initial validation of the RCOPE. Journal of Clinical Psychology.56(4):519–543. doi: 10.1002/(SICI)1097–4679(200004)56:4<519::AID-JCLP6>3.0.CO;2–1.
  37. Phillips, SJ, Whisant J.P. (2003). Psychiatry undermines religion to create a mental health state.12-20.
  38. Smith.CH. (2003).Theorizing religious effects among American adolescents.Journal of the scientific study of religion. 4:1, 17-30.